Талап қою іс жүргізуінің негіздері. Құқық негіздері, 11 сынып, дидактикалық материал.

 Талап қою.

 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстан Республикасының жаңа Азаматтық іс жүргізу кодексі қолданысқа енгізілді.

 Талап қою азаматтық іс жүргізу кодексінің 14-тарауында көзделген және талап қою нысаны мен мазмұнын көздейтін 7 баптан тұрады; талап қою арызыңа қоса берілетін құжаттар; талап қою арызын қабылдау; талап арызды қабылдаудан бас тарту; талап арызды қайтару; қарсы талап қою; қарсы талап қоюды қабылдау шарттары.

 148-бап. ҚР АІЖК талап арыздың нысаны мен мазмұнына қойылатын талаптарды белгілейді.

 Осылайша талап арыз сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында берілуі мүмкін.

 Құжаттың жазбаша нысаны - қағаз құжат. Электрондық құжатты қолдану Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 7 қаңтардағы «электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба» заңымен реттеледі. Заңға сәйкес, электрондық құжат - ақпарат электрондық-цифрлық нысанда ұсынылған және электрондық цифрлық қолтаңба арқылы куәландырылған құжат. Электрондық құжат нысанындағы құжатты беру тәртібі соттарда іс жүргізу жөніндегі нұсқаулықтармен регламенттелген.

 Осы баптың екінші бөлігінде талап арыздың мазмұнына қойылатын міндетті талаптар көзделген.

 Мысалы, жауапкердің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), оның тұрғылықты жері, жеке сәйкестендіру нөмірі (егер ол талапкерге белгілі болса), егер жауапкер заңды тұлға болып табылса, онда оның толық атауы, орналасқан жері, банктік деректемелері (егер олар талапкерге белгілі болса) және бизнес-сәйкестендіру нөмірі (егер ол талапкерге белгілі болса). Арызда талапкерге белгілі болса, ұялы байланыстың абоненттік нөмірі және жауапкердің электрондық мекенжайы туралы мәліметтер көрсетілуі тиіс. Сондай-ақ талап арызда сотқа берілген талап қоюдың мәні баяндалады. Бұл ретте істі дұрыс шешу үшін талапкер ретінде жауапкерге өзінің талаптарын негіздейтін мән-жайларды көрсеткен маңызды мәнге ие. Іс бойынша дәлелдеу мәнін, талапкердің жауапкерге талап қоюдың мәнін құрайтын материалдық-құқықтық талабын айқындайтын маңызды фактілерді көрсету қажет.

 Талап арызда, егер бұл заңда белгіленсе немесе шартта көзделсе, жауапкерге жүгінудің сотқа дейінгі тәртібін сақтау туралы мәліметтер көрсетілуге тиіс. Бұл талап сотқа талап арыз бергенге дейін сақталуға тиіс. Ол істің барлық санаттары үшін емес, егер бұл заңда белгіленсе немесе шартта көзделсе, норманың өзінде көрсетілгеніндей міндетті болып табылады.

 Талап арызда, егер талап бағалауға жататын болса, талап қою бағасы, сондай-ақ өндіріп алынатын немесе даулы ақша сомаларының есебі көрсетіледі. Арыздағы талап-арыздың бағасы теңгемен көрсетілуі тиіс.

 Прокурор ұсынатын талап арызда мемлекеттік немесе қоғамдық мүдденің не екенін, қандай құқықтың бұзылғанын, заңға немесе өзге де нормативтік құқықтық актіге сілтеме жасаудың негіздемесі болуға тиіс.

 Талап арызға талапкер немесе оның өкілі сенімхатта көрсетілуге тиіс талап арызға қол қоюға өкілеттігі болған кезде қол қояды. Өтінішті электрондық құжат нысанында берген кезде өтініш көрсетілген өкілеттіктер болған кезде ұқсас талапкердің немесе оның өкілінің электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылады.

 Бертыбаева С.Т. Астана қ. МАЭС соты, 25 Сәуір 2016. https://www.zakon.kz/4789451-predjavlenie-iska-bertybaeva-s.t.-sudja.html