Дискретті кездейсоқ шамалар. Үздіксіз кездейсоқ шама ұғымы 2-сабақ (Алгебра, 10 сынып, IV тоқсан)

Пән: Алгебра
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 10.4В Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары
Сабақ тақырыбы: Дискретті кездейсоқ шамалар. Үздіксіз кездейсоқ шама ұғымы 2-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.3.2.10 дискретті және үздіксіз кездейсоқ шамалардың анықтамаларын біледі және олардың түрлерін ажыратады;
10.3.2.11 кейбір дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім заңдылықтарының кестесін құрады
Сабақ мақсаты: дискретті және үздіксіз кездейсоқ шамалардың анықтамалары
Істей алады: кейбір дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім заңдылықтарының кестесін құру.

Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу.
Оқытудың тақырыбы және мақсаты, жетістік критерийі
Мұғалім оқушыларға сабақ мақсатына сүйеніп өздігінен бағалау критерийін жасауға ұсынады
Критерийлерді бірге талдау, негізгі критерийлерді тақтаға жазу
Жаңа материалды оқу
2.1 Дискретті және үздіксіз кездейсоқ шамалар
Оқушылардың іс-әрекеті: алынған ақпаратты талдайды, нақтылайды; алдында оқылғанмен, белгілімен салыстырады; (қорытынды жасайды, синтездейді). Негігі сәттер мен анықтамаларды дәптерге жазады.

- Күнделікті өмірде және ғылыми зерттеулерде бізді қызықтыратын шамалар кездейсоқ жағдайларға байланысты әртүрлі мәндерді қабылдауы мүмкін.
Бір тәулік ішінде Алматы қаласының перзентханаларында дүниеге келген перзенттер саны;
Нысананы дәл көздеп атып түсіргенше атылатын оқтар саны;
Артиллериялық снарядтың ұшу қашықтығы;
Кез келген өндіріс орнының немесе кез келген жанұяның электр энергиясын пайдалану мөлшері (белгілі бір уақыт бірлігінде, айталық, ай, жыл, т.б.).
Осындай жағдайларда кездейсоқ шамалармен (КШ) жұмыс жасау керек болды.
- Кездейсоқ шама дегеніміз не? (Мәндері кейбір тәжірибенің кездейсоқ нәтижесіне тәуелді болатын, сонымен бірге осы мәндердің әрқайсысы белгілі бір ықтималдықпен іске асатын айнымалы шама).

Мысал 1. Студенттік топта 25 адам бар. Х шамасы– сабақ басындағы аудиториядағы студенттер саны. Оның мүмкін мәндері 0, 1, 2,…,25 сандары.
Әрбір тәжірибеде (сабақ басы) Х шамасы міндетті түрде өзінің мүмкін болатын мәндерінің бірін қабылдайды, яғни Х = 0, Х = 1, …, Х = 25 оқиғаларының біреуі орын алады.

Мысал 2. Кейбір мекеменің акция курсын өлшеу. Мүмкін болатын оқиғалар: Y акциясының құны 0 мен ∞ арасындағы бір мәнді қабылдайды.

Мысал 3. Ойын сүйегі бір рет лақтырылды. Мүмкін болатын оқиғалар: жоғарғы жағында Z: 1, 2, 3, 4, 5, 6 сандарының түсуі.

Қорытынды: Кездейсоқ шама жеке мән немесе кейбір аралықтағы мәнді қабылдауы мүмкін. Осыған байланысты кездейсоқ шамалар дискретті және үздіксіз болып бөлінеді.

Кездейсоқ шамаларды екі үлкен топқа – дискретті (ДКШ) және үздіксіз (ҮКШ) бөлуге болады.
ДКШ үшін кездейсоқ шаманың қабылдай алатын мәндерін алдын ала көрсетуге болады, ал ҮКШ үшін барлық мәндерді алдын ала көрсетуге болмайды.......