Бухгалтерлік есеп | Бухгалтерлік есепке алу туралы Қазақстан Республикасының заңы

Мазмұны
I. Кіріспе. Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы 1995 жылғы 26 желтоқсандағы №2732 Қазақстан Республикасының Заңы..............................................................................................................3
1.1 Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп берудің мақсаты..................7
1.2 Бухгалтерлік ақпаратың құпиясы.........................................................9
II. Негізгі бөлім. 2.Жалпы ережелер...........................................................13
2.1Бухгалтерлік есепке алу жүйесі, бухгалтерлік құжаттама және ішкі бақылау.....................................................................18
2.2Қаржылық есеп берудің элементтерін бағалау мен есепке алу......................................................................................................24
2.3 Қаржылық есеп беру...................................................26
III. Қорытынды. Қорытынды ережелер.........................................................29
Қолданған әдебиеттер тізімі............................................................................31
Кіріспе
Қазақстан Республикасы Президентінің «Бухгалтерлік есепке алу туралы» 1995 жылғы 26 желтоқсандағы № 2732 заң күші бар Жарлығына мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілген:
1. «Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы» Қазақстан Республикасының Заңы.
2. «Осы Заң Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жүйесін айқындайды, бухгалтерлік есепке алуды жүргізу мен қаржылық есеп беруді жасаудың принциптерін, негізгі сапалық сипаттамалары және жалпы ережелерін белгілейді.»
3. Тараулардың тақырыптарындағы «I», «IV» және «V» деген цифрлар «1», «4» және «5» деген цифрлармен ауыстырылған.
4. 1және2-баптар мынадай редакцияда жазылды:
1-бап. Осы Заңның қолданылу аясы
«1. Осы Заңның күші міндетті мемлекеттік тіркеуге жататын жеке кәсіпкерге (бұдан әрі – кәсіпкерлерге ), Қазақстан Республикасының резиденттері болып табылатын заңды тұлғаларға, Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген резидент еместердің филиалдары мен өкілдіктеріне (бұдан әрі-ұйымдарына ) қолданылады.
2. Кәсіпкерлер мен ұйымдар осы Заңға, Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жөніндегі өзге де нормативтік құқықтық актілеріне, бухгалтерлік есепке алу стандартына сәйкес бухгалтерлік есепке алуды жүргізуге және қаржылық есеп беруді жасауға міндетті.
2-бап.Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы заңнамасы
1. Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конститутциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құықтық актілерінен тұрады.
2-бап.Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы заңнамасы
1. Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конститутциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құықтық актілерінен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, халықаралық шарттың шоттың ережелері қолданылады».
5. Мынадай мазмұндағы 2-1-баппен толтырылсын:
«2-1-бап. Қазақстан Республикасындағы халықаралық қаржылық есеп беру стандарты
Қаржылық есеп беруді жасаудағы ұйымдар Халықаралық қаржылық есеп беру стандарттары жөніндегі комитеттен оларды ресми аударуға және (немесе) Қазақстан Республикасында жариялауға жазбаша рұқсаты бар ұйым мемлекеттік тілде және орыс тілінде жарияланған халықаралық қаржылық есеп беру стандарттарына сәйкес жүзеге асырады.
Осы баптың ережесі мемлекеттік мекемелерге қолданылмайды».
6.3,4 және 5-баптар мынадай редакцияда жазылсын:
«3-бап. Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жүйесін мемлекеттік реттеу
1.Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жүйесін реттеуді уәкілетті мемлекеттік орган (бұдан әрі уәкілетті орган)жүзеге асады.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен басқа, мемлекеттік мекемелердегі бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жүйесін реттеудің ерекшеліктері мемлекеттік мекемелер үшін Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жөніндегі нормативтік құқықтық актілерімен белгіленеді.
3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жүйесін реттеуді Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің Директорлар Кеңесі (Директорат) жүзеге асырады.
4. Қызметін реттеу мен қадағалау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне жүктелген
ұйымдардың бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жүйесін реттеуді Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады.
5. Уәкілетті орган:
1) бухгалтерлік есепке алудың стандарттары мен оларға әдістемелік ұсынымдарды әзірлейді және бекітеді, Қазақстан Республикасының халықаралық қаржылық есеп беру стандарттарымен реттелмеген және оларға қашы келмейтін бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілерін қабылдайды;
2) бухгалтерлік есепке алу шоттарының үлгі жоспарлары мен оларға әдістемелік ұсынымдарды әзірлейді және бекітеді;
3) өзге де мемлекеттік огандармен және бухгалтерлер мен аудиторлардың кәсіптік ұйымдарымен бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасайды;
4) бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру саласындағы өзге де функцияларды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.
6. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі:
1) қызметін реттеу мен қадағалауды жүзеге асыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне жүктелген ұйымдар үшін:
уәкілетті органның келісімімен халықаралық қаржылық есеп беру стандарттарымен реттелмеген және оларға қайшы келмейтін мәселелер
бойынша бухгалтерлік есепке алу стандарттарын, сондай-ақ оларға әдістемелік ұсынымдар әзірлейді және бекітеді;
осы Заңның талаптарына сәйкес Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жөніндегі нормативтік құқықтық актілерін, сондай-ақ бухгалтерлік есепке алу шоттарының үлгі жоспарларын әзірлейді және бекітеді;
Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы заңнамасы талаптарының және бухгалтерлік есепке алу
стандарттарының сақталуын бақылауды жүзеге асырады;
2)қызметін реттеу мен қадағалауды жүзеге асыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне жүктелген аффилирленген тұлғалар үшін осы Заңның талаптарына сәйкес Қазақстан Республикасының қаржылық есеп беру жөніндегі нормативтік құқықтық актілерін әзірлейді және бекітеді.
4-бап.Бухгалтерлік есепке алу стандарттары мен бухгалтерлік есепке алу шоттарының үлгі жоспары
1.Бухгалтерлік есепке алу стандарттары бухгалтерлік есепке алуды жүргізудің және қаржылық есеп беруді жасаудың жалпы ережелері мен әдістерін белгілейді.
2.Бухгалтерлік есепке алу шоттарының үлгі жоспары бухгалтерлік есепке алудың синтетикалық шоттарының жүйеленген тізбесін білдіреді.
1.1 Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп берудің мақсаты
Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп берудің мақсаты мүдделі тұлғаларды (бұдан әрі-пайдаланушылар) кәсіпкерлер мен ұйымдардың қаржылық жағдайы, қызметінің нәтижелері мен қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы толық және шынайы ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.»
7. Мынадай мазмұндағы 5-1-баппен толтырылған:
«5-1-бап. Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп берудің принциптері мен негізгі сапалық сипаттамалары
1.Бухгалтерлік есепке алуды жүргізу мен қаржылық есеп беруді жасаудың принциптері есептеу және үздіксіздік болып табылады.
2. Қаржылық есеп берудің негізгі сапалық сипаты түсініктілік, орындылық, сенімділік және салыстырмалық болып табылады.»
8. ІІ тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылған:
«2-тарау. Бухгалтерлік есепке алу жүйесі, бухгалтерлік құжаттама және ішкі бақылау.»
9. 6-бапта:
1) 1 және 2-тармақтар мынадай редакцияда жазылған:
«1. Бухгалтерлік есепке алу Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы заңнамасымен, бухгалтерлік есепке алу стандарттарымен, сондай-ақ ұйымның есеп саясатымен регламенттелген кәсіпкерлер мен ұйымдардың операциялары мен оқиғалары туралы ақпарат жинау, тіркеу және қорыту жүйесін білдіреді.
2. Есеп саясаты ұйымның қажетіне және оның қызметінің ерекшеліктеріне орай, Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы заңнамасының талаптарына, бухгалтерлік есепке алу стандарттары мен бухгалтерлік есепке алу шоттарының үлгі жоспарларына сәйкес бухгалтерлік есепке алуды жүргізу мен қаржылық есеп беруді жасау үшін ұйым қабылдаған принциптерді, негіздерді, шоттарды, ережелер мен практиканы білдіреді. »;
2) 3- тармақ алып тасталсын;
3) 4-тармақты:
бірінші абзац мынадай редакцияда жазылған:
«4. Операциялар мен оқиғалар бухгалтерлік есепке алу жүйесінде көрініс табады, бұл ретте:»;
1) тармақшадағы «операциялардың» деген сөзден кейін «және оқиғалардың » деген сөздер мен толтырылған;
2) және 3) тамақшалар мынадай редакцияда жазылған:
2) операциялар мен оқиғаларды хронологиялық ретпен және уақтылы тіркеуді;
3) әр айдың бірінші күніндегі жағдай бойынша синтетикалық (жиынтық ) есептердің талдамалы (егжей-тегжейлі) есептермен сәйкестендірілуін қамтамасыз етеді;
4) 5 және 6-тамақтар алып тасталған;
5) 7-тамақ мынадай редакцияда жазылған:
«7. Операциялар мен оқиғалар синтетикалық шоттарда қосарлы жазба жүргізу әдісімен бухгалтерлік есепке алу шоттарының жоспарына сәйкес көрсетіледі. Операциялар мен оқиғалардың талдамалық есепбін жүргізу тәртібін кәсіпкер немесе заңды тұлғаның лауазымды адамдары (бұдан әрі басшылық ) білдіреді, олар Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне және құрылтай құжаттарына сәйкес ағымдағы басшылық пен іс жүргізуді кәсіпкер мен ұйымның қажетәне орай жүзеге асырады. »;
6) мынадай мазмұндағы 8-тармақпен толтырылсын:
«8. Кәсіпкерлер мен ұйымдар бухгалтерлік есепке алуды жүргізу мен қаржылық есеп беруді мемлекеттік тілде және (немесе ) орыс тілінде жасауды қамтамассыз етеді. ».
1.2 Бухгалтерлік ақпараттың құпиясы
1. Бухгалтерлік құжаттама бастапқы құжаттарды, бухгалтерлік есепке алудың тіркелімдерін, қаржылық есеп беруді және есеп саясатын қамтиды.
2. Бухгалтерлік жоспарлар бастапқы құжаттар негізінде жүргізілуге тиіс. Бастапқы құжаттар-операциялардың жасалуын немесе оқиғалар фактісін тіркейтін құжаттар. Электронды жеткізілген бастапқы құжаттың қағаз түрінде ресімделген бастапқы құжаттың күші болады.
3. Операциялар мен оқиғаларды ресімдеу үшін қолданылатын бастапқы құжаттарға арналған нысандарды немесе оларға қойылатын талаптарды уәкілетті орган және (немесе) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітіледі.
4. Уәкілетті орган және (немесе) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі нысандарын немесе оларға қойылатын талаптарды бекітпеген, қағазға түсірілген және электронды жеткізушілердегі бастапқы құжаттарды кәсіпкерлер мен ұйымдар дербес әзірлейді және оларды мынадай деректемелер міндетті түрде қамтылуға тиіс:
1) құжаттың атауы (нысандар);
2) жасалған күні, айы, жылы;
3) өзінің атынан құжат жасалған ұйымның атауы немесе кәсіпкердің тегі және аты-жөні;
4) операцияның немесе оқиғаның мазмұны;
5) операцияның немесе оқиғаның өлшем бірліктері (сандық және құндық көрсеткіштермен берілген);
6) операциялардың жасалуы (оқиғаның рсаталуы) және оны ресімдеудің дұрыстығы үшін жауапты адамдардың лауазымы, тегі, аты-жөні және қолы.
Операцияның немесе оқиғаның сипатына, Қазақстан Республикасының нармативтік құқықтық актілерінің талаптарына және есепке алу ақпаратын өндеу тәсіліне қарай бастапқы құжаттарға қосымша деректемелер енгізілуі мүмкін....