Экономика | Банкрот туралы жалпы түсінік

Мазмұны
Кіріспе......................................................................................................................3
І.Банкрот туралы жалпы түсінік.......................................................................4
1.1Банкрот жүйесінің мақсаты мен принциптері...........................................4
1.2Банкраттың алдын алу................................................................................11
ІІ.Кәсіпорынның банкротқа ұшырауын талдау..........................................16
2.1Кәсіпорын қызметінің тоқтауы (банкротқа ұшырау) талдау..................16
2.2Кәсіпорының банкрот болу ықтималдылығын талдау...................18
2.3Қаржылың ағымдардың тадлауы..............................................................21
ІІІ.Кәсіпорының банкротқа ұшырауының қаржылық мәселесі..............23
3.1Формаланған және формаланбаған белгілердің жүйесін қолдану.......23
3.2Төлем қабілеттілігінщ көрсеткіштерін болжау.......................................25
IV.Қорытынды....................................................................................................29
V.Әдебиеттер.......................................................................................................30
Кіріспе.
Банкроттық нарық шаруашылығының бір категориясы болып табылады. Ол соттың шешімі мен немесе кредитордың келісімі бойынша соттан тыс рееми түрде жарияланады. Қазақстан Республикасынның "Банкроттық туралы" 07.04.95 жылғы №2173 Заңына сәйкес, қарызды төлеуге шамасы жоқ ұғымы ақшалай міндеттер бойынша кредиторлар сұранысын, еңбекақы төлеу талабын қанағаттандыра алмау, сонымен қатар өзіне тиісті мүлік есебінен бюджет пен бюджеттен тыс қорларға міндетті төлемдерді қамтамасыз ете алмау жатады . Басқаша айтқанда, шаруашылық субъектісінің қарызды төлей алмауы, ағымдағы операциялық қызметті қаржыландыра алмауы, қарыздардың, міндеттердің өсуіне байланысты жедел міндеттемелерді өтеу қабілетсіздігі немесе борышкердің балансының қанағаттанғысыз құрылымына байланысты ұғымдар кіреді.
Баланстың қанағаттанғысыз құрылым борышкердің мүлкі мен міндеттемелерінің өтімділік деңгейінің жетісдіруіне байланысты кредитордың алдында мүлік есебінен міндеттемелердің дәл уақытында төленбеуі жағдайы тұрған кезде болуы мүмкін. Бұндай жағдайда мүліктің жалпы құны борышкер міндеттемелерінің жалпы сомасына тең немесе одан асып кетуі мүмкін.
Банкроттық кәсіпорынның ұдайы өндіріс капиталының шаруашылық механизімінің балансының бұзылуынан, яғни оның қаржылық және инвестициялық саясатының тиімсіз болуынан туындайды.
Қазақстан Республикасы жағдайында банкроттық механизмінің нормативті-құқықтық базасы ретінде әдебиеттер тізімінде көрсетілген құжаттар пайдаланылады.
І.Банкрот туралы жалпы түсінік.
1.1Банкрот жүйесінің мақсаты мен принциптері
Өндірістік, шаруашылықтық, коммерциалық және басқа да қызмет түрлерін бастарда ең алдымен тәуекел қажет. Бұл, біріншіден. Екіншіден, қызмет барысында экономикалық дамуды, тиісінше, есеп айырысуды, жұмыстың түпкі қорытындыларьш бағалау үшін тиісті көрсеткіштерді (индикаторларды) таңдап алу қажет.
Көрсеткіштер;
• индивидаулды (жекелеген);
• топтық;
• жалпы болып бөдінеді.
Талдау мақсаттарына байланысты көрсеткіштердің:
• абсалютті
• салыстырмалы;
• орташа шама нысандары қолданылады.Әрбір нақты экономикалык көрсеткіштің "сапалық анықтылыққа" ие болуы шарт, егер онда екі жақты анықтылық болса, онда ол обьективті көрсеткіш болып табылмайды.
Көрсеткіш — бұл да белгі (нышан), яғни белгілі бір міндеттердің орындалу деңгейін, кызметтер мен кұбылыстардың сандық және сапалык жағын сипаттайды.
Нарықты қатынастар талабына байланысты барлық көрсеткіштерді:
• бағалық;
• шығындық деп топтастыруға болады.Бағалық көрсеткіштер осы немесе басқа да қызметтің нәтижелі даму деңгейінің мүмкіндіктерін немесе мақсатқа жетуін сипаттайды.
Шығындық көрсеткіштер — әр түрлі қызметтерді жүзеге асыруда шығын деңгейіне әсер ететін көрсеткіштер.
- Кез-келген кәсіпорын қызметтері көлемінің өсу шегі болады, осыған орай әрбір процесс экономикалық өсуді ынталандырушы немесе тоқтатушы рөлін атқаруы мүмкін. кәсіпорынның банкроттығы жайында актілерді жүзеге асыруға шешім қабылдау пррцестерінің нормативтік-әдістемелік, экономикалық, ұйымдық қамтамасыз етілуі;
- перспективалы тауар өндірушілерді қолдау мақсатында, төлем қабілеті жоқ кәсіпорындарға мемлекеттік қаржылық көмек шаралары;
- қайта құру және жою шараларын қаржыландыру;
- банкроттық процедураға қатысушыларға экономикалық көмек көрсету;
- кең ауқымды қоғам үшін банкроттар жайында ақпараттардың жариялылығын қамтамасыз ету,төлем қабілеті жоқ кәсіпорындардың тізімін жүргізу.
Американдық зерттеушілер құлдырау мен өрлеудің, дағдарыс пен банкроттың пайда болуының белгілі заңдылықтарын аныктап; берді:
•біріншіден, кәсіпорынның өмірлік циклының барлық сатысында кезеңдік дағдарыстың пайда болуы;
•екіншіден, шағын және орта бизнес фирмаларына тән құддырау немесе өрлеу циклдарының математикалық әдіспен анықталған ұзақтылығы.
Мәселен, американ фирмаларының өрлеу фазасы орта есеппен 3 жылға (1 жылдан 7,7 жылға дейін), ал құлау фазасы - 2,8 жылға (1 жылдан 4 жылға дейін) созылады.
Батыс елдерінің экономикалық дамуының негізі болып табылатын нарықтық экономика белгілі бір бақылау жүйесін, кәсіпорындарды мүмкіндіктеріне қарай толығымен ойсыраудан қорғау, банкротқа ұшыраған шаруашылық субьектілеріне көмектесу жүйесін жасап шығарады.
Кәсіпорынның қаржы тұрақсыздығының (банкротқа ұшырау) жүйесі
Катысушылар Ұйымдық кұрылым Қабылданған процедура
Максаты мен
Әдістемелік
Принциптері камтамасыз ету
Банкрот және кәсіпорынды колдау жүйесі
Кәсіпорын жағдайының
Заңмен жоне нормативтік кұжаттармен қамтамасыз ету
диагаостикасы
банкроттың алдын алу Әлеумет-тіқорғау Кадрлар; даярлау
1-схемада келтіріліп отырған банкрот жүйесі қандай да бір мемлекет болмасын қолдануға болатын тиісінше салдардан ұйымдық және әдістемелік кұрылымдардан тұрады.
Бұл жүйенің негізгі мәні — өндіріс құрылымын нарық қалыптастырып отырған төлем сұранымын канағаландыруға бейімдеу қажеттілігі.
Банкрот жүйесін құру және оны нақтшы іске асырудың түпкі мақсаты — тауар өндіруші және кызмет көрсетуші құрылымдардың тиімді жұмыс істеулерінің жағдайында ел тұрғындарының нарықтық сұранымдарына сәйкес халық шаруашылығын құрылымдық жағынан қайта құру. Бұған әлемдік экономиканың жетістіктері көрсеткендей, келесі принциптерді сақтағанда ғана қол жеткізеді .
- кәсіпорынның банкроттық жағдайында барлық шаруашылық субьектілері үшін өзара қарым-қатынастың коммерциялық жүйесін, құқықтары мен басым нысаны — совхоздардың басым көпшілігі мемлекеттің қолдауында болды, дотациямен күй кешті.
•екіншіден, көптеген жеке кәсіпорындар банкроттық мәртебені қабылдамайды, демек, олар қызметтерін өз еркімен тоқтатады, оны қайта бастамайды.
Міне, осындай жағдайда банкрот жүйесін пайдалану тиімсіз де емес, өйткені банкротқа ұшырау жағдайды жақсарту жолдарын ойластыруға мүмкіндік туғызады. Демек, жағдайды жақсартуға бағытгалған банкроттық процедура барлық қатысушылар үшін болмаса да, олардың көпшілігі үшін тиімді.
Шын мәнінде, кәсіпкер (оның ішінде мемлекет те) өз ісінің нығайуына мүмкіндік алады, алдына қойған мақсаты мен міндеттерін орындай алмағаньтна орай жетекшілікгі өзгертеді, ал бұл өз кезегінде:
•оңды техникалық;
•маркетингтік және кадр саясатын жүргізуге;
•өндірісті дамытуға кажетті инвестициялар тартуға тиісті жағдай туғызады.
Несие беруші болса, ол өзінің ақшасын сақтап қалуға, ал қоғам — экономиканың нарыққа бейімделген құрылымын қалыптастыруға мүмкіндік алады. Бұл тұрғындарға да тиімді. Олар тұтынуға қажетті тауарлармен қамтамасыз етілсе, бизнес өкілдері тиімді жөне керекті істермен шұғылданады.
Әлеуметтік қорғау жүйесі:
-жұмыстан босап қалған еңбекке жарамды адамдарга тиісті жағдай жасау қажеттілігін;
-жұмыссыздығы бойынша жәрдемақымен қамтамасыз етуге;
-олардың біліктілігін көтеру үшін қайта оқыту жұмыстарын ұйымдастыруды алдын-ала ескерулері қажет.
Банкрот жүйесінің құрамды бөлігі:
- кәсіпорьшның қаржылық жағдайын болжамдау;
- дағдарыстың алдын алу және бақылау. Дағдарыс жағдайын болжамдау бірнеше кезеңдерден тұрады:
-кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау;
-нарықтық қатынастардың даму бағытын болжау;
-дағдарыстың себептері мен негізгі факторларын дер кезінде таба білу.
Кәсіпорын қызметінің табыстары мен сәтсіздіктері:
-сыртқы, бұларға кәсіпорын әсер ете алмайды;
--ішкі, бұлар кәсіпорын қызметкерлерінің ұйымластыру жұмыстарын жүргізудегі қабілеттеріне байланысты факторларға тікелей байланысты.
Сыртқы (әлеуметтік) жөне ішкі (технологаялық) факторлардың өзгерулеріне қарай бейімделу, оларды шеберлікпен ұштастыра жүргізіп отыру кәсіпорынның тұрақты жұмыс істеуінің, өркендеп өсуінің бірден-бір кепілі .
Кәсіпорын қызмепііне әсер ететін сыртқы факторларга мыңалар жатады:
-халық қажеттілігінің өлшемі мен құрылымы;
-халықтың табыстары мен жинақтарының деңгейі, яғни оның сатып алу кабілеттілігі (бұған баға деңгейі және тұтыну несиесін алу мүмкіндіктері де кіреді);
-саяси тұрақтылық және ішкі саясат ағыбағыттар;
-ғылым мен техниканың тауар өндіру процесі мен оның бәсекеге қабілеттілігін анықтайтын бағыттарын дамыту;
-мәдениет деңгейі, яғни тұтыну нормасы мен дағдылары;
-халықаралық бәсеке, мәселен, шетел фирмалары бір кездерде арзан еңбектің есебімен жеңіске жетсе, ал басқалары - жетілген технология
негізінде.
Кәсіпорын басшылары өз мекемелершің қаржылық жағдайына: г «ел экономикасының даму барысы;
•инфляция;
•кенеттен жаңа бәсекелестердің пайда болуы;
•мемлекеттік реттеу жұмыстарьтндағы келеңсіздіктер;...