География | Австрия еліне экономикалық географиялық сипаттама

Мазмұны

Тарау. Австрия еліне экономикалық географиялық сипаттама.
1.1. Географиялық орыны.................................................3 – 5 бат
1.2. Табиғат ресурыстары.................................................6 – 7 бет
1.3. Халқы..........................................................................8 – 9 бет
ІІ. Тарау. Жалпы шаруашылығы.
2.1. Өнеркәсібі...................................................................10 – 11 бет
2.2. Ауыл шаруашылығы..................................................12 – 13 бет
2.3. Көлік шаруашылығы.................................................14 бет
2.4. Экологиясы..................................................................15 бет
III. Тарау. Қазақстан Республикасының Австрия мен халықаралық қарым-қатынастары.
3.1. Халықаралық сауда қарым – қатынасы.....................16 – 17 бет
3.2. Мәдени- гуманитарлық қарым – қатынас...................18 – 21 бет
Қортынды....................................................................................22 бет
I.Тарау Австрия еліне экономикалық геоерафиялық сипаттама.
1.1. Географиялық орыны.
Австрия Республикасы Орталық Еуропадағы мемлекет. Австрияның территориясының жалпы ұзындығы 83,9 мың км2 . Ал халықының саны болса 8,75 млн адамды құрайды. Астанасы - Вена қаласы ( тұрғындар саны 1,7 млн – ға жуық). Мемлекеттің шегеаресының жалпы ұзындығы 2707 км созылып жатыр. Автрия Еуропадағы дамыған мемлекеттермен шекаралас жатыр, олар Германия Австрияның солтүстік батысымен шектеседі, ал Словения оңтүстікте орналасқан, Швейцария батысында орналасқан, Венгрия шығысында кең аумақты алап жатыр, ал Италия оңтүстік батыс бөлігінде елдері мен шекараласа жатыр. Австрия таулы ел болып келеді.
Жерінің көбісі Шығыс Альпі таулары алып жатыр. Ең биік жері - Биік Тауэрн жотасындағы Грос – Глокнер шыңы оның биіктігі ( 3997 м ).
Тұрғындары – 8,75 млн адамды құрайды. Оның 60 % - ін қалалық тұрғындар құрайды. 98% тұрғындары неміс тілдес австриялықтар. Словен тілдес 50 мың – ға жуық халық тұрады, ал хорват тілдес 50 мың – ға жуық халық тұрады.
Сонымен қатар венгрлер, чехтер, словактар да халықтың көбеюіне өз үлесін қосуда.
Ірі қалалар – Грец онда ( 245 мың халық тұрады ), Ленц онда ( 205 мың халық тұрады ), Зальцбург онда ( 140 мың халық тұрады ), Инсбрук онда ( 117 мың халық тұрады ) т.б. қалаларда осы қалалрдағыдай шоғырланған. Австрия халқының 84% - ті католиктер дінін ұстанған ал қалған 6% -ті протестанттар болып табылыды.
Ақша бірлігіне келкр болсақ – евро.
Австрияның негізгі мемлекеттік – несім тілі болып табылады. Австрия негізінен әкімшілік тұрғылықты жер бқлінуі 9 федералды әкімшілік жерден тұратын федерация; Олар Төменгі Австрия, Жоғарғы Австрия, Буренланд, Штирия, Каринтия, Зальцбург, Тираль, Форарльбург және Вена болып табылады.
Мемлекет құрлымы мемлекеттің басшысы 6 жыл мерзімге сайланады. Жалпы мемлекет басшысы тікелей және тең сайлау негізінде сайланған федералды призедент болып табылады. Федералды призедент – конспттуцтяға байланысты елдің қарлы күштер жоғарғы қолбасшысы болып табылыды. Мемлекеттің призеденті болып 2004 жылы 25 сәуірде Хайнц Фишер сайланды.
Басқарушы үкіметтің жоғарғы оргыны – Федералды концллер басқаратын Федералды үкімет болып табылады. Мемлекеттің парламенті – екі, төменгі ұлттық совет және жоғарғы федералды совет палаталарынан тұратын федералды жиналыс болып табылады.
Ұлттық совет – 4 жыл мерзімге сайланатын 183 депутаттан тұраты. Мұнда үшденгейлі пропорционалды жүйе қолданылады. Федералды совет – жер парламентімен бақыланатын 68 мүшеден тұрады. ( 3 тен 12 – ге дейінгі ) жерден өкіл сандары тұрғындар саны арқылы анықталады.
Австрияның қалыптасу тараихы жайлы тоқталар болсақ. Австрия атауы алғашққы 996 жылы 1 қарашада жазылған құжатта кездеседі. 1156 жылдан бастап Австрия империясы құрылғангерцогтық 13 – ғасырда онда Габустер әулеті жүргізді. 18 – ғасырда Габурстер Белгияны, Италияны, Поляктардың жерлерінің бірізын өзіне қаратты. 17 – 18 ғасырларда Австрия монархиясы Туркиямен, Франциямен, Пустиниямен болған соғыстарға қатысты. 1 жыл ішінде Габсбургтер империясы болып аталды. 1859 жылы Франция мен Италияға қарсы соғыста Ломбардиядан айырылды. 1866 жылы Пруссға қарсы соғыста жеңіліс тапты. 1867 жылы Австрия – Венгрия монархиясы құрылды. Екінші дүниежүзлік соғыста Австрия Германияны қолдады. Австрия Венгрия монархиясы ыдырып 1918 жылы Австрия Республикасы болып жарияланды.
Кен байлықтарынан қоңыр көмір, мұнай мен табиғи таз, темір кентас, магнезит, графит, қорғасын, мырыш, мыс, ас тұзы өндіріледі. Климаты қоңыржай, шығысында континентік болып келеді. Орташа температурасы қаңтарда -1-4С, ал шілдеде орташа температура 15-18С. Ал жауын шашынның орташа жылдық мөлшері тау аңғарларында 500 мм, ал Альпі тауларында 2000 мм шамасында түседі. АЛ Дунай аңғарында жауын – шашынның жылдық мөлшері 500 мм – ге жетеді.
Кеме қатынасы жүретін үлкен өзені Дунай болып табылады. Австрияның территориясының 38 %-і орман алқаптар алып жатыр, ол негізінен тау беткейлерін көм
1.2. Табиғат ресурстары.
Австрия - таулы ел. Жерінің көбі Шығыс Альпі алып жатыр. Ең биік
Табиғат ресурсына бай деуне де болады. Австрия территориясында кездесетін пайдалы қазбалар қоңыр көмір, мұнай, табиғи газ, темір рудасы, магнезит, мысяк, мыс, ас тұзы, т.б. кен орындары бар.
Бұдан жүз жыл бұрын Австрияның табиғат тесурстары ( ең алдымен тас көмір, калий, және ас тұздың бай кені, олардан керекті мөлшерде темір рудасының кені ) ауыриндустрияның арқауы – энергетиканы, химия, металургия өнеркәсібі ал сңғы жылдары машина жасауды дамытуға мүмкіндік берді.
Австрияның энергетикасы 60 жылдардың ортасына дейін негізінен тас көмірге сүйенетін. Оның 4\5 астамы Тайкен бассейінен өндіріледі. Жоғары Австрия ауданынан үлкен көлемді қоңыр көмірді ашық әдәспен өндіреді. Көмір отын және химиялқ шикі зат ретінде пайдаланады. Бірақ НТР жағдайында Австрияда тас көөмір өңдеу төмендеп кетті, ал мұнайдың барлығы дерлік импортталса да, елдің энергия баланысындағы мұнайдың үлесі 50% асып отыр. Жердің географиялық қабығында орасан зор және сан алуан табиғат тесурстары бар Бірақ олардық түр – түрінің қоры мүлде бірдей емес, оның үстіне әркелі тараған.
Сөйтіп келгенде елдің территориясында және әр ауданда әркелкі тараған. Әрине, ресурстармен қамтылу көрсеткіші сондайақ оны өндіру көлеміне де байланысты болады. Ғалымдардың есебі бойынша Табиғи ресурстардың қоры өте аз көрсеткен. Жалпы кен қорлардың геологиялық қоры 25 млрд шамасында көрсеткен. Бұл көрсеткіш 100 жылдай уақытқа жетеді. Сонымен бірге пайдаланудың үнемі өсіп отырғанды ескерсек, қамтамасыз етудің аталған мерзім бір неше жылға қысқарады.
Дегенмен жер қыртысынын адамдардың еркіне қарай оларға жер қойнауынаң қазынасын кез келген мөлшерде жайып салатын сиқырлы дастарқан деп қарауға болмайды. Біріншіден мениралдықбайлықтар түгелдей дерлік қалпына келмейтіндердің қатарына жатады. Екіншіден олардың қоры әртүрлі болып келеді.
Отындық пайдалы қазбалар шөгіндімен байланысты және әдетте ежелгі платформалардың жамылғысында, сонымен бірге ішкі және шеткі иінділерде кездеседі.
Австрияда 30 – дан астам кен қорлары пабылып, олардың жарым жартылай барланған. Ал мұнай газ алаптарынанда осы жағдайда болып отыр.
1.3. Халқы.
Австрия республикасының жалпы халқы 8,75 млн адамды құрайды. Халықтың 95 % - і австриялықтар . Оның 60% - ін қала тұрғындары құрайды. 98% - т тұрғындары неміс тілдес австриялықтар, словен тілдес 50 мың – ға жуық халық мекендейді, және хорват тілдес 50 мыңға жуық халықтар тұрады. Сонымен қатар венгерлер, чехтер, словактар да мекендейді.
Халықтың ең көп шоғырланған жері яғни ірі қалалары : Грай онда ( 245 мың халық тұрады ), Линй ( 205 мың тұрғыны бар), Зальцбург ( 117 мың халық тұрады), Клагенфурт ( 87 мың адам бар) т.б. осы секілді қалаларда бар. Халықтың көп бөлігі яғни 84% - ті католиктер дінін ұстанған, ал қалған 6% - ті пролестант дінін ұстанады. Мемлекеттік тіл негізінен неміс тілі болып табылды. Каринтил және Бургенланде аудандарында словен және хорват тілі кең тараған.
Ұлттық мейрамы 26 қазанда болады. Бұл күні орнықты нейтролитен туралы заң қабылданған күні болатын.
Еңбек етуші халық саны 7,2 % - құрайды. Оның 40% - і өнеркәсіпте , 20% - і ауылш аруашылығында жұмыс істеиді, 16% - і сауда және транспорта. Халықтың ең көп қоныстанған жері Дунай өзенінің аймағы, ол жерде халықтың орташа тығыздығы 1 км 2 – ге 150 – 200 адамнан келеді. Ал таулы аймақтарда 15 – 30 адамнан келеді. Халық ең көп қоныстанған қалалар Грац, Линц және Зальбург.
Екінші дүние жүзілік соғыста халқының көптеген шығынға ұшыраунан және одан кейін табиғи өсудің төмендеуіде төмендеді.Мұнда Потедам конференцияының шешіме бойынша Шығыс Еуропа елдерінен 3,7 млн неміс аударылды. Халқының орналасуы, оның жұмыс істейтін халқының құрлымы және таптық құрамы Австрия Республикасын индустриялық сипатын көрсетеді. Осының өзінде Эриберг темір бассейінде 1500 – 2000 адамға дейін барды. Австрия урбандалу дәрежесі жағынан дүние жүзінде баяу қарқыммен дамып келуде.
Оның халқының 8\10 бөлігі қалада тұрады. Қала агломерациясларының арасында Грац ерекше көзе түседі. Мұнда Гарй, Линц, Зальцбург және басқа аса ірі орталықтардың айналасындағы ондаған қалалар мен жұмысшы поселкелері қосылып кеткен. Олар ондаған километрге созылылған. Мұнда халық пен ауыр өнеркәсібінің жоғарғы түрде шоғырлануы экологиялық проблемаларынөте шиеленістіре түсуде. Әсіресе ауа мен өзендердің ең алдымен Мур және Энс өзендері ластануы өте зор. Себебі Бұл өзендер бойында өнеркәсіп орталықтары көп шоғырланған. Өзен суы химиялық қоспалармен ластанған. Халықтың көбі осы өзен аңғарларында қоныстанған.
Еңбекке жарамды халқы көбіс ортажастылар құрайды. Елдің демографиялық жағдайы өте күрделі. Жастарға қарағанда қарттар саны басым болып отыр, Батыс Еуропа халықтары секілдді. Жыныстық құрамы жағынан еркектерге қарағанда әйелдер басым болып келеді.
Жұмыс істейтін халықтың құрлымындағы ерекшеліктері Австрияның экономикалық жағынан белсенді. Халқының 1\2 бөлігі өнеркәсіпте, қол өнерде және құрлыста істейтіндігінде, бұ ауыл шаруашылығына қарағанда он есе артық. Халықтың таптық құрамының мұндай айырқша бөлінуі капиталистік қоғамның кеуленген қайшылықтарын көрсетті. Халықтың 95 % - і жұмысшылыр, қызметшілер, еңбекші шаруалар, және қол өнершілер, соның ішінде жұмысшылар 55% - ін құрады. Халықтың не бары 5% - і ғана қанаушылырдың үлесіне тиді. Үкіметте және парламетте өздерінің өкілдері арқылы қанауышы .....