Студенттер болашақ жетекшілер

СТУДЕНТТЕР БОЛАШАҚ ЖЕТТЕКШІЛЕР.

Бүгінгі студент болашақ - ертеңгі маман. Техникалық жоғарғы оқу орнының білім беру үрдісінің болашағын жоспарлау- ло эканомикалық, әлуметтік, саяси, рухани жұмыстардың қоғамдағы дамуына байланысты шешілетін мәселе. Болжаудың ең басты мақсаты: ғылыми тұрғыдан болашақты көре білу. Соған байланысты студенттерді тұлғалық бағдарлы технология негізінде басқарудың негізінде басқарудың педагогикалық шарттарын орындау керек.
Болашақты ғылыми негізде болжаудың бірнеше шарттары бар: олар мыналарға жіктеледі:
1) басқару негізінде;
2) қайта құру бағытында;
3) теориялық;
4) әдісманалық негізінде;
5) жүйелі турде өзгерілуі;
6) дұрыс қарым - қатынас орнату негізінде, т.б
Басқарудағы болжау жасау жалпы ортаға байланысты. Басқарудағы болжам жасау орта мен сол мекеме басшысының ой өрісіне, сезімталдығына әкеліп тіреледі. Техникалық институтта оқыту үрдісін басқарудың мазмұны мұғалімнің құндылықтың, танымдық, шығармашылық және рухани дамуын қамтиды педагогикалық қатынастың дамуын өзгертеді, жаңа әдістемелерді қолдану арқылы студенттердің белсенділігін ұйымдастыру арқылы шешідеді.
Білім беру студент қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталады, сондықтан оны басқарудың мазмұны студенттің ой өрісінің дамуы, өз өмірінің нысаны болу үшін жағдай туғызуға негізделеді. Басқару қызметінің негізгі бағыттары мыналар: құрметтеу, сенім, студент пен оқушының өзара жақсы қарым-қатынасы, білім беру үрдісіне қатысушыларды табысқа жерелейтін жағдайлар туғызу, басқару, бақылау жұмысының біртұтас жалпы жүйесі, оның жеке бөліктері үшін үйлесілімдік пен студенттің ынталылығын қамтамасыз ету, өзара қарым-қатынаста түрлі шешімдер қабылдау және т.б.
Педагог ғалымдардың енбектеріиде В. Сластелин, М. Галагузова, Н. Шуркова, т.б. мұғалімнің психологиялық дайындығы, теориялық білімді меңгеру, жалпы мәдениеттілік деңгейі, студентпен жұмыс ісреуге мұғалімнің жаңа технологияны игеру, өзінің жауапкершілігі, коммунативтік қабілеті, эстетикалық талғамы, т.б. педагогикалық ділгірліктер талданады.
Мұғалімнің жұмысқа дайындығын төмендегіше формуламен анықтауға болады; Г- мұғалімнің жұмысқа дайындылығы; Л-психологиялық дайындығы; Т- теориялық дайындылығы; Д- технологияны меңгеру бағытында.
Педагогикалық әдебиеттерді талдау және өзат тәжірбиелермен танысу мынандай жағдайларды аңғартады. Техникалық институттағы білім берудің мониторингісі кешенді - жүйелік тұрғыдан үлгілеумен тығыс байланысты болады. Сесебі оқытушы білім береді, студент сол білімдегі ақпаратты қабылдайды. Сондықтан монитоаингіні мынандай деңгейлерге бөлуге болады,
1. Институт ішілік деңгейде білім берудің мониторингісі сол студенттің болашақта жұмыс істейтін мекеменің алдына қойған мақсаты және әрбір студенттің оқу іс-әрекетіндегі міндетті анықталып, болашақтағы жоспарға талдау жасалады.
2. Болашақта жұмыс істейтін студенттер үшін бірнеме мекемелердің басқару жұмысын салыстырып, саралап, талдап, болашаққа болжам жасауға болады.
З. Муниципалдық, федералдық деңгейлердегі болашақтағы жұмыстың мазмұнына болжам жасау.
Мәселен, Батыс өлкедегі Қазақстанның 4 облысындағы мекемелерге қандай болжам жасауға болады. Себебі, студент коомерциялық топқа ақша төлеп оқып жатырп, ал болашақта сол мекемелердің қайсысына жұмыс істеу туралы бағдар, мағлұмат беруге болады. Жоғарыда айтылғандарды қортындылай келе ғалым Т. Питерстің мынандай сөзі еске түседі. "Ойластыра істеген жақсы басқару тек адам үшін ақша жасау үшін ғана емес сонымен бірге адамдардың ие үшін өмір сүріп отырғанндығына ой салу".
Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңында ұлттық және жауапкершілігі азаматтық құндылықтар, ғылым мен өмір жетістіктері негізінде жеке адамдарды қалыптастыруға, дамытуға және кәсеби шындауға бағытталған білім алу және адамның шығармашылық, рухани мүмкіндіктерін байыту міндеті көзделген. Қазіргі тәжірбие көрсетіп отырғандай, жоғарғы оқу орнын бітірген мамандардың кәсіптік міндеттерін шешу біліктілігінің, бейімділігінің толымсыз жақтары жиі ұшырасып жатады. Осыған орай, жоғарғы оқу орнын бітірген жас маман заман талабына сай білімділік пен біліктілік, психологиялық даярлық және жеке басының шығармашылықпен ойлау қасіреттрі қалыптасуы тиіс. Аталған қасиеттердің қалыптасуы үшін студенттердің зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруда әр түрлі тапсырмалар; үй жұмыстары, ғылыми реферат жазу, зертханалық, курстық және дипломдық жұмыстар, студенттік ғылыми тәжірбиелік үйірмелер, ғылыми семинарлар мен конференциялар, жаңа технологияларды, алыстан оқыту түрлерін пайдалану, ақпараттар легімен жұмыс істеу, шығармашылық сабақтар мен іздену, т.б. бұлардың бәрін талдау сабақтарын өткізгенде қолдануға болады,
Болашақ мамандардың теориялық білімін жоғары деңгейлі шығармашылыққа ұласуы кәсеби мәдениттілігіне, оқу жұмысы мен дәрісханадан тыс жүретін жұмыстарға тікелей байланысты. Бұл өз кезінде оларды тек кәсеби мамандыққа ғана емес, қоғамшыл-педагог, азамат ретіндн де даярлауға жол ашады. Әсіріссе, болашақ мамандарды өз бетімен білім алудың мәнін дұрыс түсінуге білімді жетілдіру жұмыстарының жүйелі жолдарына арналған бағдарламасы, бір жағынан, студенттердің ой-өрісін кеңейтсе, екіншіден, тандаған мамандығына, яғни өзін қызықтыратын ғылым саласынан білімін ұдайы тереңдетуге жағдай жасап отырады. Мұндай өз бетімен орындалатын жұмыстың реті ұтымды болу бағдарламаның нақты құрылуына байланысты.
Бүгінгі таңда адамзат алдына материалдық және рухани құндылықтарды талдау міндеті қойылып отырғандықтан, олар өзінің мүмкіндіктері мен ұмтылыс талаптарына анағұрлым саналы түрде сын көзбен қарауды, түскен ақпараттарды өңдеудің жауапкершілікпен атқаруды талап етеді. Жоғары оқу орнын бітірушілерге қойылатын талаптардың өзгеруі заңды түрде оқу үрдісіндегі әдістер мен формалардың өзгеруіне әкеліп соқты.
Жоғарғы оқу орны студенттерді жүйелі түрде оқытылатын лекция материалын жетілдіруден бастап, оқып жүрген кезден үнемі білімін көтеріп, алдағы тандаған мамандығы бойынша кәсіптік еңбекке дайындауы қажет. Өз бетінше білім көтеру болашақ әр педагогтің белгілі бір міндетіне айналуы керек.
Өйткені, болашақ педагогтер қоғамдық, эканомикалық, ғылыми, техникалық, мәдени ақпараттар легімен жұмыс атқарып, оның әрбір оқушының жеке тұлға болып қалыптасуына бағыттауы және ұйымдастыруы тиіс. Болашақ мұғалімдердің білім деңгейі оқушылардың оқудағы жетістіктеріне тікелей әсер ететіні айқын анық. Болашақ педагог оқушыларға білім барумен қатар өздігінен жұмыс істеуге үйретуі керек. Сондықтан болашақ мұғалімдердің танымдық іс-әрекетте, ғылыми- зерттеу жұмыстарында белсенділігін тәрбиелеу оқу орнының негізгі мақсаттарының бірі болып табылады.
Қазіргі уақытта біздің университетімізде факультет студенттеріне арнайы педагогика, және психология, физика және физиканы оқыту әдісемесі, математика және информатиканы оқыту әдістемесі, кафедрасында информатика пәнінен арнаулы сабақтар жүргізіледі.
Тәжірбие кезінде студен теориялық білімін, кәсеби мүмкіндіктерін, өзіндік шеберліктерін әрбір сабақта, сабақ жоспарында, сабақты түрлендіруде, сабақтың мазмұн жұмыстарында көрсете алады. Сондай-ақ студенттердің мұғалімге тән қасиеттерді менгере білуге мүмкіндігі туады. Осы шаралардың барлығын ретті, талаптарына сай іске қосқанда ғана біз болашақ мамандарды салалы даярлауға қол жеткіземіз.
Педагогикалық білімге әлуметтік жүйе жатады және оның негізінен мынандай әр түрлі қасиеттерге ие.
-шынайы және мініз жағдайы-қарапайым күрделі, күрделіден жоғарлау деңгейлері
-жабық және ашық түрде сырқы ортамен байланысты
-нақты бағытталған және бағытталмаған мақсаттардың болуы
-статистикалық динамикалық параметірлеріиің тұрақты және өзгермелі дәрежелері
- тұтастық белгілері бойынша басқарылатын, өзіндік басқару.
"Педагогикалық белгілі әлуметтік жүйе ретінде күрделі ашық, динамикалық және дамымалы мақсаты, бағыты тұтас басқарылатын және өзін-өзі басқаратын сала".
Мұғалім даярлығын бейнелеу мен қызмет мақсаттарының бастапқы тәсілі педагогикалық оқу орындарда іс-әрекетін зерттейтін мемлекеттік құжаттар т.б. оған оқу жоспарлары және бағдарламалар кіреді.
Мұғалім маманының тұлғасын тиімді қалыптастыру, тұтас педагогикалық жүйеге асырылады.
Студенттердің оқудан тыс-әдістемелері - жеке шаруашылық амал негізіндегі мұғалімнің кәсеби тұлғалық дамуы мен өзін-өзі дамытуын қамтамассыз ететін педагогикалық жоғарғы оқу орнының білім беру үрдісі жүйелігінің бірі. Оқудан тыс әрекет мұғалімнің тұлғасының сұраныс мативтік саласын қалыптастыру үшін өте қолайлы жағдай туғызады. Атап айтқанда танымдық және басқа амалдармен, топ, бірлестік ұжымдар мен өзара іс-әрекет қимылдары. Аудан тыс іс-әрекет үрдісінде алған студент тұлғасының көптеген саласы әлуметтік және кәсеби бағдарлауын қалыптастырады. Бұл жерде болашақ мұғалімнің кәсеби тұрғыдан өзін танып дамуы айрықша мәнге ие.
Мұғалім тұлғасын қалыптастыру психологиялық-педагогикалық заңдылықтарыи зерттей келе И. В Кузмич педагог іс-әрекеті мен оның сапасы қисынынан негіз А.И. Щербаков мұғалім тәрбиелі тұлғасын психологиялық құрлымын бөлген.
Педагогикалық бөлімнің жаңа тұжырымдамаларын жасау жұмыстары жүргізіліп онда мұғалімге қойылатын қазіргі талаптар бейнелейді.
Мұғалім тұлғасына назардың күшеюі педагогикалық белгілі модулін құрастыруда жаңа адамдар табылады.
Болашақ маман өндірісті басқару, өндірістің жұмысын әрбір кезенде бақылау, жұмысты бақылау жоспарлау және болашақтағы перспективалық техникалық, жұмыстарға болжам жасау үйретуге міндетті. Өз бетімен шешім қабылдап, өмірде кездескен қиыншылықтарды жеңе білуге үйрету - әрбір ұстаздың төл ісі борышы деп түсінемін. Әсіресе, техиикалық институттарда ғылыми негізде жұмыс істеп, студенттерді басқару жұмысына міндет дегім келеді. Өйткені, тәуелсіз елдің тірегі - бүгінгі жас ұрпақтар екені даусыз. ....