Экономика | МЕНЕДЖМЕНТТІҢ ФУНКЦИЯЛАРЫН ЗЕРТТЕУ

Кәсіпорын жүйе ретінде өзара байланысты және өзара келісілген басқарылатын және басқарушы бөліктердең тұрады.Осы жүйе тармақтары арасында және олардың ішінде қатынастар пайда болады.
Менеджменттің міндеті – бұл қатынастарды басқарудың функциясын белгілеу және солардың негізінде басқарудың заңдылықтарын ескертіп, басқарушы жүйенің құрылымын жасап шығару.
Басқарудың функциясы мен құрылымы – басқарудың мазмұны мен пішіні.
Функция / латынның – “атқару, қызмет ” деген сөзі / қызмет сияқты анықталады, ал басқаруға сәйкес бұл басқару бойынша қызмет болады.Бұдан шығатыны, басқару жүйесінің жұмыс істеуі – басқару функциясын атқару процесі.Шынында, басқарылатын жүйеге кез келген әсер ету белгілі бір, осы жүйелерге ортақ басқару процесінің пішінінде, ал нақты айтсақ басқарудың функцияларында жүзеге асуы мүмкін.Басқару әрекетінің мәнін түсіну үшін оған тән белгілерді білу қажет.
Басқаруда әр түрлі функцияны бөлу мен оларды талдау өндірісті басқару проблемасын ғылыми талдаудың ыңғайын табуда негізгі кезең болды.Алғаш рет басқарудың функционалды талдаудың Ф.У. Тейлор мен А. Файоль жүргізді.
Басқарудың функционалды тәсілінің басты белгісі – басқару функцияларының жиынтығы ретінде түсіндіріледі.Басқарудың функциясы басқарудың өз мәнін көрсететін басқару қызметінің бөлігі болып табылады.
Функция басқару басқару қызметінің ерекше бір түрі ретінде де басқару саласындағы еңбекті бөлу мен мамндандыру процесінің нәтижесі ретінде де қарастырылады.Өндірісте – еңбек өнімділігін бөлу ҒТР / ғылыми – техникалық прогресс / нәтижесі.
Функцияның мәнін бейнелейтін көптеген анықтамалар бар.
Олардың бірі. “Функция – обьективті қажетті, тұрақты қайталанатын іс - әрекеттер, мағынасының біртектілігі мен мақсатты бағыттылығы біріктірілген жиынтық ретінде түсіндіріледі ”
Басқаруды жиынтық ретінде түсіндіру көп мәселелердітабысты шешуге көп мүмкіндік береді.Бастапқыда басқаруды бөлікке бөлген А. Файоль, мұнда функцияларды уақыт ішінде өрістету процесінің дәйектілігі тұрғысынаң.,алдын ала болжау, ұйымдастыру, басқарушылық, келісу, яғни басқару кезеңдері бойынша бөлді.
Функционалды тәсіл басқару қызметінің кейбір учаскілерінің, көбінесе, мотивация функцияларының мазмұның терендетіп жасауға мүмкіндік берді.
Дегенмен басқардың ең басты функционалды түсіндірмесі – бұл тұтас алғанда да, әрбірін жекелей алғанда да өндірісті басқару огандарын құру үшін обьективті негіздеме7
Басқару функциялары жұмыстың дербес түрлері болу мен және белгілеуге сәйкес біртекті және қайталануымен өндірістің субьективті факторы мен оббективті факторларының өзара әрекетінің ерекше типі болып табылады.
Басқару функцияларының орны басқару ғылымының негізгі категорияларымен қатар мынадай жүйемен анықталады,.
Қоғамдық өндіріс заңдары

– базистік қондырмалық қатынастар
– басқару қатынастары
– басқару функциялары
– басқару құрылымы
– басқару әдістері
– басқару процесі
– басқару обьектісі

Өндірісті басқарудың фуекциялары басқару ғылымының басқару
қатынастарын жүзеге асыратын формаларының бірі болып табылады.
Дәл сол басқарудың функциялары басқару жүйесінде кім не істеп жатыр немесе кім не істеу керек деген сұраққа жауап береді.


Функцияларды жіктеу

Функцияларды жіктеуге қызмет тұрғысынан келуге болады.

- Кәсіпорын өзінің радиаторларын сатумен шұғылданады” бұл оның баға белгілейтінің клиенттер, табатынын, тапсырыстар қабылдайтынын және т.бт білдіреді.Бұл коммерциялық функциялардың рөлі.

- Тапсырыстар қабылдаған соң өнімді дайындаумен / зерттеу және өндеу / және оның өндірісін ұйымдастырумен, айналысу керек.Бұл техникалық функция.


- Алайда, өндіріс капиталды шашыратуға байланысты талап етілетін қаражаттың жинақталуына мұқтаж.Дайындалған бұйым сатылғанша және төленгенше мұндай қаражатқа ие болу мүмкіндігіне деген сенім берік болуы керек.Бұл қаржылық функция.
- Осы құралдар арасында оның қажеттіліктеріне сәйкес келетін өндіріс процесінде тұтынылатын шикізат пен материалдар көрінеді.Бұл сатып алу қызметі және логистика функциясы.

- Алайда қойылған мақсатқа жету үшін осы барлық құралдары дұрыс қолдану мақсатымен олардың үйлесімін, нәтижелерін бақылауды

қамтамасыз ету керек.Бұл әкімшілік функциясы.
А. Файоль кәсіпорында жүзеге асатын алты функцияларды немесе операциялар сериясының арасын ажыратады.

- техникалық / өндіріс /
- коммерциялық / сатып алу мен сату /
- есептің міндетті қызметі / есеп /
- қаржылық / қаржыландыру /
- қауіпсіздікті қамтамасыз ету функциясы / материалдық игілік пен қызметкер құрамын сақтау /
- әкімшілік

Дәл сол әкімшілік функцияны А. Файол басқаларынан басым ерекше бөліп көрсетті, оның рөлін былайша анықтайды.

- алдын ала болжай білу
- ұйымдастыру
- басқару
- үйлестіру
- бақылау

Кәсіпорынның өз рөлін атқара алу ы немесе жай әншейін бар болуы үшін кез – келген жағдайда жүзеге асуы тиіс функциялардың белгілі бір мөлшері болатының мойындаған жөн.Басқа функция оның табысты әрекеті үшін жай пайдалы болып табылады.
Функцияларды екінші жіктеу.Жалпыдан басқа функцияларды классикалық жіктеу деп аталатын іскерлік басқарудың функциялары бар.Іскерлік басқару кәсіпкерлік циклдің барлық фазаларын бейнелейтін төрт негізгі фуекциялары бар, оларға мыналар жатады.

- даму
- маркетинг
- өндіріс
- басқару

Бұл негізгі функциялар кез келген кәсіпорынға және кез келген шаруашылық бөлімшесіне тән. ....