Ішкі секреция бездері. Биология, 8 сынып, презентация.

«Гармония»

сөзіне ассосиация құрыңыз

Сабақтың тақырыбы:

Ішкі секреция бездері

Сабақтың мақсаттары:

 эндокриндік, экзокриндік және аралас бездерді ажырату

Бағалау критерийлері:

 эндокриндік, экзокриндік және аралас бездердің айырмашылықтарын тсүіндіру;

 эндокриндік, экзокриндік және аралас бездердің мысалдарын келтіреді

Гормондар – ішкі секреция бездерінен бөлінетін және ұлпалар мен мүшелерге әсер ететін биологиялық белсенді заттар.

Гормондардың барлығы органикалық заттар:

біреуі нәруыздан,

екіншісі аминқышқылдарынан,

үшіншісі майтектес стероидты заттардан құралған.

Гормондар ағза жасушаларына не істеу керек екеніні туралы

ақпарат тасымалдаушы химиялық мессенджерлер.

Гормондар организмнің сұйық ішкі ортасына (қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы) бөлінетіндіктен олар арқылы ағзаның реттелуін гуморалдық реттелу деп атайды

Гормондардың қызметі:

1. Гормондар денедегі зат алмасу қарқындылығын өзгертеді;

2. Ағзаның тіршілік ету ортасына бейімделушілігін арттырады;

3. Өсу мен көбеюді реттейді;

4. Ағзадағы физиологиялық процестерді үдетеді (күшейтеді) немесе бәсеңдетеді.

Гормондардың қасиеттері мен қызметтері

Эндокриндік жүйе бездері мен гормондары

Гипофиз

Өсу гормоны

Қалқанша безі

Тироксин гормоны

Айырша без

Тимозин гормоны

Эпифиз

мелатонин гормоны

Бүйрек үсті безі

Адреналин гормоны

Аталық бездер

Тестостерон гормоны

Ұйқы безі

Инсулин гормоны

Аналық бездер

Эстроген гормоны

Ішкі секреция бездері

Эндокриндік– қанға тікелей гормон бөлетін, өзегі жоқ бездер

Экзокриндік бездер– эпителий жасушаларына (мүше) өзек арқылы сөл бөлетін бездер

Аралас бездер – қанға гормонды, мүшеге сөлді бөлетін, өзегі болатын бездер

Ішкі секреция без түрлері

Экзокриндік

( сыртқы секреция бездері)

тер,

май,

сүт,

жас,

сілекей

асқазан,

ішек бездері

Эндокриндік

(ішкі секреция бездері)

Аралас секреция бездері

жыныс,

ұйқы безі

гипофиз,

эпифиз,

бүйрек үсті бездер,

қалқанша,

қалқанша маңы

тимус

Без

Қан тамары

Сөл - секрет

Бездердің салыстырмалы сипаттамалары

Сыртқы секреторлық қызмет

Ішкі секреторлық қызмет

Аралас бездер

Сызбадағы ақпаратты пайдаланып, бездерді үш топқа жіктеңіз

Бездердің үш түрін салыстырыңыз

аралас

эндокриндік

экзокриндік

Жасыл жапырақ –...жақсы түсіндім

Сары жапырақ – сұрақтар

Қызыл жапырақ – ...түсінбедім