Экономика | Кәсіпкершілік шаруашылық әдіс ретінде және оның негізгі түрлері

Мазмұны

Кіріспе..................................................................................... 3

I. Кәсіпкерліктің мәні , даму тарихы және қызметі

1.1 Кәсіпкерлік ұғымы , пайда болуы және даму
тарихы.................................................................................... 6
1.2 Кәсіпкерлік қызметінің субьектілерінің ішкі
экономикалық қатынасы................................................... 8


II. Кәсіпкерлік формалары және бағыттары

2.1 Кәсіпкерлікті ұйымдастырудың негізгі
формалары..........................................................................15
2.2 Кәсіпкерлік - меншікті экономикалық дамыту
әдісі ретінде .....................................................................20


III. Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің
қалыптасу және даму кезеңдері

3.1Қазақстанда кәсіпкерліктің қалыптасу кезең-
дері...................................................................................23
3.2 Қазақстанда кәсіпкерліктің қазіргі ахуалы және
оның мәселелері............................................................25


Қорытынды......................................................................... 27

Пайдаланылған әдебиеттер........................................... 28.....


I Кәсіпкерліктің мәні, даму тарихы және қызметі


1.1 Кәсіпкерлік ұғымы , пайда болуы және даму тарихы

Кәсіпкерлік ұғымы тауар өндіруде және қызмет көрсетуде жеке Тұлғалармен ,кәсіпорындармен және өндіріс орындарымен өзара пайда Табу мақсатында жүзеге асырылатын іс-әрекеттер жиынтығын білдіре-Ді.Экономикалық әдебиеттерде «кәсіпкерлік» ұғымына формасы Бойынша басқа да анықтамалар табуға болады, бірақ бұл түсініктің Одан мағынасы өзгермейді.Мысалы, кәсіпкердің энциклопедиялық сөздігінен біз бұл ұғымға мынадай анықтама табамыз:«Кәсіпкер- меншік Түрлеріне қарамастан, азаматтар мен заңды тұлғалардың тауарларға Сұранымды қанағаттандыру арқылы пайда немесе жеке табыс табуға Бағытталған, жеке меншікке не мемлекеттік кәсіпорынды шаруашылық Басқару құқығына негізделген ынталы қызметі.Кәсіпкер заңмен тыйым Салынбаған шаруашылық қызметтің кез-келген түрін жүзеге асыра алады, Соның ішінде коммерциялық делдалдық, сауда-саттық,консультативтік,Бағалы қағаздар операциялары».Кәсіпкерліктің қысқа да нақты анықтамаларының бірі «НарықтықКәсіпкерлік» кітабында келтірілген:«Кәсіпкерлік... Қоғамдық пайдалылық пен жеке табыстың ұштасуы Негізінде пайда табу мақсатымен қаражаттың салынуы»
Кәсіпкерліктің мазмұнын толық дәрежеде түсіну үшін оның Пайда болуы мен дамуының қысқаша тарихына тоқтала кетейік.Кәсіпкерлік тарихы орта ғасырлардан бастау алады. Тіпті сол Кездің өзінде көпестер, саудагерлер, қолөнер шеберлері, миссионерлер Өздерінше бір бастауыш кәсіпкер еді.Капитализмнің дамуымен байла-
Нысты байлаққа ұмтылу шексіз пайда тауып отыру мақсатына әкеле-Ді.Кәсіпкердің қызметі барған сайын кәсіби сипат алады.Тіпті өндіРіс құралдарының иесі бола тұра, кәсіпкер өзі де жиі өзінің фабрика Немесе зауытында жұмыс істейді.16ғасырдың орта шенінен бастап акционерлік капитал пайда болып,Акционерлік қоғамдар ұйымдастырыла бастады.Алғашқы акционерлік Компаниялар халықаралық сауда сферасында пайда болды.Ең бірінші Болып Ресеймен сауда жасау үшін ағылшын сауда компаниясы құрылҒан болатын. 17 ғасырдың аяғында алғашқы акционерлік банктер пайда болды.
Мысалы,1694 жылы акционерлік Ағылшын банкінің негізі қаланды.18-19 ғасырларда банк ісінің акционерлік түрде ұйымдастырылуы көптеГен елдерде кеңінен дамыды.Осы уақыттта бұрынғы ірі отбасылық
Фирмалар жүздеген, мыңдаған салымшыларға- акция иелеріне бөлініп Кетеді.Кіші және ірі бизнес арасындағы ара қашықтық үлкейе түседі:Ұсақ фирмалардың жаңашыл, ірі кәсіпорындармен бәсекеге төтеп бере Алмайды,есесіне орта және ірі фирмалар дами түседі.
1.2 Кәсіпкерлік қызметінің субъектілерінің ішкі
Экономикалық қатынасы.
Нарықтық экономиканың белсенді өкілдерінің бірі- кәсіпкерЛер. «Кәсіпкер» ұғымын алғаш рет 18-ғасырдың басында ағылшын Экономисі Ричард Кантильон енгізді.Одан кейінгі кезеңдерде «кәсіпКерлік», «кәсіпкер» ұғымдарына өзіндік түсініктерін қалыптастырып, Кәсіпкерлік теориясын өңдеуде экономикалық теориядағы классикаЛық мектептің көрнекті өкілдері Адам Смит, Ж.Б.Сэй, В.Зомбарт,Й.Шумпетер, тағы басқалары біршама үлес қосты. Сондай-ақ П.Друк Дж. М. Кейнс, Т. Питерс, П. Самуэльсон, Д. Эванс, Ф. Хайек тәрізді Бірқатар шетелдік экономистердің ғылыми еңбектерінде кәсіпкерлікТің, шағын және орта бизнестің теориялық және әдістемелік негізДері талданып , зерттелген. Ғылыми әдебиеттерде кәсіпкерлікті үш аспектіде қарастырады:
Экономикалық категория ретінде , экономикалық ойлау типі ретінде Шаруашылық жүргізу тәсілі ретінде.
Экономикалық категория ретінде кәсіпкерліктің сипаттамасы Үшін маңызды мәселе оның субъектісі мен объектісін анықтау болып Табылады. Кәсіпкерлітің объектісі жеке тұлғалардың (жеке, отбасылық,Шағын және орта бизнес өкілдері, т.б.) Қызметі,сондай-ақ жалдамалы Жұмыс күшінің еңбегін пайдалану арқылы қалыптасады. Ал, кәсіпкерлік қызметінің субъектілері дегеніміз – заңмен сәйкес тіркелген және қызмет көрсету немесе жұмыс атқару, тауар сату, Мүлікті қолданудан жүйелі пайда табуға бағытталған жеке іс-әрекетті өз Тәуекеліне бел-байлап жүзеге асыратын азаматтық құқық субъектілерін Айтамыз. Сонымен қатар, жеке тұлғалар және заңды тұлғалар кәсіпкерлік Қызметтің субъектілері болып табылады.
Жеке тұлғалар жеке кәсіпкерлік іс-әрекеті заңдастыру арқылы кәсіпКерлікпен шұғылдана алады.Жеке тұлғалар кәсіпкерлік қызметтің субъекТілері болғандықтан,оған мысал:үй шаруашылығы, өзінің бір ісімен Айналысатын кәсіпкерлер және т.б.
Әрбір заңды тұлғаларда өздерінің заңды құқықтық базалар бар.МемлеКеттік кәсіпорындар үшін «мемлекеттік кәсіпорындар» заңы,акционерлік Қоғамдарға «акционерлік қоғамдар» туралы заңдар табылады.Осыдан Келіп серіктіктер ,кооперативтер,фирмалар,мемлекеттік кәсіпорындарда Кәсіпкерлік қызметтің субъектілері болып табылады.
Сонымен қатар кәсіпкерлік қызметтің субъектілерінің тізбегіне:. Белсенділік іс-қимылын толығымен өзінің экономикалық және заң
Алдында жауапкершілігіне толық бағындыра алатын адамдар ,яғни кәсіпКерлер;
. Кәсіпкерлердің ұжымы және кәсіпкерлік бірлестіктері;
. Кәсіпкерлер өндірген өнімді тұтынатын жеке не ұжымдық тұтынуШылардың одақтары,не бірлестіктері; .тікелей келісімге қатыстары бар мемлекеттік құрылымдар,кәсіпкерГе берілетін мемлекеттік тапсырманы берші, бағаны реттеуші, мемлекетТік арнайы тапсырмасы арқылы жұмыс атқару кезеңінде кәсіпкерлерге Көрсетілетін жеңілдіктердің бағытын белгілеужатады. Мемлекеттік құрыЛым органы кәсіпкерліктің заңды барлық іс-әрекеттеріне кепілдік көрСете алады.
Аты аталған субъектілердің бірнеше категориясына өзара іскерлік Қатынастар арқылы , жұмыс қатынастары арқылы жұмыс жүргізетін
Кәсіпкерлер жатады. Кәсіпкерлер – негізгі қызметтің субъектісі, экономикалық процестің Орталық бейнесі.Ол қоғамдағы керекті тауарлар мен қызмет үшін,одан Пайда табу үшін, кәсіпорындарды ұйымдастырады.Бұл процес кәсіпкерЛерден және нарықтық экономиканың басқа да субъектілерінің іскерлік Байланыс жасау арқылы іске асады. Фирма – бұл осы кәсіпорындардағы шаруашылық қызметтерді Жүргізетін және иемденетін ұйым.Жеке фирма өзіне бір немесе бірнеше
Кәсіпорындарды кіргізе алады,ал фирмалар көп кәсіпорындарды қосады, Олар «тік», «көлбеу» немесе конгломерат бірлестіктері түрінде бол Алады.
Кәсіпкерлік қызметтің субъектілерінің арасындағы жаңа комбинаЦияларды орындауда,белгілі экономикалық жүйелер теориялық бағытта Бекітілуі керек.Кәсіпкерлік қызметтің субъектілерінің ішкі қатынасы Неғұрлым өзгеріп отыруы мүмкін және әртүрлі өзгермелі факторларды Сипаттайды: ұйымдардың қызметтерінің мақсаты мүмкін немесе оның Әртүрлі жеке бөлімдерінің құрылымы өзгеруі мүмкін,яғни бұл жағдай Да ұйымның құрылымын бір мақсатта, не бір бағытта өзгертуге тура Келеді.Кез-келген басқару моделінің басты қайнар көзі болып адамДар табылады және олардың өндіріс процесіндегі қарым-қатынастары.
Субъектілердің ішкі қатынастарының ішіндегі негізгі ереше орынДы кәсіпорынның ұйымдық мәдениеті иеленеді. Ұйымдық мәдениет,Тәртіп тек қана адамдар арасындағы қатынасты анықтап қоймайды,Сыртқы орта мен сыртқы қатынастардың белгілі түрін анықтауға мүмКіндік береді.
Кәсіпкер ғана кәсіпккершілік шешетін қызметтер кешенін жүзеге Асыра алады.Негізгі орындайтын қызметтер
Инициативті тәуекелділік және шешім қабылдау ;

– Шығармашылық жаңа идеялар қабылдау және орындау;

– Ресурстарды, материалдарды,еңбек,қаржы ресурстары мобильдеу;

– Ұйымдастырушылық, ресурстарды қосу және ұтымды пайдалану;

– Жаңашылдық өнімді,технолгияны,өндірісті ұйымдастыруға,басқаруҒа,жаңартуға қабілеттендіру;

– Халық сұранысын зерттеу және оны қанағаттандыру;

Кәсіпкерлер өздерінің қызмет ету процесінде іскерлік қатынасТарға түседі және нарық экономикасындағы басқа субъектілермен
байланысқа түседі.Қазіргі кәсіпкерліктің нарық экономикасы дамыған Елдерден айырмашылығы бұрынғы жүз жылдықта негізін салғандардың Үлгісі бойынша.Қазіргі кәсіпкерлер сағатының үштен екісі адамдармен Жұмысқа және бақылауға, мамандарды оқытуға, жаңа жағдайлардың Тууына байланысты кәсіпорындарды қайта ұйымдастыруға кетеді.СондықТан кәсіпкер өзінің дайындығында белсенді әдістерді,іскерлі жиындарДы компьютердің көмегімен, жаңа үлгілерді қорғау және өңдеуді ескерГені жөн.
Кәсіпкерлік қызмет экономикалық мүдде мен шарт қатынастары Бойынша өзара байланысты тұлғалар тобы арқылы жүзеге асырылады.Сонымен бірге, кәсіпкерлік субъектісі акционерлік қоғамдар,кооперативТер жекеленген жағдайларда мемлекеттік органдар да болуы мүмкін.Кәсіпкер тұтынушыға беймәлім жаңа игіліктерді дайындау мақсатымен Ресурстарды үйлестіру, өткізу нарығының жаңасын игереді,нарықтағы Жағдайда сұраныс пен ұсыныс динамикасына, баға деңгейіне, жалпы Тауар-ақша қатынастары жүйесіндегі қалыптасқан жағдайларға тәуелді Болып келеді.Осы тұста кәсіпкерлік қызметтің тұра серігі-тәуекелділік, Қауіп-қатер туралы айтпай кетуге болмайды. Өйткені тәуекелділік, Жүргізілген болжам мен есептің өзі күтпеген
13жағдайдың алдын ала алмайды.Экономикалық ойлаудың ерекше типі ретінде кәсіпкерлік практикаЛық қызметте жүзеге асырылатын шешімдерді қабылдауға қажет кө.......