Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар. Биология, 10 сынып, сабақ жоспары.

Бөлім атауы:

10.3А Жасушалық цикл

Күні:

Сынып: 10

Мектеп: Павлодар қаласындағы «химия-биология» бағыттағы Назарбаев Зияткерлік мектебі

Мұғалімнің аты-жөні:.

Қатысқан оқушылар Қатыспағандар

саны

Сабақтың тақырыбы

Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқыту мақсаттары

10.2.2.4 қартаю үрдісін түсіндіру

Сабақтың мақсаттары

Оқушылар:

• қартаю себептерін анықтайды;
• қартаю кезінде организмдегі өзгерістерді сипаттайды;
• Қартаюдың биологиялық заңды құбылыс екенін түсіндіре алады;
• Қартаю терияларын сипаттай алады;
• Қартаюдың заңдарымен қартаю теориясын сипаттаңыз

Бағалау критерийі

қартаю себептерін анықтайды; қартаю кезінде организмдегі өзгерістерді сипаттайды; Қартаюдың биологиялық заңды құбылыс екенін түсіндіре алады;

Қартаю терияларын сипаттай алады; Қартаюдың заңдарымен қартаю теориясын сипаттаңыз

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар: Қартаю құбылысына қатысты терминдер мен түсініктерді қолдана отырып, қартаю құбылысын, теорияларын сипаттай алады

Пәнге бағытталған лексика және терминология: өмір сүру ұзақтығы, өмірлік цикл, жас, есейген, қартайып бара жатқан, қартаю,

Диологтар мен жазбаша жұмыстар үшін пайдалы шаблондық фразалар:

Қартаю құбылысы дегеніміз..............................

Ағзалардың өмір сүру ұзақтығын ............................................. этаптарына бөле аламыз

 Саралау түрі

Мазмұны бойынша (күрделілік деңгейіне қарай), қолдау көрсету тәсілдері бойынша (диалог арқылы) саралау

Құндылықтарға баулу

 Пәнаралық байланыс

Статистика, математика, физиология, Геронтология.

Жаһандық ақпарат

Ұзақ өмір сүру туралы жазбалар

1 орын - Иран Китахи 185 жыл.

2 орын - Ақсақалдар байқауында Колумбиялық Солиске 182 жыл.

180 жылы Йорат мырза Ұлыбританиядан үшінші орынды иеленді

АКТ дағдылары

Интерактивті тақтаны және интернет ресурстарын пайдалану

Осыған дейін меңгерілген білім

9-сыныпта қарастырылатын «Адам өмірінің негізгі кезеңдері» тақырыбы бойынша алған білімдерін дамыта отырып, қолданады. 9-10 сыныптағы Жасушалық цикл.

Сабақтың барысы

Жоспарланған сабақ кезеңдері

Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер

Сабақтың басы

0-2 мин

Сабақты ұйымдастыру:

• Амандасу
• Сабаққа қатысуларын тексеру
• Сыртқы көрінісі
• Жағымды психологиялық орта қалыптастыру:

«көзге гимнастка жасау»

3-10 мин

Ой қозғау: «Бола ма...»

Сұрақ: Жасанды жолмен адамның өмірін ұзартуға бола ма?

БЖ: гендік инженерия, СӨС, ағзаны жасару, әр түрлі косметология әдістері

Сабақтың ортасы

11-31 мин

Ұғыну: Бейне баян көру:

https://xn--b1aaakaba9b1aeojjo1b6af.xn--p1ai/ru/instruktsiya-bessmertiya/prichiny-smerti/teorii-stareniya

Қартаюдың 300-ден астам теориясы бар болуы мүмкін! Оның ішінде теориялардың үш негізгі типі ажыратылған:

• қарапайым тозу (тозу теориясы)
• жоспарланбаған қартаю (бейінсіз немесе белсенді емес қартаю)
• жоспарлы қартаю (бейінді қартаю, белсенді қартаю, немесе әдейі қартаю ретінде белгілі)

Осы теориялар аясында келесілерді атап айтқан жөн:

• Питер Медоуэрдің эволюциялық гипотезасы
• Диффузді артықшылықтар
• Топтық іріктеу
• Туыстық іріктеу
• «Өзімшіл ген» теориясы
• Эволюциялық-гендік әдіс
• Қартаю гендер

Мұғалім сұрақ қояды:

Сұрақ:

Қартаю табиғаттың жалпы заңы немесе тірі ағзаларға тән жеке үрдіс болып табыла ма?

Жұптық талқылау, әрқайсысын айтып

1 Активити: Жұпен жұмыс істеу.

Тапсырма: Қартаю теорияларын қарастыру:

төменде берілген қартаю теорияларын зерттеу:

1 жұп – Теломерлік қартаю

2 жұп – Хейфлик шегі теориясы

3 жұп – Эволюциялық теория

4 жұп – Қуат көзінің азаю теориясы

5 жұп – Эндокриндік теория

6 жұп – Ағзаның тозу теориясы

7 жұп – Бос радикалдар теориясы

8 жұп – Апоптоз теориясы

9 жұп – Улану теориясы

10 жұп – ДНҚ-ның зақымдану теориясы

Оқушылар дескриптор құрастырады, (тақтаға жазу)

мысалы:

• Теорияның негізін қалаушы,
• Теорияның мағынасы
• Теорияның дұрыстығының дәлелдері
• Теорияның кемшіліктері

Сонымен қоса кесте ұсынуға болады

Дескриптор бойынша өзара бағалау.

Мұғалімнің кері байланысы

32-37 мин

Сабақты бекіту

«Биологиялық пульс» атты графикалық диктантты орындайық.

Егерде тұжырыммен келіссеңіз +, келіспесеңіз – қойыңыз

• Ұзақ өмір сүру жасы – 70 жас
• Ұзақ өмір ұзақтығының гені бар
• Гендік инженерия өмір сүру ұзақтығын ұзарта алатын жасанды әдіс
• Хлормен зарарсыздандырылған су денсаулық үшін пайдалы.
• Нитраттар мутагенді әсер етеді
• Емдік ашығу – ағзаны тазартудың бр жолы
• Геронтология – ағзаның қартаюын зерттейтін ғылымның саласы

Бағалау шкаласы: 0 -1 қате болса- «Д», 2 қате болса: «С».

Сабақ соңы

38-40 мин

Кері байланыс.

• Бүгінгі сабақтың күтілетін нәтижелеріне жеттік пе?

Рефлексия:

«Өзіңді бағала»

Үй тапсырмасы:

Онлайндық көздерден тағы дақандай қартаю теориясы барын қарастырып келіңіздер. Хабарламаны 3-5 минутқа дайындаңыз.

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік ережелерін сақтау

Мазмұны бойынша (күрделілік деңгейіне қарай), қолдау көрсету тәсілдері бойынша (диалог арқылы) саралау

ИТ 10 минуттан артық қолданбау

Сабақ бойынша рефлексия

Оқу мақсаттары/оқыту мақсаттары жүзеге асырымды болды ма?

ОМ барлық оқушылар жетті ме?

Егер жетпесе, онда неге?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыт бойынша кезеңдері сақталды ма?

Сабақтан жоспарынан тыс өзгерістер болды ма және неге?

Жалпы баға

Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?