Бөлім: «Ақын өлеңдері жинағы»

Өлең – шағын көлемді поэзиялық шығарма. Ырғағы мен ұйқасы қалыпқа түскен, шумағы мен бунағы белгілі тәртіпке бағынған нақысты сөздер тізбегі. Өлеңнің түрлері мен жанрлары әр алуан: ода, элегия, баллада, сонет, т.б. Кең мағынасында өлең қысқа көлемді поэзиялық туындылардың жалпы атауы болса, тар мағынада музыка өнер мен сөз өнеріне ортақ туынды, яғни ән өлеңі. Қазақ ауыз әдебиетіндегі халық өлеңдері еңбек-кәсіпке орай (аңшылық, төрт түлік, наурыз өлеңдері), ескілікті наным-сенімге байланысты (бақсы сарыны, арбау), әдет-ғұрып негізіндегі (салт, үйлену, мұң-шер өлеңдері), қара өлең, тарихи өлең, айтыс өлеңдері болып бөлінді. Өлең сөздердің болмысы, жаратылысы аса күрделі, оған ишара, меңзеу, салыстыру, жұмбақтау, астарлау, бейнелеу, теңеу, ұқсату, т.б. тән. Өлең лирика жанрында кең тарады, тақырыбы жағынан саяси, көңіл күйі, табиғат, махаббат және философия түрлерге жіктеледі.
Сезім қалды
«Жаным-ау» — дей алмаймын, жаралымын,Сезімімнен жылыстап барады күн.Айша бибі сияқты аңсағанмен,Жазар дейсің түсініп жарамды кім?! Тым салқындау..
©  Мехнат Теміртасқызы
Пендеміз ғой кəдімгі
Біз əйтеуір болмашыға құнықтық,Ұрпақ өсті ұрымталда «ұрып жық».Көзіңізді арбайтұғын гүлдердің,Тікенегі болатынын ұмыттық. «Қасқырмын» — деп қыз да..
©  Мехнат Теміртасқызы
Сары күз, сары қыз
Келген кезде табиғатқа күрең күз,Тартты уайым иіріміне түрі өңсіз.Жез қоңырау жүрегімде ойнады,Қағып-қағып кеткендей бір «жүгенсіз.» Сосын, сосын..
©  Мехнат Теміртасқызы
Шолохов немесе қиын халық
Алматы, шулы қала, құйын халық,Біреудің көңіліне қаяу салса,Біреулер жатыр батпан сыйыңды алып.Көлігі көшесінде тығындалып,Байлары қара жерге «шырт»..
©  Мехнат Теміртасқызы
Кетсем бе екен
Сезім...Мен сені іздегелі,Алтын тонын қымтанып күзде келді.Тереземді соққылап суық жаңбыр,Көрсем деген түсімді жүзге бөлді. Сосын...Озды да күн..
©  Мехнат Теміртасқызы
Ағаға наз
Сырымды айтсам, несіне күлдің аға,Күлкіңізге күрсінді күлгін дала.Жалтыраған алтынның арасынан,Шын асылын таба алмай жүрмін аға! Шынымды айттым..
©  Мехнат Теміртасқызы
Сезім
Білмеймін, өкініп қалсын дедің бе,Уыстап «у» бердің жарқыным.Жүрегі от болып жансын дедің бе,Онсыз да, сыңарым жалқы-мұң! Қайдасың оқтаулы Ақ..
©  Мехнат Теміртасқызы
Қызғаншағым
Жанарыма түсірсеңде мұнар мұң,Шеңберінен сабырымның шығардың.Көрмеймін деп көгенімді үзсемде,Білмеймін ғой, сізге əйтеуір құмармын. Өлең жырдан табам..
©  Мехнат Теміртасқызы
Үшбу хат
Тынышымды алып, ұрлаған түнгі ұйқымды,Беймаза шақта кеудеме келіп күй тұнды.Сіз жақтан келген хаттарда сиқыр сезім бар,Сіз жақтан соққан самалда..
©  Мехнат Теміртасқызы
Еркелік
Бүгін тағы көңілім алаңдады,Мен ғана емес, қызғаншақ ғаламдағы.Қалқа қызды қаратып жолыңызға,Қойғаныңыз, ағасы жарамады. Сезім мұздап өтпесін санама..
©  Мехнат Теміртасқызы
Екі жұлдыз
Біз екеуміз кездескен де көктем еді мүлгіген,Айдан астар, бұлттан көрпе жамылғанды түн кілең.Жұлдыз жерік, күлкісіне қоңыраулы жүректің,Желпіп өтті..
©  Мехнат Теміртасқызы
Біртүрлі жан
Сіз осы қандай жансыз?!Қыздырып əлде кімді үлгі етесіз,Көмкеріп көңілімді гүлдетесіз.Біресе, кіп-кішкентай бала сынды,Өмірдің сабақтарын..
©  Мехнат Теміртасқызы
Сен ғанасың айыпты
Жанарымның жарқылына жиып мұң,Мені қандай құдіретіңмен ұйыттың.«Кете бер» деп танытсам да өрлікті,Ұмыта алмай жүрмін əлі, сүйіктім! Кімсің..
©  Мехнат Теміртасқызы
Сағынатын да болармын
Себепсіз келген сезімге,Бағынатын да болармын.Аңсай беруден үмітсіз,Жалығатын да болармын.Жапырақтарын күзімнің,Жамылатын да болармын.Адасып келген..
©  Мехнат Теміртасқызы
Іздеу
Заңдылық бəрі ұнату деген,Тірі боп тұрса ет жүрек.Тыным бермейтін тентек екен ғой,Мезгілсіз сəтте тепкілеп.Жоғалтып алсаң сол бір адамды,Іздейсің..
©  Мехнат Теміртасқызы
Қазақы қыз
Құрап алып қиялыңан басқа аңыз,Қасиетті ғұрпымыздан аспаңыз.Жалтаңдамай жігітіне өзге елдің,Өзгерісті өзіңізден бастаңыз.Темекі ме, терлеп ішер ас..
©  Мехнат Теміртасқызы
Мен қорықтым
Мен қорықтым,Тағдырдың қысымдарынан,Жанымның қысылғанынан.Бал беріп, балдай адамым— «У» қосып ұсынғанынан. Мен қорықтым,Кінəсіз жазалы..
©  Мехнат Теміртасқызы
Қыз мұңы
Ақылдым,Өзіңді ойлап, бүгін де таңды атырдым,Саусағын созған, сандырақ ойға тұншығып,Тылсымға кетіп, жоқ болуға да жақынмын. Шынарым,Білмеймін мына..
©  Мехнат Теміртасқызы
Жылап тұрып осыны сұранамын
(Ақтөбедегі оқиға)    Қанды қылық,Сен кезеген қаруың қанша адамның,Кеудесінен əкетті, жанды жұлып.Енді сенде, өлімге бас иесің,Тек артыңда қалады..
©  Мехнат Теміртасқызы
Ана керек адамға
Осы күні, бізге қарап салмақты,Ас дайындап, қолымен бал бармақты.Абыр-сабыр, бауырсағын пісіріп,Қазанынан, бір тегеш ет түсіріп,Тары түйіп, талқан..
©  Мехнат Теміртасқызы
Біз жақта тау бар
Біз жақта, тау бар.Жартасты, шыңды, білтелі.Шыңдарын сүйіп, өтеді бұлттар күндегі.Шаң басып қалған,Қазақтың Қаратауларын,Емініп келіп, ерке бұлт..
©  Мехнат Теміртасқызы
Кешіріңдерші адамдар
Ешкімге, айтпас сырым бар,Ешкімге, шақпас мұңым бар.Қаталдық етсем, байқамай,Адамдар, мені ұғыңдар...Болмаса, мына мұңлықты,Қапасқа тығып..
©  Мехнат Теміртасқызы
Мүмкін мен де
Өкпелегенмін,Жетегінде жылдардың кеткен өмірдің,Кімге қызық, айтшы өзің кімге мазалы,Арманыма жеткенім, жетпегенімнің... Мендегі жалын,Біреулердің..
©  Мехнат Теміртасқызы
Сезім сені
Бақытым менен жырақтап, барасың ба шын,Сен менің ақ пен көзімнің қарасындасың.Бір қағып қалсам, төгілер, моншақтап жасым,Сен менің кірпіктерімнің..
©  Мехнат Теміртасқызы
Сен едің
Сен едің, бəйтерегім,Сырбаздау, сезіміңе жəй келемін.Жібектей жүрегімді тіліп өтпе,Қапыда, жылап қалсам қайтер едің?! Сен едің, сенгенімде,Кеудеме..
©  Мехнат Теміртасқызы