Қайғы, мұң, уайым

Бұл дүниенің құсасы о дүниеге кетпейді.

Күйесіз қазан жоқ,
Қайғысыз адам жоқ.

Қайғының жолы құлама.

Қайғының уытын қуаныш алады.
Мақал-мәтелдер
Толық

Хан, патша

Патшаның қолтығы кең, құйрығы ұзын.

Бақа - көлінде патша,
Балық - суында патша,
Жігіт - елінде патша.

Патшаң соқыр болса, көзіңді қысып сөйле.
Мақал-мәтелдер
Толық

Қой

Қойдың пірі - Шопан ата.

Қой анасы - оннан,
Жылқы анасы - бестен.

Қой егіз тапса,
Шөптің басы айыр шығады.
Мақал-мәтелдер
Толық

Хайуанаттар, жануарлар

Бір жылға қоян терісі де шыдаған.

Қоян көлеңкесінен қорқады.

Қоянның қарасын көріп, қалжасынан түңіл.

Қашқан қоян жатқан қоянды ала кетеді.

Көкпар тартқандікі, қоян қаққандікі.
Мақал-мәтелдер
Толық

Түйе

Түйенің пірі - Ойсылқара.

Түйе - түлік басы.

Түйе - түлік төресі.

Түйе - дала кемесі.

Түйе - көштің көлігі, қойдың серігі.
Мақал-мәтелдер
Толық

Жоқшылық, кедейлік

Кедейді тер қысса,
Керегесін арқалап тауға шығады.

Жеті кедей жиналғанмен,
Ортасынан бір бай шықпас.

Лашығы жоқ орданы аңсайды,
Желері жоқ жорғаны аңсайды.

Байдың қорасынан,
Жарлының жалғызы жоғалады.
Мақал-мәтелдер
Толық

Жетімдік

Жетім көрсең, жебей жүр,
Жесір көрсең, демей жүр.

Жетім баланың еншісі - қотыр тай.
Жетім баланың еншісі - жоғалған тай.

Жерде жетім жыласа, әуеде періште тітіркенеді.

Жетім бала өз кіндігінен өседі.

Жетімді желе, жесірді еле.
Мақал-мәтелдер
Толық

Дүниеқорлық

Дүниеқор - дүниенің құлы.

Абзал арын ойлайды,
Надан дүниеге тоймайды.

Өзі тоймастың көзі тоймас.

Өзі тоймағанның сарқытын ішпе.

Ішіп тоймаған жалап тоймас.
Мақал-мәтелдер
Толық