Экономика | Дамыған елдердің салық салу ерекшеліктері

Мазмұны

Кіріспе

I Салықтардың экономикалық мәні мен түрлері
1.1. Салық жүйесі және оның даму тарихы
1.2 Ресей Федерадиясының салыќ салу ерекшеліктері


II Дамыған елдердің салық салу ерекшеліктері
2.1 Жапония елінің салық салу ерекшеліктері
2.2 Италия елінің салық салу ерекшеліктері
2.3 Америка Құрама Штаттарындағы салыќ салу ерекшеліктері
2.4 Германияда салыќ салу ерекшеліктері
2.5 Франция елінің салыќ салу ерекшеліктері
2.6 Швейцария елінің салык, салу ерекшеліктері

Қорытынды
Қолданылдған әдебиеттер тізімі

I Салықтардың экономикалық мәні мен түрлері
1.1. Салық жүйесі және оның даму тарихы

Қазiргi мемлекеттердiң көптеген жақтары Ежелгi Римде пайда болды. Рим провинцияларында ең негiзгi табыс көзi жер салығы болды. Оның орташа ставкасы жер учаскесi табысының оннан бiр бөлiгiн құрады. Салық салудың негiзгi формалары да қолданылған, мысалы жемiс ағаштары және жүзiмнiң көлемiне салынатын салық.
Басқа да құндылықтарға салық салынатын қозғалмайтын мүлiк, тiрi инвентарь (iрi қара мал, сондай-ақ құлдар), құндылықтар.
Провинцияның әрбiр тұрғыны бәрiне ортақ жанбасылық салықты төлеуi керек болды. Келесiдей жанама салықтар әрекет еттi: айналымнан салық 1% ставка бойынша құл сату-сатып алу айналымына салынатын салық 4% ставка бойынша және құлдарды босату салығы, олардың құнына 5 % бойынша.
Мұраға салынатын салық тек Рим тұрғындарына ғана салынады. Салық мақсатты сипатта болды. Алынған қаржылар мамандандырылған әскердi зейнетақымен қамтамасыз ету үшiн жұмсалған.
ХlХ ғасырдың соңы ХХ ғасырдың басында адам қоғамында iрi қалалар үлкен рөл атқара бастады. Сол iрi қалалардың табыстары неден құралды? Мысалы: Мәскеу қаласындағы 1890-1891 жж. салықтық тұсiмдер барлық табыстардың 60 %-тiн қамтамасыз еттi. Ал егерде негiзгi кәсiпорындар мен қалалық ғимараттың алымдарын қосатын болсақ, онда ол барлық табыстың 70-75 % құрайды. Тiкелей салықтар барлық табыстың 57% құрады. Тiкелей салықтардың iшiндегi ең негiзгiсi қозғалмайтын мүлiкке салынатын салық болды. Айтылған кезең аралығында ол 9% ставка бойынша алынды. 1890 жылы салықтың бұл түрі 4,14 млн. тiкелей салықтардың iшiнен 2,3 млн.руб. болды. Бұл өсiм салық ставкасының жоғарлауын немесе қозғалмайтын мүлiктiң тез өсуiне емес, Мәскеу қалалық басқармасындағы қозғалмайтын мүлiктi қайта бағалауға байланысты болды [3].
Дамыған мемлекеттерде капиталға және меншiкке салық салу келесi салық топтары арқылы жүзеге асырылады: жеке әлауқат салығы, мұрагерлiкке және сыйға салық салынатын, капитал өсiмiн салық, мүлiктiк нақтылай тұрлерiне салынатын салық (жерге, құрылысқа).
Мұрагерлiктен салық – бұл мұраға алу құқығы бойынша жаңа иегерге өтетiн мүлiкке салынатын салық (жылжитын және жылжымайтын). Сыйға салынатын салық –бұл меншiк иесiнен екiншiсiне сый түрінде өтетiн мүлiкке салынатын салық (жылжитын немесе жылжымайтын).
Көптеген елдерде салықтың бұл тұрлерi жеке –жеке әрекет етедi, ал кейбiр мемлекеттерде мұрагерлiкке және сыйға салынатын салық бiр салық ретiнде қарастырылған. Бiрақ, бiрiншi жағдайда салықтар ереже бойынша жалпы нормалармен реттеледi және салық ставкалары мен салық салынатын соманы анықтау тәртiбi бiрдей [5].
Барлық дамыған мемлекеттерде мұрагерлiк және сыйға салынатын салық орталық (федералды) денгейде жүзеге асырылады. Барлық мемлекеттерде мұрагерлiкке және сыйға салық салу ставкалары күрделi прогрессия бойынша қалыптасады. Мұрагерлер мен сый алушылар туыстық денгейiне байланысты топтарға бөлiнедi (I-тiкелей мұрагер, II-ерлi-зайыптылар, III- ағалары мен қарындастары, iнi, әпкелерi, IV-алыс туысқандары және тағы да басқа). Әрбiр топқа салық ставкаларының жүйесi белгiленген. Салықтық класқа салық салу сомасы көлемi де тәуелдi.
1.2 Ресей Федерадиясының салыќ салу ерекшеліктері
Жеке тұлғалардың табысына салыќ салу объектісі болып оның алған табысы табылады. Табыс төлеудің кең тараған тұрі- аќшалай және натуралды төлем түрлері. Сонымен ќатар салыќ салу маќсаты үшін материалды түрде алынған табыстар да есептеледі. Алғаш рет материалды пайда түрінде табыс жеке тұлғалардың жиынтыќ салыќ салу табысы ќұрамына 1997 жылдан бастап есептелді. Материалды пайда түріндегі табыстың ерекшелігі оның аныќталуының есепті сипаты, яғни табысты алуда аќшалай және материалды төлеу түрлерінің болмауы. 1996-2004 жылдар аралығында материалды пайда табыс салығын салу маќсатымен келесі негіз бойынша есептелді:
1) жеке тұлғаға банктегі салымдары негізінде төленетін пайыздар рубльдік салымдар бойынша рефинанстыќ ставкадан асса, ал шетел валютасымен салымдар бойынша-жылдыќ 15%. Материалды пайда-бұл банктік салым келісімінің шартымен сәйкес салымдар бойынша есептелген табыс соммасы мен рефинанстыќ ставкадан шығатын соммалар арасындағы оң айырма ретінде ќарастырылады. Табыс салығы 15%-дыќ мөлшермен есептеледі
2) егер еркін саќтандыру келісімі бойынша саќтандыру төлемдері саќтану шығымен салынған саќтандыру соммасынан асса. Мұндай жағдайда материалдыќ пайда 15%-дыќ мөлшермен есептеледі.
3) егер жеке кәсіпкерлер ұйымынан алынған заңдыќ ќұралды жеңілдік шартымен алынса.
Жеңілдіктің ќолдану мәні-бұл тұлғалардың Ресей Банкі белгілеген ставканың 213 бабын зайымдыќ ќұралдарды ќолдану үшін төлемі. 2005 жылдың ќаңтарынан , яғни Ресей Федерадияның салыќ кодексінің 2 бәлімі күшіне енген кезде, сонымен ќатар салыќ кодексінің "Жеке тұлғалар табысына салыќ салу" атты 23 бөлімі әрекет еткен түста материалдыќ пайда түрінде жеке тұлғаның алған табысы салыќ салу объектісі болып саналады.
Бұрыңғы Ресей Федерадияның "Жеке тұлғалар табысына салыќ"атты заңының ќазіргі әрекет етуші салыќ кодексінінен айырмашылығы -онда материалдыќ пайданы салыќ салу маќсатына негізделуі. Жалпы материалдыќ пайда түріңде алынған салыќ төлеушілердің табысына мыналар жатады:
1) салыќ төлеушінің ұйым немесе жеке кәсіпкерден алған зайымдыќ ќұралдарын ќолдануға төлейтін пайыздарын үнемдеуден алатын материалдыќ пайда.
2) салыќ төлеуші ќатынасында өзара тәуелді болып табылатын жеке тұлға, ұйым немесе жеке кәсіпкерлерден азаматтыќ-ќұќыќтыќ келісім бойынша тауарларды алудан түскен материалдыќ пайда.
3) бағалы ќағаздарды иемденіп алудан түскен материалдыќ пайда. Материалдыќ пайда түріндегі салыќ төлеушінің табысын алуда салыќ базасы былай есептеледі:
а) Ресей Федерадиясының ¦лттыќ Банкі белгілеген әрекет етуші рефинанстыќ ставканың рубльде есептелген зайымдыќ ќұралдары ќолдануда төленетін пайыз соммасының келісім шарт негізіндегі есептелген пайыз соммасына асуы ретінде.
б) жылдыќ 9 пайызынан шетел валютада есептелген зайымдыќ ќұралдарды ќолдануда төленетін пайыз соммасының келісімшарт негізіндегі есептелген пайыз соммасынан асуы ретіндегі аныќталады.
Салыќ төлеушімен материалдыќ пайда түрінде аныќталған табысты алу барысында салыќ базасы салыќ төлеуші ќатынасында өзара тәуелді болып табылатын тұлғаларға (жалпы жағдайда салыќ төлеуші ќатынасында өзара тәуелді болып табылмайтын тұлға ) өткізілетін бір түрі бойынша тауар баға сының салыќ төлеушіге өткізілген бір түрі бойынша тауарлар бағасынан асуы ретіңде аныќталады /9/.
Материалдыќ пайда дегеніміз-салыќ төлеушінің ұйымдар мен жеке кәсіпкерлерден алынған зайымдыќ ќұралдарды ќолдану үшін пайыздарды үнемдеуден алынатын материалдыќ пайда Ресей Федерадиясының азаматтыќ кодексінде несиелеудің негізгі заңды түрлері негізіне мыналар алынады: зайым, несие, тауарлы және коммерциялыќ несие.
Материалды пайданы аныќтау міндеті зайым мөлшері мен оның алыну мөлшеріне байланыссыз себебі ол белгілі ќұралдарды ќолданғаны үшін ќойылатын пайыз көлеміне негізделеді. Егер салыќ төлеуші зайымдыќ ќұралдарды ќолданғаны үшін Ресей Банкі бекіткен ставканың 3/4 бөлігінен рубльде кем емес мөлшерін тәлесе,онда материалдыќ пайда салыќ салу маќсаты үшін аныќталады, ол егер зайым шетел валютада алынса,онда жылдыќ 9%-дан кем емес мөлшерде төлейді.
Материалдыќ пайда Ресей Банкі бекіткен ставканың 3/4нен есептелген пайыз соммасы мен зайымның келісімшартынан есептелген пайыз соммасы соммасы арасындағы айырма ретінде аныќталады. Материалдыќ пайда аныќтаудың ұсыныстары:
1) егер зайымдыќ ќұралдар рубльден алынса: Мв= Зс*І/к (3/4 Ср-Пр) мұндағы Мв-материалдыќ пайда, Зс-зайымдыќ ќұралдар, Ср-Ресей Банкімен белгіленген рефинанстыќ ставка, Пр-зайым келісімшартымен сәйкес зайымдыќ ќұралдарды ќолданғаны үшін төленетін пайыздарды-зайымдыќ ќұралдары ќолданыста болған күндер саны, К-есепті жылдағы күндер саны ( 365 немесе 366);
2)егер зайымдыќ ќұралдар шетел валютасында алынса: Мв= Зс*1/к(9%-Пр). Егер пайызсыз зайым келісімі негізінде зайымдыќ ќұралдар алынса, онда жоғарыдағы есептеулерден пайыз көрсеткіші (Пр) есептен шығарылады.

Кесте 7
Ресей Федерадиясының заңы мен кодексі арасындағы айырма
Көрсеткіштер Ресей Федерадияның "Жеке тұлғаға табыс салығы"туралы заңына сәйкес Кодекстің 23 бөліміне сәйкес
Материалдыќ
пайданы
аныќтауды
негіздейтін
жағдайлар.
Егер зайымдыќ ќұралдарды пайдаланғаны үшін рубльде төленетін пайыздар. Ресей Банкі белгілеген рефинанстыќ ставканың 2/3 мөлшерінен төмен болса, шетел валютадағы ќұралдар бойынша жылдыќ 10% дан төмен болса.
Егер зайымдыќ құрал-дарды ќолданғаны үшін төленетін пайыздар. Ресей Банкі белгілеген рефинанстыќ ставка-ның мөлшерінен төмен болса,шетел валютада-ғы ќұралдар негізінде жылдыќ 9%-дан төмен болса
Материалдыќ пай-даны аныќтаудағы
ескерілетін Ресей-дің Банкісінің рефинанстыќ ставкасы Рубльдік зайымдыќ ќұралдар ќолданыста болған кезең ағымындағы әрекет еткен Ресей банкінің рефинанстыќ ставкасы айтылған. Рубльде зайымдыќ ќұралдарды алу мерзіміне әрекет еткен Ресей банкінің рефинанстыќ ставкасы.
Материалдыќ пайдаға салыќ ставкасы. Материалдыќ пайда жылдыќ жиынтыќ табысќа енгізілген және салыќ ставкалардың прогрессивті шкаласы бойынша алынды. Материалдыќ пайда 35% ставкамен алынды.
Материалдыќ пайданы есептеу тәртібі.
Материалдыќ пайданы есептеу және оған салќ салуды салыќ төлеушіге зайымдыќ ќұралдар берген ұйымдар мен жеке кәсіпкерлер жұзеге асырады.
Материалдыќ пайда түріндегі табысты алу кезінде салыќ базасын аныќтаудағы міндет салыќ тәлеушінің өзіне жүк төледі.

Зайымдыќ ќұралдарды ќолданғаны ќойылатын пайыздарды үнемдеуден материалдыќ пайданы алуда салыќтыќ базаны аныќтау салыќ төлеушімен дербес жүргізіледі. Салыќ кодексіне сай материалдыќ пайда соммасына Ресей Федерадиясының резидентгері үшін 35% -дыќ ставкамен, ал Ресейлік салыќ резиденттері болып табылмайтын тұлғаларға 30%-дыќ ставкамен салыќ салынады. Мысал: ұйым жұмыскері 6 айлыќ мерзімге жылдыќ 12%-н 2005 жылы 20.000 рубль соммасындағы ќұраддар алды. Келісім бойынша зайым соммасын ќайтару мен пайыздарды төлеу 6 айлыќ мерзім бімкеннен кейін жүзеге асады. Келісім жүзеге асырылған мерзімге Ресей Банкінің рефинанстыќ ставкасы 25 %-ды ќұрады. Салыќ кодексінің 3 бабына сай салыќ салу маќсатыңдағы материалдыќ пайда былай аныќталады: 20.000*183/365*(18,75%-12%)= 676,85 рубль. Есептелген материалдыќ пайдадан 237 мөлшеріндегі ( 676,85*35%) 35% ставка бойынша жеке тұлғалар табысына салыќ шегеріледі.
Ресей Федерадиясында әрекет етуші заң мен кодіксі арасыңдағы айырса мына кестеде келтірілген /10 кесте/.
Жеке тұлғалардан, ұйымдар мен жеке кәсіпкерлерден тауарларды (ќызмет, жұмыс) бойынша азаматгыќ-ќұќыќтыќ келісім негізінде салыќ төлеушілер мен алынған материалдыќ пайда салыќ кодексімен ќарастырылған жаңалыќтардың бірі. Мұнда материаддыќ пайда тауар өткізілетін баға мен салыќ төлеушіге тауарларды өткізу бағасы арасындағы айырма ретінде аныќталады. Материалдыќ пайда түріндегі табысты алудың наќты мерзімі болып тауарды алу немесе иемдену мерзімі табылады. Егер салыќ төлеуші Ресей Федерадияның салыќ резиденті болып табылса, ал егер салыќ тәлеуші Ресей Федерадияның салыќ резиденті болып табылмаса, оңда материалды пайда 30%-бен салынады. Егер салыќ төлеуші салыќ агенті болып табылмайтын жеке тұлғадан тауар алса, онда материалды пайдадан салыќты салыќ төлеуші дербес есептейді және салыќ кезеңі біткеннен кейін тіркелген жері бойынша салыќ органына салыќ декларациясын табыс етеді. Мысал: жићаз сатумен рефи айналысатын кәсіпорын өз жұмыскеріне жићазын 15.000 рубльге сатты, ал шет адамдарға бұл жићаз 29.000 рубль ќұнымен сатылады. Жұмысшы немесе кәсіпорын сот шешімі бойынша өзара байланысты және өзара тәуелді болды. Кәсіпорын мұндай жағдайда салыќ агенті ретінде өз жұмыскерімен алынған материалды пайданы, одан жеке тұлғаға салынатын салыќты аныќтап, оны бюджетке аударуы тиіс. Материадды пайда 14.000-ға тең
( 29.000-15.000), ал 13%-бен есептелген салыќ соммасы 820 рубльге тең
( 14.000*13%) /10/. Мысал: 2005 жылдың 3 ќаңтарында жұмыскер ұйымнан 30.000 рубльге тең жылдыќ 11%-бен мерзімі 2 жылға тең зайымдыќ ќұралдар алды.
Зайым келісімі бойынша зайым соммасын ќайтару, одан ќолданғаны үшін пайызын төлеу 2 жыл мерзімі өткеннен кейін жүзеге асырылады. 2005 жылы зайымдыќ ќұралдарды ќолданғаны үшін пайыздар төлеу жүзеге асырылмасада салыќ төлеуші 2005 жылдың 31 желтоќсанында 2306,4 рубль соммасыңдағы, яғни (30.000*362/365*(18,75%-11%) материалды пайданы аныќтап алуы тиіс.
Бағалы ќағаздарды иемденіп алудан алынған материалды пайда: мұндай пайданың аныќталуы кодекстің 212 бабнда ќарастырылған. Салы.......