Архимед заңын қалай қолданады? (Жаратылыстану, 4 сынып, IV тоқсан)

Пән: Жаратылыстану
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Табиғат физикасы. Жарық, дыбыс, электрлік, магниттілік.
Сабақтың тақырыбы: Архимед заңын қалай қолданады?
Оқу мақсаты: Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру;
Судағы әртүрлі денелерге әсер ететін Архимед күшін бақылау және болжау;
зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне байланысты негіздеу;
алынған нәтижені оқушы таңдаған формада ұсыну.
Сабақтың мақсаты: Барлық оқушы:
Архимед күшін білу;
Денеге төмен қарай ауырлық күші, ал су тарапынан кері итеруші күш болатындығын білу;
Оқушылардың көбі:
Бір заттан жасалған денелердің бірі суға батып, бірі батпайтындығын түсіну;
Егер архимед күші денеге әсер ететін ауырлық күшінен кіші болса дене су түбіне бататынын біледі;
Егер архимед күші дененің ауырлық күшінен үлкен болса не су ішінде жүзеді немесе су бетінде қалқып жүретінін біледі;
Оқушылардың кейбірі:
Жасаған зерттеу жұмысын қорытындылай алу;
Ойлануға берілген сұрақтарға дұрыс жауап бере алу;

Бөлімге кіріспе.
Архимед күші туралы білімдерін пысықтау үшін екі қатарлы шеңбер стратегиясы арқылы ұйымдастырамын. Оқушылар осы тақырып бойынша бір-біріне сұрақтар қояды.
Неліктен?
Қазыр мен жасайтын екі демонстрацияны мұқият бақылап отырыңдар.
Су құйылған мөлдір шыны ыдысқа екі губка саламын.
Губканың бірі суға батып кетеді, бірі бетінде қалады. Неліктен? – деп сұраймын.
(Ол үшін бір губканы алдын ала сулап қоямын).
(Құрғақ губка су бетінде қалқиды, себебі құрғақ губкада ауа қабаттары бар. Дымқыл губка батады, себебі оның тесіктерінде болған ауаны су алдын ала ығыстырып тастады)
Екінші экспериментті жасау үшін мандариннің біреуінің қабығын аршып, екіншісін қабығымен су құйылған ыдысқа саламын.
Қабығы аршылған мандарин батып кетеді, ал қабығы ар¬шылмаған мандарин су бетінде қалады. Неліктен?
(Себебі қабығы бар мандариннің қабығында, қабық пен екі арасында ауа қабаты болады. Ал ауа судан жеңіл, сол себепті мандарин жүзіп жүреді. Қабығын аршығанда мандаринде ауа қабаты азаяды, сондықтан ол төмен батып кетеді)
экспериментте қандай күштер байқалды?
Сабақтың мақсатын және тақырыбын анықтау.
Сабақ тақырыбы:
Архимед заңын қалай қолданады?
Сабақ мақсаттары:
Архимед заңы өмірде қалай олданылатынын білу;
судың кері итеруші күшін қалай арттыруға болатынын түсіну;
ҚБ. Мұғалімнің ауызша кері байланысы.
Алюминий шарлар
Суретте алюминийден жасалған шарлар көрсетілген.
Шарлардың көлемі қандай?
Шарлардың біреуі неліктен суға батып кетті?
Ал екіншісі неліктен батпады?
Зерттеу жұмысы
«Ауырлық күші мен кері итеруші күш өзара қалай әсер етеді?».
Зерттеу жұмысын бастамас бұрын сыныпты шағын топтарға бөліп аламын.
Бөлінген топтар зерттеу жұмыстарын жасайды және алған нәтижелерін өз араларында қорытындылайды.
Зерттеу сұрағы:
«Денелер неліктен батады?»
«Денелер неліктен жүзеді?»
«Денелер неліктен су бетінде қалқиды?»
1. Алдарында жатқан бөтелкелерді ұстап көріп баға¬лаңдар.
2. Әрқайсысын суға салған кезде не болатынындығын болжап жазыңдар.
3. Бір-бірден әр бөтелкені суға салыңдар........