АӘД | Төтенше жағдайдағы медициналық көмекті ұйымдастыру

Мазмұны

I тарау. Төтенше жағдайдағы медициналық көмекті ұйымдастыру
1.1 Төтенше жағдайдағы медициналық көмектің негіздері
1.2 Медициналық көшірмені кезеңдері туралы түсінік
1.3 Медициналық көшірменің негіздері мен ұйымдастырылуы
1.4 Медициналық көмектің түрлері мен көлемі
1.5 Медициналық көшірмені әр кезеңдегі ауруларды медициналық іріктеу әдістері
II-тарау. Бейбітшілік уақытындағы төтенше жағдайдағы медициналық көмекті ұйымдастыру
2.1 Медициналық көмектердің әр кезеңдегі ұйымдастыру түрлері
2.2 Бірінші медициналық көмекті ұйымдастыру
2.3 Алғашқы дәрігерлік медициналық көмекті ұйымдастыру
2.4 Мамандандырылған және жоғары мамандандырылған медициналық көмекті ұйымдастыру
III-тарау. Медициналық көшірменің жұмысын ұйымдастыру және де кеңейту
3.1 Медициналық көшірмедегі мамандандырылған жұмысын ұйымдастыру және кеңейту
3.2 Көп салалы жылжымалы госпиталь
3.2.1 Көп салалы жылжымалы госпитальдің міндеттері
3.2.2 Ұйымдастырулық – штаттық госпитальдің құрылымы
3.2.3 Негізгі госпитальдің бөлімшілерінің міндеттері
3.2.4 Госпитальдің кеңейту принциптері
3.2.5 Госпитальдің функциональдық бөлімшелерінің ұйымдастыру қызметтері
3.2.6 Шаруашылық – жабдықтармен қамтамасыз етілуі
IV-тарау. Төтенше жағдайдағы аурухананың жұмысын ұйымдастыру
4.1 Төтенше жағдайдағы балаларға көмектесетін медициналық көмекті ұйымдастыру ерекшеліктері
4.2 Төтенше жағдайдағы радиациялық авиация және басқа да төтенше жағдайдлардың жою ерекшеліктері
4.3 Химия ошағындағы тұрғындарға медициналық көмекті ұйымдастыру ерекшеліктері
4.4 Төтенше жағдайдағы қолданатын құжаттар
4.5 Төтенше жағдайдағы медицина әлеуметтік - психикалық аспектер
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кейінгі жылдарда Қазақстан Республикасы аумағы мен шетелдердегі апаттар мен табиғи зілзалалардың салдарынан болған айтарлықтай адам шығыны,осы құбылыстар кезінде көрсетілетін жедел дәрігерлік көмек көрсету жүйесінің көп жылдан бері қалыптасып қалған салғырт ұйымына, дұрыс көзқараспен қарауды талап етеді.
Төтенше жағдай кезінде жедел дәрігерлік көмек көрсету ұйымы жан – жақты болады: апаттан құтқару жұмыстары, апат аймағына жету қызметтері, апат салдарынан туындайтын жұқпалы індеттердің алдын-алу жұмыстары, адамдарды қауіпсіз аймаққа апарып, оның ары қарайғы еміне жағдай жасау, және де елдің өздерін өмірімен қамтамасыз етулерін қалыптастыру болып табылады.Аталған қызметтер төтенше жағдайлардың алдын-алу мен жоюы үшін біртұтас мемлекеттік жүйенің басты мақсаты саналады.
1994 жылдың 27 қыркүйегіндегі ҚР Үкіметінің қаулысы.
Қазақстан Республикасында төтенше жағдайлар болған кездегі жедел дәрігерлік қызмет көрсету ұйымын құру жайлы қаулы, мемлекеттік №1068.
Табиғат және техникалық құбылыстар сипаттында туындайтын төтенше жағдай кезінде, дәрігерлік қызмет көрсету жайында Қазақстан Республикасы Министрлер кабинеті қаулы бекітті.
1. ҚР Төтенше жағдайлар кезінде қызмет көрсететін жедел дәрігерлік көмек көрсететін ұйымды құру.
Аталған ұйымның ішіне жедел дәрігерлік көмек көрсету орталықтары, арнайы орталықтар, төтенше жағдай кезіндегі жараланғандарды орналастыратын емдеу мекемелері, дәрігерлік көмек көрсетудің арнайы жабдықталған тобы, әрдайым дайын тұратын арнайы топтар, дәрігерлік-медбикелі (фельдшерлі) топтар, жедел және кейінге калдырмай дәрігерлік көмек көрсету бекеттері,жедел және жоспарлы кеңесті көмек көрсету бөлімшелері, қан құю бекеттері ( бөлімшелері), республикалық мекемелер мен азаматтарды қорғаудың дәрігерлік ұйымдарын құру кіреді. Тағы да, облыстық және «Фармация» компаниясының Мемлекеттік Акционерлі Холдингі, қалалық мекемелері, «Медтехника» акционерлі қоғамы, «Казмедснаб» Республикалық жалға алу мекемесі де жатады. Үлкен аумақты төтенше жағдайлар туа қалған жағдайда Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Комиссиясы, жедел дәрігерлік көмек көрсету қоғамына,басқа министрліктің, өзге күштердің де жәрдемдесетін жайлы қаулы қабылдады. Соның ішінде, Қ.Р.Көлік және коммуникация министрлігінде, «Қазақстан әуе жолы» ұлттық акционерлі әуе компаниясында, Алматы, Батыс Қазақстан және Тың жерлердің темір жол мекемелерінде азаматтарды қорғаудың санитарлы –көлік ұйымын құру кіреді. Төтенше жағдайлар кезінде жедел көмек көрсетуде дамыту мен жетілдіру құқығын Қазақстан Респуликасының Денсаулық сақтау Министрлігіне беру де бекітілді.
2. Төтенше жағдайлар кезінде жедел дәрігерлік көмек көрсетуді ұйымды- әдістемелік және ғылыми басқарушы қызметтерін, Қ.Р. Денсаулық сақтау Министрлігінің еншісіне беру туралы қаулы қабылданды.
ҚР Денсаулық сақтау Министрлігіне Қ.Р. Мемлекеттік Комиссиясымен бірлесе отырып 3 айдың ішінде, аумақта төтенше жағдайлар кезінде туындайтын жедел дәрігерлік көмек жайында нормативті құжаттарды дайындау тапсырылды. Бұл құжаттар бөлімшелердің қызметтерін реттеп, басқа министрліктердің жұмыстарын бір жүйеге келтіріп, халықаралық әріптестерді қалпына келтіріп тұрады.
3. Экономика Министрлігі мен Қ.Р. Қаржы Министрлігіне, облысбасшылары мен қала әкімдеріне, денсаулық сақтау ұйымдарының тапсырыстарына (ғимарат салу, арнайы жабдық алу, жедел дәрігерлік көмек көрсету ұйымдарын жетілдірумен белгілі деңгейде ұстап тұру) жыл сайын қомақты қаржы бөліп тұруды тапсырды.
4. Төтенше жағдайлар кезінде жедел дәрігерлік көмек көрсету ұйымдарын көлікпен қамтамасыз ету Қ.Р. Министрлер алқасының үкімімен жүзеге асырылады. Ол үкім 1993ж. 16 сәуірінде № 315 мемлекеттік нөмірімен шықты: «Төтенше жағдайлар кезінде және оның алдын алу үшін ұйымдасқан арнайы қызметкүштерін көлікпен тасымалдаудың, қамтамасыз етудің тәртібі жайлы қаулы» Сонымен қатар 1993ж.4 қазанында № 981 үкімі бекітілді. «Қ.Р. аумағындағы төтенше жағдайлар кезінде мемлекеттік басқару ұйымдарын байланыспен қамтамасыз ету жайлы үкім»
Төтенше жағдайлар – тұтқиылдан, күтпеген жерден келетін апат және ол тез өзгеріп, тез таралады.Өндірістік апаттар мен табиғи, экологиялық зілзалалар шешім қабылдауда қиындықтар туғызып, жағдайдың анық еместігімен сипатталады. Бұл жағдай елге үрей туғызып, ауқымды экономикалық, адами шығындарды әкеледі. Адамдарды емдеп, олардың жағдайын жасау мен апат ошақтарын жоюға қомақты қаржы мен адам күші кетеді.
Табиғат зілзалалары – бұл қауіпті табиғи құбылыстар мен геофизикалық, геологиялық, гидрологиялық, атмосфералық, биосфералық және басқа да құбылыстар салдарынан туындайтын жағдайлар болып табылады. Ғимараттар құлап, адам шығыны болады.
Апат – бұл көліктің, құрал-жабдықтың ақаулығынан немесе ғимараттың құлауы салдарынан болатын адам шығыны болмайтын жағдайды құрайды.
Зілзала – бұл аяқ астынан болатын құбылыс, оның салдарынан ғимараттар, үйлер құлап, адамдар қаза табады.

1.1 Медициналық көшірменің кезеңдері туралы түсінік

Медициналық көшірменің кезеңдері дегеніміз – зардап шеккен ауруларды көшіру, оларды қабылдау бөліміне жеткізу, медициналық іріктеуге, медициналық көмек көрсетуге, қажет жағдайда әрі қарай көшіруге қалыптасқан медициналық мекемелер.
Медициналық көшірменің кезеңдері:
Медициналық қалыптасу, Қазақстанның медициналық мекемелері, Қазақстан Республикасының қорғаныс министрінің медициналық қызметі, Қазақстан Республикасының санитарлық қызметі, Қазақстан Республикасының ішкі істері бөлімінің медициналық қызметі, Қазақстан Республикасының әскери медициналық қызмет және тағы басқа министерстволар мен ведомстволар.
Медициналық көшірменің әрбір кезеңі белгілі емдеу – профилактикалық жәрдем беру шараларын жүргізеді. Бұл жұмыстың көлемі жағдайға байланысты өзгеріп отыруы мүмкін. Алайда медициналық көшірменің кезеңінің негізгі жұмыстарына мыналар жатады:
- қабылдау- іріктеу бөлімі;
- зарарсыздандыру бөлімі, ауруларды санитарлық бақылаудан өткізу;
- ауруларға медициналық көмек көрсету, тану, операция бөлімі,
- егу бөлімі, шокқа қарсы интенсивті терапия;
- госпиталь бөлімі;
- көшіру бөлімі;
- изолятор.
Медициналық көшірменің құрамына басқару, дәріхана, зертхана, шаруашылық бөлімшесі кіреді.
Медициналық көшірме әрқашанда жұмысқа дайын болуы керек. Қандай жағдай болмаса да, зардап шеккендерді тез арада қабылдап, тез қимыл - әрекет жасауға, орын ауыстыруға дайын тұруы керек.

1.2. Медициналық көшірменің негіздері мен ұйымдастыруы.

Емдеу – көшірменің негізі:
1. Медициналық жәрдем беру және емдеу.
2. Ауруларды көшіру.
Бұл екеуі медициналық апаттың қызметінде өте тығыз байланыста және бір комплекстік шаралар өткізеді.
Төтенше жағдайда медициналық көшірмеге жүктелетін негізгі шаралар:
- ауруларға бірінші медициналық көмек және апат ауданымен көшіруге қатысады;
- мамандырылған және жоғары мамандырылған медициналық көмекті ұйымдастыру;
- толық емдеуге жағдай жасау;
- ауруларды медициналық көшірме кезеңіне көшіруді ұйымдастыру;
- қайтыс болған адамдарды медициналық сот сараптамасынан өткізуге, және ұйымдастыруға.
Емдеу- көшірменің қамтамасыз етуді ұйымдастыру көбінесе апат болған жағдайға байланысты. Науқастарды үйінді астынан шығарып, бірінші медициналық көмек көрсетілген соң, олар арнайы апатта қызмет көрсету құрамымен жақын жердегі пунктіге жеткізіледі. Осы жерде оларға қосымша медициналық көмек көрсетіледі, іріктеледі, тасымалдау көлігіне бөлінеді және медициналық көшірме кезеңіне тасымалдау құралымен жеткізіледі.
Бірінші медициналық көмек көрсетуге арналған медициналық көшірме кезеңіне мыналар жатады:
- апатта толық және жартылай сау қалған емхана;
- апатқа жақын жерде орналасқан емхана, апат медицина орталығының госпиталі;
- медициналық пунктілер, Қазақстанның Қорғаныс Министрінің медициналық қызметі, Қазақстанның әскери медициналық қызметінің пункті.
Мамандандырылған және жоғары мамандандырылған көмек және емдеу медициналық көшірменің мынандай кезеңінде көрсетіледі:
- апат медицина орталығының госпиталь мен емханалары, Қазақстанның денсаулық сақтау Министрінің профильді, арнайы мамандандырылған емханалары Қазақстанның әскери және қорғаныс министрінің барлық медициналық орындары;
- Қазақстанның барлық медициналық мекемелері:
Төтенше жағдайда зардап шеккендерге медициналық көмек көрсетудің алуан түрлері:
- зардап шеккендерге оларды емдеу мекеменің көшіргенге дейін бірінші медициналық және дәрігерге дейінгі көмек көрсету.
- зардап шеккендерге оларды емдеу мекемелеріне көшіргенге дейін бірінші медициналық және дәрігерге дейінгі көмектен басқа бірінші дәрігерлік көмек көрсету.
- зардап шеккендерге оларды емдеу мекемелеріне көшіргенге дейін бірінші медициналық, дәрігерге дейінгі, бірінші дәрігерлік көмектен басқа, шұғыл мамандырылған медициналық көрсету.

1.3. Медициналық көмектің түрлері мен көлемі.

Медициналық көмектің түрі – бұл қалыптасқан емдеу – профилактикалық шаралардың тізбесі. Бұл шаралар арнайы мамандырылған медициналық қызметкерлерімен атқарылады.
Емдеу-көшірмесімен қамтамасыз етіледі, медициналық жабдықтар қолданылады.
Медициналық көмектің көлемі – бұл емдеу-профилактикалық шаралардың қосындысы. Бұл шаралар медицина көшірмесінің белгілі кезеңінде орындалады. Белгіленген дәрежедегі ауруларға қолданылған медициналық көрсеткіштер мен мүмкіндіктері. Медициналық көшірменің бұл шаралары тұрақты емес, жағдайға қарап өзгеріп отырады.
Негізі апат медицинасының орталығы медициналық көмекті 5 түрге бөледі: бірінші медициналық көмек, дәрігерге дейінгі көмек, бірінші дәрігерлік көмек, мамандандырылған көмек, жоғары мамандандырылған көмек.
Бірінші медициналық көмек – бұл көмек апат болған немесе оған жақын жерде медициналық қызметкерлерімен немесе апаттан құтқару пунктімен көрсетіледі. Көмектің маңызы – ауруды аман сақтап қалу, кауіптің алдын алу. Бірінші медициналық көмектің уақыты жарақат алғаннан кейін 30 минут. Тыныс тоқтағанда 5-10 минутқа қысқартылады.
Дәрігерге дейінгі көмек – бұл көмек бірінші медициналық көмекке қосымша болып келеді. Аурудың өмірін сақтап қалуға, әрі қарай көшіруге көмектеседі. Бұл көмекті фельдшер немесе медбике жасайды медициналық құралдардың көмегімен. Көмек көрсету уақыты – жарақат алғаннан кейін 1 сағатқа кеш.
Бірінші дәрігерлік көмек – бұл көмекті профильді дәрігер жасайды (міндетті түрде медициналық көшірменің).
Комплекстік емдеу – профилактикалық шараларын жүргізеді, қажет еткенде әрі қарай көшіруге дайындайды. Көмек көрсету уақыты 4-5 сағат жарақат алғаннан кейін .
Мамандандырылған медициналық көмек – бұл көмекті кең профильді дәрігерлер (хирург, терапевт) жасайды. Медициналық мекемелерде. Маңызы ауруды аман сақтап қалу. Көмек көрсету уақыты 8-12 сағат жарақат алғаннан кейін.
Жоғары мамандандырылған көмек – бұл көмекті арнайы медициналық мекемелерді жоғары мамандандырылған әр түрлі профильді дәрігерлер жасайды. Әр түрлі медициналық жабдықтандыру құралдарымен. Көмек көрсету уақыты неғұрлым ертерек болу керек, 3 сөткеге жеткізбей. Әр түрлі төтенше жағдайда көрсетілетін жоғары мамандандырылған көмектің түрлері:

нейрохирургия, офтальмология, стоматология, травматология, нефрология, радлология, токсикология, психоневрология, акушер – гинекология, педиатрия және т.б. мамандандырылған және жоғары мамандандырылған көмек арнайы емдеу мекемелерінде бір мезгілде жасалатындықтан, екеуін айыру қиынға соғады.
Медициналық көшірме кезеңінде сапалы медициналық іріктеу жүргізу үшін:
- өздігінен қызмет жасайтын, көлемі кең, науқастарға еркін келіп жүретін бөлімшелер;
- қосымша іріктеу органдарын (іріктеу орындары, іріктеу алаңдары);
- іріктеу бригадаларын құру, оларды диагностикалық құралдармен жабдықтандыру және іріктеудің нәтижесін белгілейтін түрлі таңбалармен, бірінші медициналық карталармен қамту;
- науқастарды орналастыруды реттеуші – диспетчер медбике бөлу керек;
- іріктеу бригадасының құрамында науқастың жайын білетін, тез арада диагноз қойып қандай көмекті қажет ететінің білетін тәжірибелі дәрігерлер болуы керек;
- іріктеу бригадасының құрамында (жүрмейтін аурулар үшін дәрігер, фельдшер, медбике, екі тіркеуші және зембілшілер болады. Ал жүретін аурулар үшін – дәрігер, медбике және тіркеуші керек).
Дәрігер, фельдшер, медбике алдымен қоршаған ортаға қауіп төндіруші ауруларды іріктейді, содан кейін шұғыл медициналық көмекті (аяғы ауыр әйелдер, қан тоқтамаған жағдайда, тырысқақ және т.б.) қажет ететіндер.
Бірінші кезекте ірілеуде әйелдер мен балалар тұрады. Іріктеу бригадасы 2 ауруды қабылдай алады. Біріншісін дәрігер, медбике және тіркеуші, екіншісін фельдшер, медбике және тіркеуші тексереді. Дәрігер бірінші ауруды қабылдаған соң, екінші аурудың жағдайын фельдшерден анықтап тиісті қосымша ем жасайды. Сосын дәрігер үшінші ауруды қабылдайды. Фельдшер мен тіркеуші 4-ші ауруды тексеріп, медициналық құжаттарды толтырады.
Дәрігер ауруды тексеруден өткізгенде:
- жарақаттың локализациясын;
- жарақаттың механикалық, химиялық түрін;
- басты жарақат аурудың өміріне қауіп төндіретін;
- аурудың жағдайын – ауырлығын, жеңілдігін, көздің жарыққа әсерін, пульсін, бет әлпетін, терінің түсінің өзгеруін;
- медициналық көмектің қажет ететінің;
- ауруды көшірудің жолын анықтайды.
Жеңіл жарақат алғандар үшін арнайы орын дайындалады (дәрігер мен арнайы мед. бикеге аранлған стол)
Мамандандырылған және жоғарғы мамандандырылған медициналық көмекпен емдеу мен қамтамасыз ететін госпитальді медициналық мекемелер медициналық көшірме кезенінің аурулар үшін соңғы болып есептеледі. Бұл медициналық іріктеудің ерекешіліг.
Қабылдау-іріктеу бөлімшелерінде аурулар мына топтарға бөлінеді:
- шұғыл медициналық көмекті қажет ететіедер- олар тану, операция, шокқа қарсы, гентенсивті терапияның палаталарына жіберіледі;
- диагноз қою үшін ренгентік тексеруді қажет ететіндер-рентген кабинетіне жіберіледі;
- қалған зардап шегушілер мен аурулар профилді госнитальдік бөлімшілерге жіберіледі.
Медициналық көшірме кезенінің бақылауымен іріктеу барысында 2 топ қалыптасады:
1. Аурулар – бұл мекемеге профильді емес, осыған байланысты басқа емдеу мекемесіне көшірілуі керек.
2. Аурулар – емдеу қажет етпейтін, бұлар амбулаториялық емге жіберіледі.
Медициналық іріктеудің нәтижесін белгілеу үшін мынандай құжаттар жүргізіледі:
1. Ауруларды тіркеу журналы. Көшіру кезінде көмек алған аурулардың тізімі жазылады.
2. Бірінші медициналық карта. Бірінші медициналық карта көшіріліуге жататын ауруларға толтырылады. Бұл картада паспорттың анықтамалары, локамизация, диагноз және көрсетілген көмектің түрлері жазылады. Қартада қолайлы қолдану үшін графалар мен белгілер болады. Белгілерді сызады немесеқоршайды. Картаның шетінде түрлі түсті белгілейтін жолақтар бар.
Қызыл жолақ - аурудың шұғыл хирургиялық көмек қажет ететінің білдіреді. Бұл жолық картада керекті көмек көрсетілмейінше сақталады. Жолақты көмек көрсеткен бөлімдер (операция, тану, спиталь) кеседі.
Қара жолақ – ауруды жұқпалы ауруға күдікті екенін белгілейді және оғпн эпедемияға қарсы комплексті (жекелеу шұғыл профилактика, дезинфекция) шаралар қолдану керектілін көрсетеді. Қара жолақтын сақталғанында «диагноз» деген графада изоляциялық себебі жазылады.
Көк жолақ – Бұл аурудың профилактикалық емін әрі қарай жалғастыруды белгілейді. Сәуле жарығымен ауырғандар.
Сары жолақ- Бұл ауруға санитарлық-тазалық, профилактикалық емнің қажет екенің білдіреді.
3. Іріктеу белгілері – қосымша құралдар. Олардың түсі және пішіні әр түрлі болады. Бұл зембілшілерге қандай бөлімге апарылатынын анықтауға мүмкіндік туғызады. Бұл таңбаларды аурудың киімдеріне қадап қояды.
4. Көшіру паспорты – паспорт жүргізушіге немесе еріп жүрушіге беріледі. Паспортта аурудың профильі, көліктегі аурулардың саны, көліктің кеткен уақыты белгіленеді.
5. Жолдама және маршруттық қағаздар - жүргізушіге беріледі. Әуе-жай көлігімен көшірілгенде аурулардың фамилиялары беріледі.

II- тарау. Бейбітшілік уақыттағы төтенше жағдайдағы медициналық көмекті ұйыдастыру.
Зілзаланың қысқаша сипаттамасы.
Зілзала – бұл кенеттен пайда болатын, халықтың айтарлықтай бөлігінің қалыпты тірлігін күрт бұзатын, материалдық құндылықтарының үлкен шығынына алып келетін, сондай-ақ адамдар мен хайуанаттарды өлім-жетімге ұшырататын табиғат құбылысы.
Әрбір зілзаланың өзіне тән физикалық қасиеті, пайда болу себебеі, қозғаушы күші, сипаты мен даму сатысы, қоршаған ортаға өзіндік ықпал ету ерекшелігі бар.
Зілзаланың пайда болу себебі мен сипаттамасын дер кезінде шаралар қабылдауға, олардың кейбіреулерінің қиратқыш күшін азайтуға мүмкіндік береді.
Біз Республикамызда мынандай зілзалалар болуы мүмкін: жер сілкінісі, сел, қар көшкіні, дауыл, су тасқыны, буырқасын, өрт.
Каспий теңізі деңгейінің өзгеруіне Арал теңізінің құруына, Балқаш көлінің таяздануына байланысты құбылыстар табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар арасында ерекше орын алады.
Жер сілкінісі.
Жер сілкінісі – бұл жер қыртысында немесе мантияның үстіңгі бөлігінде кенеттен болған қозғалыс пен жарылыс нәтижесінде пайда болған және елеулі ауытқу түрінде үлкен қашықтықта тарайтын жер асты дүмпуі мен жер астының қозғалысы.
Жер қыртысының тек техникалық қозғалысын тудыратын жер сілкінісі өте жойқын болып келеді.
Жер сілкінісі барысында адамдар қаза болады, үйлер, жолдар, көпірлер, каналдар, тоғандар мен басқа да инженерлік ғимараттар, су құбырлары, канализация, электр беру жүйесі қирайды, байланыс бұзылады, қар көшкіні, сел, сырғыма мен қопарылыстар пайда болады. Тау жыныстарынан тастар құлайды, адамдарды үрей билейді. Су асты және су жағалауындағы жер сілкінісі кезінде теңіз түбінің қозғалысы нәтижесінде теңіздің гравитациялық толқындары – цунами пайда болып, құрлықта үлкен бүлінушілік жасайды. ...