Қартаю. Биология, 10 сынып, сабақ жоспары.

Бөлім, тарау:

Жасуша циклі

Қартаю. Қартаю процесі туралы теориялар.

Мектеп: НЗМ ХББ Қызылорда қаласы

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Абдукамалова Г.О.

Сынып: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Қартаю

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

10.2.2.3 қартаю процесін түсіндіру

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар: Әртүрлі тірі ағзалардың өмір сүру ұзақтығын біледі, түсінеді және салыстыра алады;

Көптеген оқушылар: Қартаю моделіне жататын теорияларды зерттейді және салыстырылады.

Кейбір оқушылар: Қартаю процесінің басталуын, факторларын талдайды.

Ғылыми теорияларға баға бере алады.

Тілдік мақсаттар

Пәндік лексика және терминология

Қартаю, стресс, ауру, депрессия, салауатты өмір салты, қоғамның әсері, адамның әлеуметтік және тұрмыс деңгейі, себептері.

Диалог құруға /жазылымға қажетті сөздер топтамасы

Оқушылар адамның қартаюы туралы 100-ден астам теория бар екенін біледі.

Қартаюдың үш түрін адырата алады:

• Қарапайым сарқылу (тозу теориясы)

• Бағдарламаланбаған қартаю (бейімделмейтін және пассивті қартаю)

• Бағдарламаланған қартаю (адаптивті қартаю, белсенді қартаю немесе қасақана қартаю)

Сондай-ақ қартаюдың теорияларының осы түрлері бойынша анықтамалар берере алатын болады.

Қартаю - барлық тірі ағзаларға тән жалпы биологиялық заң ретінде процесс.

Құндылықтарды дарыту

Коммунативтік қарым қатынас.Топпен жұмыс жасай білу, достық қарым-қатынастарды қамтамасыз ету жәна бірлескен ортада жұмыс істеу үшін коммуникативтік қасиеттерді дамыту : колоборативті ортада басқа оқушылармны әлеуметтік, мәдени, этикалық қарым-қатынаста болатын дағдыларын дамыту.

«Мәңгілік Ел» ұлттық идеясы. Оқушылардың академиялық білімге деген қызығушылығын қалыптастыру, Отанымыздың игілігі үшін өмір бойы оқуға ынталандыру, сабақтың элементтері өзін-өзі тәрбиелеуге, өзін-өзі тануға, оқушыларда сыни ойлауын дамытуға жәна білім берудегі үш тілдік саясатты іск асыру .

Сабақтың моральдық аспектісі: оқуға деген жауапкершілікті сезіну; басқаларға құрметпен қарауға үйрету, жаһандық азаматтылыққа тәрбиелеу.

Ұсынылатын алдыңғы білімдер

Қартаюдың физиологиялық негіздері (медицина)

Қартаю түрлері: пассивті қартаю және белсенді қартаю (этика)

Пәнаралық байланыс

Интербелсенді тақта, қартаю теориясы туралы бейнероликтер

https://www.youtube.com/watch?v=wwz7Wtw2M0Y

https://www.youtube.com/watch?v=xu3Wvnu6x_I

Сабақтың барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекеттер

Ұйымдастыру кезеңі

Миға шабуыл (слайдпен жұмыс)

1. Бұл адам қанша жаста деп ойлайсыз?

2. Қартаюдың қандай белгілерін байқайсыз?

Бейнефильм көру:

https://www.youtube.com/watch?v=wwz7Wtw2M0Y.

(T) Бейнефильмді талқылау.

(G) Оқушылар «Көшбасшы» әдісі арқылы топтарға бөлінеді.

- Әртүрлі ағзалардың өмір сүру ұзақтығын зерттеу.

(W) Жоғарыда келтірілген зерттеуді пайдалана отырып, түрлі ағзалар, соның ішінде адамдар үшін өмір сүру ұзақтығы тізбегін құру.

(G) (f) Ұсынылған ағзалардың біреуін таңдап, оның өмір циклын егжей-тегжейлі қарастырыңыз.

• Ұзақ өмір сүретіндер: маржан, губка, кои тұқы балығы, гренландия киті, тұщы су інжу мидиялар және алып тасбақалар.
• Қысқа өмір сүретін ағзаларға: шыбын және поденок отрядына жататын шегіртке.

1-топ: Адам;

2-топ: Гренландия киті;

3 топ: Шыбын және (поденок) бір күндік (бір-екі күн тіршілік ететін көбелек).

Бағалау критерилері:

- Зерттеудің нәтижесі қысқаша таныстырылым ретінде көрсетіледі.

- Қартаю кезеңдері туралы идеяларды қосыңыз (жетілмеген, жетілген, қартаю және т.б.).

(P) Жұпта талқылау.

- Сізге және Қазақстанға ұлт ретінде қартаю туралы білу не үшін маңызды?

- Неліктен қартаю биологиялық заң ретінде сипатталады?

- Альцгеймер ауруы мен прогрияны (Хатчинсон-Гилфорд) қартаюдан ажырату.

(I) (f) Қартаю туралы ғылыми идеялар мен теорияларды зерттеу.

1-топ: Қарапайым сарқылу (тозу теориясы)

2-топ: Бағдарламаланбаған қартаю (бейімделмейтін немесе пассивті қартаю)

3-топ: Бағдарламаланған қартаю (адаптивті қартаю, белсенді қартаю немесе қасақана қартаю деп те аталады).

Осы теориялардың ішінде мыналарды атап өту керек:

• Питер Мэдауэрдің эволюциялық гипотезасы

• Диффузиялық артықшылықтар

• Топты таңдау

• Байланысты таңдау

• «өзімшіл геннің» теориясы

• Эволюциялық генетикалық көзқарас

• Қартаю гендері

Бағалау критерилері:

- Қартаюдың себептерін анықтау

- Адамның қартаюын зерттеу саласында жаңа ғылыми жаңалықтарды зерттеу.

- Әр теорияның кейбір артықшылықтары мен кемшіліктерін қосу.

- Нәтижелер сыныпқа ұсынылуы керек.

Бағалау: Өзара топтық бағалау.

(W) Талқылау:

• Теориялар бір-бірін толықтырып немесе кез-келген дәрежеде толықтыра ма?

• Неліктен сонша теория бар және неліктен қазіргі кезде консенсус жоқ?

Бекіту сұрақтары:

- Неліктен қартаю биологиялық заңдылық болып саналады?

- Қартаюды жеңу мүмкін бе?

- Өмір сүру ұзақтығын қалай арттыра аламыз?

- Сіз бұл мәселені жақсарту үшін не істей аласыз?

Рефлексия:

Қорытындылай келе, оқушыларға кері байланыс беріледі.

Үйге тапсырма:

(І) Қартаюдың ғылымилығы туралы есеп жазу.

Критерийлер:

• Тиісті сілтемелер беру;
• Неліктен қазіргі кезде ғалымдар арасында консенсус жоқ екенін түсіндіру.

Қосымша ақпараттар

Дифференциалды оқыту – Көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?

Бағалау – Оқушылардың берілген материалды меңгеру деңгейін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Денсаулық және қауіпсіздік ережелері

АКТ

Құндылықтармен байланыс

(тәрбиелік элемент)

Барлық оқушылар: Әртүрлі тірі ағзалардың өмір сүру ұзақтығын біледі, түсінеді және салыстыра алады;

Көптеген оқушылар: Қартаю моделіне жататын теорияларды зерттейді және салыстырылады.

Кейбір оқушылар: Қартаю процесінің басталуын, факторларын талдайды.

Ғылыми теорияларға баға бере алады.

Бағалау критерийлері бойынша жұптық және топтық жұмыстарды бағалау

Қауіпсіздік ережелерін сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?