Поиск по сайту

Биыл – жыр алыбы Жамбыл Жабаевтың туғанына 176 жыл (1846 – 2022)

Көкпар- нағыз ерді шынықтыратын алаң. Қазақтың ұлттық ойынын дәріптеп, талайды тамсандырған шабандоздар бар. Тілләбек Cүлейменовтің жанкүйері болып, көкпарға бет бұрған Сарыағаш жасөспірімдер тобының көшбасшысы- Өскенбай Тұрматбек ойынның қыр-сырымен бөлісті.

1931-30 жылдары халқымыз ашаршылықтан басқа да саяси оқиғалардың салдарынан еріксіз босқынға айналды. Оның бір себебі — байлар мен діни тұлғалардың институтын күштеп жою еді. 1928 жылы Ақтөбе облысынан 70-ке жуық байдың мал-мүлкі тәркіленіп, олар отбасымен Қарқаралыға жер аударылды.

Бір үйде қос сұлу қыз ағайынды,

Екеуі қызықтырған талайыңды.

Жүдемес төрт маусымда мұңаймаса,

Тұрады нұрға малып маңдайыңды.

/Ай, күн/.

Су ішінде екі жайын,

Бірі кетсе, бірі дайын.

/Ай, күн/.

Әлемде қызықты оқиғалар өте көп. Бірақ біз оған назар аудара бермеуіміз мүмкін. Дегенмен бір сәт қызықты таңқаларлық жайттарға да көз тоқтатып көрейік.

Туған күніңізбен! Өміріңіз қашан да көктемдей жарқын әрі шуақты, жаздай жылы әрі жайма шуақ болсын! Көңіліңіздің аспаны ешқашан түнермей, қақаған аяз жаныңызға батпасын! Кешегі батыл мақсаттарыңыз бүгінгі күн шындыққа айналсын!

Біздің өміріміз үлкен өзен іспетті. Сіздің қайығыңыздың қиындықтардан жеңіл өтіп, махаббат иірімінде басқаруын жоғалтпай, бақыт сарқырамасына жетуін тілеймін!

1. Абыройды ақ отау жапты.

2. Алтын, күміс жауған жерден де Туып-өскен ел артық.

3. Аспандағы бұлтқа қарама, Жердегі жұртқа қара.

Құрметті сайт оқырмандары! Бүгінгі мақалада сіздерге арнап қазақ жігіттерінің суреттерін жинақтап жариялап отырмыз. Ішінде қазақ жігіттері ұлттық киімде, жылқымен, домбырамен, қылышпен, бүркітпен, тумен, садақпен, асықпен түскен суреттер жарияланды. Осы керемет суреттерді тамашалауды ұсынамыз!

Құрметті сайт оқырмандары! Бүгінгі мақалада сіздерге арнап қазақ қыздарының суреттерін жинақтап жариялап отырмыз. Ішінде қазақ қыздары ұлттық киімде, жылқымен, домбырамен, гүлдер арасында түскен суреттер жарияланды. Осы керемет суреттерді тамашалауды ұсынамыз! Астына ой пікірлеріңізді жазуды ұмытпаңыз!

...Ұйықтап жатып Құртқа түс көрді, Қиыншылық іс көрді.

Тұрып Құртқа жылады, Айтпаған нәрсе қалмады. Қайдағы нәрсе қозғалды, Көзінің жасы төгіліп.

Жағасының бауы сөгіліп, Өзінің туған анасы Ақзарбапқа барады, Барады да жылады.

Жылады да толғады:

—Бүгін түнде түс көрдім, Түсімде жаман іс көрдім. Кешегі кеткен балаңның Қанатына қаз қонып, Қайрыла алмай барады. Мұртынан мұз жауып, Бұрыла алмай барады.

Қараша таудай нас басып, Көтеріле....

Құрметті оқырмандар, осы постта әр-түрлі, тамаққа, құстарға, аңдарға және төрт тұлік малға байланысты түс жору жинағы жиналды. Егер сізге байланысты түсті таппасаңыз, астына жазыңыз, мүмкін табылар.

Құрметті оқырман осы мақалада қыс туралы өлеңдер жарияланған және авторларымен қоса жазылды.

Құрметті оқырман осы постта күз туралы өлеңдер жарияланған және авторларымен қоса жазылды.

Құрметті оқырман осы мақалада жаз туралы өлеңдер жарияланған және авторларымен қоса жазылды.

Қызылы бар,
Қарасы бар.
Болса да ащы,
Дәмді етер асты. (Келімдәрі)

Көзін қысты,
Бейнең түсті. (фотоаппарат)

Дәмі де жоқ, түсі жоқ
Пайдаланбас кісі жоқ.
Су

Қара таудай буралар,
Қара бұйра шудалар.
Бура жерге шөгеді,
Бұлау терін төгеді.
Бұлт пен жаңбыр

Қозғалмай бір орнында қарап тұрар,
Адамның қажетіне жарап тұрар.
Қаншалық жәбір көрсе, сабыр етіп,
Және де көбеймекке талап қылар.

 Жауабы

Сабақтың мақсаты: Шығармашылық жұмыстарды жасауға деген құлшыныстарын ояту.
Білімділігі: оқушыларға символдарды қолданып, ою - өрнектен композиция жасап, эмблема жасау туралы жалпы мағлұмат беру.

Өткен ғасырдың 60-шы жылдары екінші сынып оқушыларына төмендегі жұмбақ ұсынылған. Суретке мұқият қарап 6 сұраққа жауап беру керек:
1. Пароход өзен ағысымен жоғары ма, әлде төмен бе кетіп барады?
2. Жылдың қай мезгілі бейнеленген?
3. Өзен осы жерінде терең бе?
4. Айлақ алыс па?
5. Айлақ өзеннің қай бетінде орналасқан (оң, сол)?
6. Суретші күннің қай уақытын бейнелеген?

 Маймыл тісті доңғалақты айналдырғанда тілше қандай санды көрсетеді? 1 немес 2? Жұмбақты шешудің екі жолы бар.

Жауабы:
Тілше 2 санын көрсетеді. Шешімнің бірінші жолы суретте көрсетілген. Екінші жолы:
Тісті доңғалақтарды зерттейік:
— әр тісті доңғалақ тіркелген келесі доңғалақты кері бағытта айналдырады,
— белбеулі доңғалақ айналу бағытын өзгертпейді,
— сегізді-белбеулі доңғалақ қарапайым тіркестегідей доңғалақтың бағытын өзгертеді.
Доңғалақтарды санап шығайық. Айналу бағытын өзгертетін беріліс жұп болған жағдайда, соңғы доңғалақтың айналу бағыты өзгермейді. Тақ болса – кері бағытқа өзгереді. Бізде 16 беріліс: 14 жағдайда бағыт өзгереді, 2 жағдайда өзгермейді.
Нәтижесінде тілше 2 санын көрсетеді.

Мені бала кезімнен бастап «біз қайдан келдік, неліктен және неге біздің айналамызда көптеген қызықты оқиғалар болып жатыр?», деген сұрақтар көп мазалайтын. Менің кішкентай бөлмемде қабырғада әдемі кілем ілулі тұрды, мен оның өрнектеріне жиі қарап, оның әшекейлі оюларының әр миллиметріне таңғалып қызығатынмын. Сондықтан мен сурет салуға деген құштарлықты дамыта бастадым. Сондай-ақ өмірім музыкасыз өтпеді. Төр бөлмеден теледидарда балериналардың қатысуымен опера қойылып, оркестр музыкасы ойнады. Өнерге деген құлшынысым одан әрі арта түсті. Әртүрлі той....

 Айта берсек таусылмас
Жаңа жылда жаңа жыр
Кел оданда, халайық
Ойын ойнайық жаңа бір.

Қораз таңда шақырып,

Қой мен арқар маңырар.

Ал арыстан ақырып,

Есек, қашыр аңырар.

Күзен, зорман шақылдап,

Сұңқар көкте саңқылдар.

Саршұнақ, суыр...

Ботақан – түйенің баласы,

Көздері мөп-мөлдір қарашы.

Жылқының баласы – құлыншақ,

Кекілі секілді тұлымшақ.

Бұзау ғой сиырдың....

Жылқы тегін жай деме,

Ойнаған қан бәйгеде.

Қыздырғанда аламан,

Тұяқтары жараған.

Қатарласқан қос күрең,

Екеуі, сірә, дос білем.

Шабдар мен....

Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем,
Ағынды өзен, асқар тау, гүлін сүйем.
Мен оның қасиетті тілін сүйем,
Мен оның құдіретті үнін сүйем.
(Фариза Оңғарсынова)

Туған жер! Әрбір адам осы сөзді естігенде ең бірінші өзінің туған жерін есіне түсіреді. Туған жер... Туған ел...  Осы екі ғана сөзде қаншама мағына жатыр десеңізші?! Барлық адам табиғаты керемет, ауасы таза ауылдан шығады. Ал сол ауылда сенің ыстық алақаны бар анамыз, алатаудай әкеміз, туған-туысқандарымыз, жора - жолдастарымыз, білімін аямаған ұстаздарымыз барлығы, барлығы да сонда. Бұл жерде менің уайымсыз, шаттыққа толы балалық....

Аңдатпа

Диктанттар мен мазмұндамалар жинағы 5–6 - сыныптар үшін «Қазақ тілі» пәнінен типтік оқу бағдарламасына сай құрастырылған. Әр сыныпқа ғылымдық және тәрбиелік мәні бар мәтіндер енгізіліп отыр. Оқу-әдістемелік құрал (оқыту қазақ тілді) қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімдеріне ұсынылып отыр.

 
Пікір жазғанғандар:
А.А.Токкужин  Новоселов орта мектебінің жоғары санатты қазақ тілі мен әдедиет пәні мұғалімі
Г.Б. Бекиш Аудандық білім бөлімінің әдіскері

Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем,
Ағынды өзен, асқар тау, гүлін сүйем.
Мен оның қасиетті тілін сүйем,
Мен оның құдіретті үнін сүйем.
(Фариза Оңғарсынова)

Туған жер! Әрбір адам осы сөзді естігенде ең бірінші өзінің туған жерін есіне түсіреді. Туған жер... Туған ел...  Осы екі ғана сөзде қаншама мағына жатыр десеңізші?! Барлық адам табиғаты керемет, ауасы таза ауылдан шығады. Ал сол ауылда сенің ыстық алақаны бар анамыз, алатаудай әкеміз, туған-туысқандарымыз, жора - жолдастарымыз, білімін аямаған ұстаздарымыз барлығы, барлығы да сонда. Бұл жерде менің уайымсыз, шаттыққа толы балалық шағым өтіп жатыр. Осы қазақ халқының барлық танымал шешен, ақын адамдарының барлығы ауылдан шығады. Шыны керек, қазір....

Күн аунап, бара жатыр ғасыр көшіп,
Тарихын тауға дейін асыр десіп.
Алтын құрсақ аман ба?! Асыл бесік
Ер жеттік құмыңда ойнап тасыңда өсіп.

Жер ана ұлың елге үлгілі еді,
Жарқылдап маңдайымнан күн күледі.
Жер жәннәті сенің ыстық құшағың ғой,
Сырын оның мен....