Үлкен Жарылыс теориясының дәлелдемесі. Ғаламның жасы. Физика, 11 сынып, қосымша материал.

Әлем эволюциясы

А.Н.ВАСИЛЬЕВ

Санкт-Петербургтік мемлекеттік университет

Түнгі аспанның бейнесі бақылаушыға оны Жердегі және қоғамдағы қоршаған процесстермен салыстырғанда тұрақтылықтың біршама эталоны ретінде көрінеді: адамның бүкіл өмірі бойы көрінетін жұлдыздар өзінің қалпы мен жарықтығын өзгертпей сақтайды, шоқжұлдыздардың әдеттегі суреті сақталады және бұл біркелкілік біздің Күн жүйесіне жататын планеталар немесе кометалар түріндегі объектілердің шағын санының елеулі қозғалысымен ғана бұзылады.

Бізді қоршаған Әлемнің өзгермейтіндігі туралы алғашқы әсер шынымен де алдамшы: ол дамиды, және қазір бұл салыстырмалы түрде баяу дамыған эволюция, ерте кезеңдерде жылдам болды, сондықтан Әлемнің күрделі сапалық өзгерістері секундтар ішінде болатын. Қазіргі заманғы тұжырымдамаларға сәйкес, біз бақылап отырған Әлем 15 миллиард жыл бұрын шексіз жоғары температура мен тығыздықтағы бастапқы «сингулярлық» күйден пайда болды, содан бері үздіксіз кеңейіп, салқындап келеді.

Үлкен жарылыс теориясы әзірше жауап бере алмайтын бірқатар сұрақтар бар, алайда оның негізгі ережелері сенімді эксперименталдық деректермен негізделген, ал теориялық физиканың қазіргі деңгейі осындай жүйенің эволюциясын уақыт бойынша толық сипаттауға мүмкіндік береді, ең бастапқы кезеңді – шамамен «әлемнің басынан» секундтың жүзден біріне дейінгі бөлігін қоспағанда. Теория үшін бастапқы кезеңде бұл белгісіздік шын мәнінде маңызды емес, өйткені осы кезеңнен кейін пайда болатын әлемнің жағдайы және оның кейінгі эволюциясын толық дұрыс сипаттауға болады.

Осы теорияның негізгі эксперименталды негіздері келесі үшеуі:

• Хаббл заңына  бағынатын алыстағы галактикалардың бақыланатын «шашырауы» .
• 1964 жылы Р. Пензиас пен А. Вильсонмен "реликтілік сәулеленудің" ғарыштық фонының ашылуы, қарқындылығы және спектрлік құрамы бойынша температурасы шамамен 3 K (Кельвин градусы) болатын қара дененің сәулеленуіне эквивалентті.
• 3. Әлемнің байқалатын химиялық құрамы, шамамен 3/4 сутегіден (салмағы бойынша) және 1/4 гелийден тұрады, басқа элементтердің аз (шамамен бір пайыз) қоспасы бар..

көзі: http://www.astronet.ru/db/msg/1210286