Мысал ертегі: Көгершін

Ілгері кезде бірнеше көк кептер, ішінде патшасымен бір жерде мекен қылып жатыпты. Күндерде бір күн араларынан бір топ кептерлер бір жаққа жолаушы барып келіп, мұндағы кептерлерге көрісіп, есендік сұрасып болғаннан кейін, барып келген жерлерінен хабар айтып, сөз арасында айтыпты:

– Бір керуен сарай бар екен, сол сарайдағы керуендер көшіп, сарайын қалдырып басқа жаққа кетіпті. Ол сарай иесіз қалыпты. Қанша заманнан бері халық мекен қылған жер сарайларында есепсіз дәндер төгіліп қалыпты. Енді бізге ұқсас құстар мекен қылуға тиісті болыпты, – деп, мұндағы кептерлерге айтып өтініпті. – Көптерің мақұл десеңдер, патшаға айтып, енді сол сарайға көшсек, үш-төрт күнде жетіп барып рахатта болар едік, – дейді. Оған баршасы барғандарын мақұл көріп, патшасына арыз қылыпты: «Сыйлы біздің патшамыз, бізден бірнеше кептерлер жолаушы барып келген еді, сол жолаушылар бір жақсы хош хабар айтып келді. Бір керуен сарай бар екен, сол сарайдың адамдары кетіп, сарайы босқа қалыпты. Қанша төгілген астықтары бар дейді. Мына көп жұртыңыз өтінеді, сізден рұхсат болса, сол сарайға көшіп барып, сол сарайда мекен қылсақ, үш-төрт күндік жол екен деп, сізден тілек қыламыз. Ендігі әмір өзіңізден», – деп сөздерін бітіріпті. Ол кезде патшасы жауап қылады:

– Сіздер бұл әңгімені қойыңыздар, осы үйренген жерімізде тұралық. Бұрынғы ризықты місе қылалық. «Пәлен жерде бақыр бар, барса бақыр тұрсын жаулау жоқ», «Артық боламын деп тыртық болыпты», «Сары ит сауға сұраймын деп дауға қалыпты» деген мақалдағыдай болмалық, – дейді.

Ол кезде көп кептерлер өтінеді: «Сүйікті патшамыз, барша бұқара халқыңыз өтінеміз, ол сарайдың адамдары кетіп қалыпты, сарай босқа қалған. Енді оны сіз бен біз, көп бұқара халқыңыз мекен қылып тұруға тиісті. Үш-төрт күндік жол мехнатын мойнымызға алып, зор рахатқа жетеміз», – деп өтініседі. Сонда патша айтады: «Көпшілік баруды мақұл десеңіздер де менің көңіліме ұнамайды. Алайда болса, көпшілік баруға ниет қылыпсыздар, енді баралық», – деп баршалары мақұлдасып, керуен сарайына қарата жол тартты. Баршалары ұшып, бір-екі күн жол жүріп келе жатқанда, жолда бір саятшы тұзақ құрып, қанша дәндерді шашып қойыпты. Келе жатқан кептерлер дәнді көріп, алданып нәпсі тұзағына ұйып, дәнді теруге баршалары қона қалады. Бірінен-бірі қызғанысып, бірін-бірі итеріп, бастығы патшасы болып тұзаққа ілінеді. Ол шақта тұзақ құрушы саятшы тұзақ басында жоқ екен. Бір қарға көріп, саятшыға хабар қылмақ үшін, қарқылдап жөнеледі. Қарғаның қарқылдаған даусымен, саятшы: «Қарға қарқылдайды, тұзаққа бір нәрсе түскен шығар» – деп, тұзағына қарай жүгіреді. Сол уақытта кептердің патшасы айтады:

– Ей, жарандар, мен айтқан едім, енді нәпсі тұзағына іліндік, қазір саятшы келіп, басымызды кесіп, етімізді қауап қылып, жүнімізді жастық қылады, – деді. Сол уақытта кептерлербаршалары жылап, жанынан үміт үзіп, қайғырысып тұрады. Сонда патша айтады:
– Енді маған бір ой келді. Баршаларың бір жаққа қарап, дем қосып, бәрің бірден қанат қағып ұмтылыңдар. Осылай істесек бәлки тұзақты үзіп алып кетер ме екенбіз, – дейді. Сонда бәрі бірге қосып, қанаттарын қақты. Тұзақты жұлып, аспанға шықты. Керуен сарайына қарата ұшып кете береді. Сол уақытта саятшы кептерлердің артынан жүгіріп, жете алмай қала береді. Бағанағы хабаршы қарға кептерлердің артынан ол да ұшып: «Бұл кептерлер қай жерге түсер екен, түскен жерін көріп, саятшыға хабар қылармын», – деп, артынан бірге ұшып жүре береді. Бұл кептерлер өздері шошып қалған нәрселер, еш жерге қонбастан, дамыл қылмайынша ұшып отырып, керуен сарайына келіп түседі. Қарға да бірге ұшып келіп, сарайдың тап алдына келіп қонады. Артына қайтып барып хабар қылуға саятшы алыс жерде қалды. Кептерлер сарайдың ішіне келіп қонды. Кептердің патшасы айтты:

– Әне бір көрінген үлкен орда-інге қарата мені жеткізіңдер, – деді. Сол кезде кептерлер патшасын орда-інге жеткізеді. Сонда кептер патшасы айтты: «Ей, тышқан бірадар, ініңнен шық!» – деді. Оған інінен тышқанның патшасы шыға келді. Екі патша есендесіп болған соң, кептердің патшасы айтты:

– Ей, бірадар тышқанның патшасы, мен қанша адамдармен нәпсі тұзағына ілініп, шерменде болып қалдым. Енді сіз маған бір жәрдемшілік қылып, мені ұшбу нәпсі тұзағынан босатсаңыз екен, – деп өтінемін дейді. Сол кезде тышқан патшасы әскерлеріне әмір қылып, кептерлердің тұзағын қырқып, барша кептерлерді тышқандар тұзақтан азат қылды. Барша кептерлер тұзақтан босанып, тышқан патшасына рахмет айтты:

– Ей, бірадар тышқан патшасы, рахмет бізден жетпейді, сіздің бізге қылған жақсылығыңыз дүние қазынасымен толсын. Енді белгілі мақал бар да «жақсылыққа жақсылық» деген. Мен өтінемін сізбен дос болуға, бір жақсылық қызмет қылармын деген үмітім бар, – деді. Онда тышқан патшасы жауап қайырды:

– Ей, бірадар кептер патшасы, мен сізге қылған жақсылықты міндетке қылмадым, бірақ мен сізбен дос болмаймын, өйткені «жақсылыққа жамандық» деген тағы бір белгілі мақал бар, – дейді. Кептер патшасы айтты:
– Ей, тышқан бірадар, сіз қате айтасыз, сіз мені өлім пәлесінен құтқардыңыз. Мен қалайша жамандық жасаймын, – дейді. Сонда тышқан патшасы айтады: «Ей, кептер, сіз ілгеріде жақсылыққа жамандық қылғанды естімегенсіз,-дейді. Сонда кептер патшасы айтты:

– Қалайша жақсылыққа жамандық бар екен, айтыңыз, естиін, – деді.

– Олай болса, мен сізге бастан-аяқ баян қылайын, сіз құлақ салып тыңдап тұрыңыз, – деді.

– Мақұл, сүйікті патша, баян етіңіз, – деді. Онда тышқан патшасы айтты:

– Ілгері уақытта бір топ саудагер жолға шығыпты. Бұлардың ішінде бірінің аты арық, өзі ғаріп, бір мүсәпір екен. Бір орманды жерге келгенде, баяғы мүсәпірдің арық аты болдырып жүрмейді. Онда қасындағы жолдас болған саудагерлер айтады:

– Сіз енді ақырын-ақырын атыңды қағып, біздің артымыздан келерсіз, сізге қарай алмаспыз, – деп, жолдастары тастап кете береді. Мүсәпір бишара жолдастары кеткен соң, көңілі жаман болып: «Ей, әгерде менің пұл-сомам болса, жолдастарымнан қалар ма едім», – деп, жапан-түзде өте зарығып, біраздан соң қараса, бұл отырған тоғай өртеніп келе жатыр, бір қатты шуылдаған дауыс шығады. Бұл шуылдаған дауыс немене деп қараса, бір үлкен жылан өрттен қашып, бір ағаштың басына шығыпты. Ол ағаштың түбінен жанып от басына қарай лаулап жанып келеді. Жылан оттан қорқып, ұшып кететін қанаты жоқ, енді өлдім-ау, деп, дауыс шығарып шуылдаған екен. Сонда мүсәпір саудагер ойлайды: «Ей, бұл жылан өлім шеңгеліне тұтылған екен, енді мұны құтқарайын, бұ да жаратылыстың мақұлығы, мұның жаны да менің жанымдай ғой, бәлкім, бір сауап алармын», – деп ойлап, бір қоржыны бар екен, өзі отқа жақын бара алмаған себепті, қоржынын бір ағашқа байлап алып, жыланға қарата ұсына береді. Сол кезде жылан қоржынға түсіп, мүсәпір саудагердің қолына келеді. Саудагер бишара, қоржынды мойнына салып, бір өрт жүрмейтін тақыр жерге алып келіп: «Ей, бишара жылан, енді өрттен құтылдың сенің жаныңдағы менің жанымдай, сені құтқарғаным үшін бір жақсылыққа жетер ме екенмін, – деп, – қоржыннан шық!» – деді. Сонымен жылан қоржыннан шығып, саудагер бишараның мойнына оралды, мүсәпір жолаушы: «Ей жылан, мұның қалай?» – деді. Жылан айтты:
– Мен саған кәдемді қыламын, оны ұқпасаң, шағамын. Өйткені жақсылыққа жамандық бар, – деді. Сонда мүсәпір саудагер айтты:

– Не себепті шағасың, мен сені өлімнен құтқарғаным үшін шағасың ба? – деді. Сонда жылан айтты:

– Әрине, сен мені өлімнен құтқарғаның үшін шағамын. «Жақсылыққа жамандық» деген деді. Онда саудагер айтты:

– Қой, жылан, «жақсылыққа әрқашан жақсылық» болады, еш уақытта жақсылыққа жамандық болған емес, – деді. Жылан айтты:

– Еш уақытта жақсылыққа жақсылық келмейді. Әрқашанда жақсылыққа жамандық келуі анық. Бұған разы болмасаң, біреуге барып жүгінейік. «Жақсылыққа жақсылық» келеді десе, мен өз жайыма болайын, егерде жақсылыққа жамандық бар десе, сен разы бол, мен кәдемді қылайын, – деді. Мүсәпір саудагер жүгінуге разы болды. Жылан мойнында, қоржын қолында, аты бір жерде қалды. Жүгінгелі бір мақұлық іздеп, мүсәпір қатты қайғырып келе жатты «қылған ісім айдай ашық, бар жазығым өлімнен құтқарғаным» деп, қамығып, жылап келе жатыр еді, жанды нәрседен түк бір мақұлық жолықпады. Қатты шаршап, маңдайынан тер ағып, бір өрік ағашқа сүйеніп отырып жылап: «Менің атым арық, өзім мүсәпір, жолдастарымнан жалғыз қалдым. Менің пұлым болса, қалар ма едім? Олардан қалған соң мұндай бәлеге кіріптар болдым», – деп, налып: «Ей, өрік ағашы, сенде жаратылыстың бір нуысың, мен мынадай бір қысылшаңға ұшырадым, осының билігін сен қылшы», – деп өтініп жылады. Одан кейін ғайыптан өрік ағашы тілге келіп айтты:

– Сендердің бұл істері «Жақсылыққа жақсылық» келмейді, «жақсылыққа жамандық» болады, – деді. Мүсәпір саудагер айтты: – Сіз тура айтпадыңыз, не себепті жақсылыққа жамандық келеді? – деді.

– Мен жақсылыққа жамандық келетінін айтайын, сен тыңдап тұр, – деді.

– Мен өзім өрік ағашы, менен жылда қанша миуа болушы еді. Мені бағушы ием бағбан (бақшашы) жемісімді алып, миуаларымды жеп, көлегейлеп отырып, қатын-баласымен әр жылда рахат көруші еді. Екі жыл болды мен қартайып, қуарып, миуа бере алмадым. Кеше мені бағушы бағбан келіп: «Мұнан енді миуа шықпайтын болды, мұны енді кесіп отын қылуға тиіс екен», – деп кетті. Мен ойладым: «Бұл жақсылыққа жамандық» деген осы екен. Мен бұған қанша жылдан бері миуа беріп жақсылық қылып едім, бұл мені отқа жақпақшы болды. Өз ажалым жеткенде жығылып өлсем болмас па еді, бұл мені азат қылса болмас па еді? Міне, бұл «жақсылыққа жамандық» емес пе?» – деді. Сонда мүсәпір разы болмай, және біреуге жүгінемін деп, мойнындағы жыланмен және тағы жүріп берді. Сонан мүсәпір саудагер келе жатса бір бақта, үлкен бір семіз өгіз оттап жүріпті. Сол жерде өгізге келіп арызын айтып, бастан-аяқ істерін баян қылды. Өгіз бұлардың арызын тыңдап: «Жақсылыққа жамандық бар», – деді. Мүсәпір саудагер айтты: «Қалайша жақсылыққа жамандық болады?» – деді. Сонда өгіз айтты:

– Сіздер тыңдап тұрыңыздар, мен өз басыма келген жақсылыққа жамандықты айтайын, – деді.

– Айтыңыз, – деп өтінді. Сонда өгіз айтты:

– Мен анамнан бұзау болып тудым. Туған заман мені емізгелі қоймай, мойнымнан байлап қойып, анамның сүтін сауып алды. Сол рет бойынша байлауда жүріп, анамның сүтін еркімше еме алмадым. Тана шыққан кезімде мұрнымды тесті, өкіртіп бордағымды кесіп алды. Одан үйретіп баласына міндіріп, бір тыным таптырмастан іске салды. Құнан өгіз шыққан соң қос айдады. Жаз қойына мінгізіп жайлады. Отын арту, су тарту, бәрі менде болып бір тыныштық бермеді. Бидай, тары менсіз шықпады, істің бәрі менімен ғана бітетін болды. Қысқасы, сол бейнетпен жүріп қартайдым. Бір жыл болды тым болмаса жақсы жем-шөп беріп еске алмады, тек қуа берді. Ойладым, мені туғанымнан бәрі жақсылық қызметімді көріп еді, енді мені қартайған соң аяп, босатар деген едім. Кеше менің ием бір қасапшыны ертіп келіп: «Қарашы осы өгізім қандай семірген, қанша пұл май береді», – деді. Енді байқасам мені сойғалы семірткен екен. Бұл жақсылыққа жамандық емес пе? Менің сонша қызметімді көріп еді, енді мені қартайғанда азат қылса болмас па еді? Мен өз ажалымнан өлсем болмас па еді? – деді өгіз. Жылан айтты:

– Енді болдың ба? – деді. Онда мүсәпір саудагер айтты:

– Жоқ, тағы біреуге жүгінемін, үшке шейін жақсылыққа жамандық келеді десе, сонан кейін разылық берейін, – деп, жыланмен тағы да бірге жүріп кетеді. Саудагер келе жатса бір түлкі өтіп бара жатыр екен.
– Ей, түлкі, біздің сізге айтатын бір арызымыз бар, – деді. Сонда түлкі адамзатты көріп, қорыққанынан қашып, бір қырға шықты да, жауап берді.

– Арызыңыз болса, солай тұрып айта бер, арызыңды баста, сұраушы биікте болады, – деді.

– Ей, түлкі, біздің арызымыз анау. Жақсылыққа жамандық бар ма? – деді. Сонда түлкі айтты:

– Не туралы? – деді. Сол уақытта саудагер бастан-аяқ жыланмен болған ісін баян етті. Түлкі айтты:

– Менен бұрын ешкімге жүгініп пе едіңдер? – деді.

Сонда саудагер айтты:

– Сізден бұрын екі мақұлыққа жүгіндік, олар жақсылыққа жақсылық жоқ, жақсылыққа жамандық келеді, – деді.

Онда түлкі ойға түсіп, қайла тұзағын ашып, ойлап тұрды да: «Бұл жылан өзі түскен қоржынға сия ма екен?» – деді. Сонда жылан айтты:

– Сиямын, – деді. Олай болса, мен бір билік айтамын: «Сен қоржынға түскін», – деді. Жылан: «Мақұл» – деп, саудагердің мойнынан жазылып, қоржынға кірді де, басын шығарып тұрды. Онда түлкі айтты: «Сиямын дегенің қайсы? Басың көрініп тұр», – деді. Жылан айтты:

– Басым да сияды, – деп, басын қайырып қоржынның түбіне алып кетті. Сонда түлкі айтты: «Ей, сорлы саудагер, неге жетісіп қарап тұрсың, қоржынның аузынан мықтап ұстап алып, алдыңғы тасқа ұрып, бәледен құтылмайсың ба?» – деді.

Саудагер бишара түлкі айтқан бойынша қоржынның аузынан ұстап, жыланды тасқа ұрып өлтіріп құтылды. Түлкі саудагерді әділетпен құтқармады, айламен құтқарды. Әгерде әділет қылса, жақсылыққа жамандық келуі анық, рас еді, – деп, тышқан патша сөзін бітірді. Онда кептер патшасы айтты:

– Рас, тақсыр, мұның шын екен, – деді. Бұл сарайдың иесі керуендер, не себепті сарайын қалдырып кеткен, мұның мәнісін білесіз бе? – деді.

Онда тышқан патшасы айтты: «Білемін, керуендердің сарайды қалдырып кеткенінің себебі бар. Осы сарайда бір керуен басы бір жақсы адам бар еді, бұл адамдар ас жегенде, біздер аңдып тұрып, тамақтарын алдына қойғанда оны біз тістей қашып, тамақ жегізбей, беймаза қылушы едік. Тамақтарың арам болды деп, тастап кей уақыттарда аш қалушы еді. Бір күні басқа жақтан бір адам қонаққа келді, бұл адам тамақ қылып, тышқандар тамаққа түсіп кетпесін деп, үй иесі керуен екі қолын шапалақтап бірін-біріне ұрды. Сол кезде қонақ айтты:

– Ей, керуен басы, біздің жорамыз бойынша қолды бірін-біріне ұрған жаман. Не себепті қолыңызды бірін-біріне ұрдыңыз, – деді.

– Жарайды, мейманым, мұның жайын айтайын. Осында ордалы тышқан бар, солар қаптап келіп асқа түсіп кетеді. Сіз ас ішкенде тышқандар келмесін деп қолымды ұрдым, – деді. Сонда қонақ айтты:

– Ордалы тышқан болса, олардың қазынасы болса керек. Кетпен жетсе жігіт жинап, ордасын қазып, қазынасын алыңыздар, – деді. Сонымен керуен басы мейманның айту бойынша жігіт жинап, кетпен тауып алып, біздің ордамызды бұзып, қазынамызды алды, біз бұларға ерегісіп, күндіз-түні ас-тамағына түсіп, жас балаларының құлақ-мұрнын жеп, жаман қылдық. Сонан соң керуендер бұл тышқандарды біз тауыса алмаспыз, бұлар ерегісіп бізді жаман қылды, бұл жерден кетелік деп, бұл сарайды қалдырып кеткенінің себебі сол», – деді. Кептер патшасы тышқан патшасымен қоштасып, екеуі айрылып әңгімелерін аяқтап, өздерінің тіршілігін қылып кете берді. Баяғы кептерлерге еріп келген қарға бастан-аяқ кептер мен тышқанның сөйлескенін, тышқандардың кептерлерді тұзақтан құтқарғанын, ту алдан көріп отырған еді. Қарға ойлап: «Бұл тышқанға мен дос болайын, бір тұзаққа іліне қалсам, бұл тышқандар құтқарады екен», – деп, інінің аузына келіп:

– Я, тышқан, шық! – деді. Ол жерде қарғаның даусымен тышқан шыға келіп: «Неге шақырдың?» – деді. Қарға айтты:

– Ей, тышқан, мен сенімен дос болғым келеді. Өйткені әлде қалай тұзаққа ілініп қалсам, сен құтқарушы екенсің, – деді. Сонда тышқан патшасы айтты:
– Ей, қарға, сенің жүзіңді тәңірім аулақ қылсын. Он сегіз мың әлемде сенен қара мақұлық жаратқан жоқ. Сенің сыртыңнан да ішің қарарақ. Не себепті сенімен дос боламын, – деп. Сонда қарға айтты: «Жоқ, жараным, мен сізге қара саналмаймын, әрқашан сіздің жәрдеміңіз бізге тисе керек», – деді. Онда тышқан айтты:

– Ей, қарға, көп сөйлеме, тәңірім сенің жүзіңді аулақ қылсын! – деп, тышқан ініне кіріп кетті.

Сол сарайда қарға бір жыл тұрып қалды. Ерте де, кеште де, тышқандар қарғаны көре берген соң, біріне-бірі үйір болды. Бір күні сөз арасында тышқан патшасы қарғаға айтты:

– Ей, қарға, менің бір мұратым бар. Сол мұратыма сен жәрдем

қылсаң, мен сенімен дос боламын,-деді. Қарға айтты:

– Айтыңыз, тақсыр, қолдан келсе, жан-тәніммен қызметіңіздемін, – деді. Тышқан патшасы айтты: – Ей, қарға, менің бір бақа достым бар еді, бір сағат бір-бірімізді көре алмасақ, отыра алмаушы едік. Сол досымды көрмегелі, міне, төртінші жыл болды. Қайғы-қасіретте қалдық. Құданың құдіретімен ортамыздан бір үлкен дария ағып кетіп, сол дариядан өте алмай қалдық. Енді өтінемін, сол досыма мені жеткізсең, мен сенімен дос боламын,- деді. Қарға:

– Мақұл, бұл міндетті жан-тәніммен мойныма аламын, – деді. Содан кейін тышқанды қанатына мінгізіп алып, қарға дариядан өте ұшып кете берді. Бірнеше күн ұшып, бір күні қанаты талып бір құрғақ аралға келіп, дем алып қонды. Қарға дем алып отырғанда тышқан патшасы қараса, аралдың ар жағында бір кішкене судың жанында дос бақасы тұрған екен. Сол жерде екі дос бірін-бірі көріп, жыласып, құшақтасып, қайтадан естерін жиып, аман-саулықтарын білісіп, бір-бірімізді көретін күн бер екен десіп, қалайша жеттің? – деп, тышқан патшасынан бақа сұрады. Тышқан патшасы айтты:

– Бір қарғамен дос болып, қарғаның қанатына мініп жеттім, – деді. Онда бақа айтты:

– Ей, достым, сіз қалайша қарғамен дос болдыңыз? Он сегіз мың әлемде қарғадай қара жаралған мақұлық жоқ, қарғаның сыртынан іші қара, – деді.
– Рас айтасыз, олай болса да сізді сағынғандықтан дос болып, сол қарғаның себебімен екеуіміз бір-бірімізді көріп, көрісіп отырмыз, – деді. Сонда бақа айтты: «Сіз бекер қылыпсыз, бұл қарға опаға жапа қылушыдан емес пе? Дос болғаннан кейін, дос үшін дос жанын қиса керек. Бұл қарға жанын қимақ тұрсын, қарны ашқан күні өзіңді жеп қояды. Сіз ілгеріде бірі үшін бірі жанын қиған бір төрт досты естімегенсіз бе?» – деді. Сонда тышқан патша айтты: – Айтыңыз, естиін,– деді бақа. Ханның баласы айтыпты: «Жол боларға бұ да жақсы ырым, ана бақаны ұстап алып келіп қоржынға салыңдар», – депті.

Сонда жолдастары бақаны ұстап алып, қоржынға салыпты. Мұны үйрек көріп, бұлардың дос бақасы болған соң киікке, киік дереу тышқанға хабар қылыпты. «Жайсыз болды, бақа досты ханның баласы ұстап, қоржынға салып алып кетті» – деп, үшеулері жылап, бұл үшін жанымызды қиып, бір айла қылалық, деп, кеңес қылысты. Сонда тышқан айтыпты: «Киік, сен ақсақ киік бол да, ханның баласының алдынан ақсап өте бер, міне, ақсақ киік кетіп бара жатыр деп, қоржындарын тастап қуа қалса, үйрек мені қоржынға жеткізіп бақсын, мен қоржынды тесіп, бақаны шығарармын. Сонан соң үйрек саған хабар қылсын, сен өз жаныңды құтқарарсың, қашып кетерсің», – депті. Баршалары бұл айланы мақұл көріп, киік ақсақ болып, ханзаданың алдынан өте беріпті. «Міне, ақсақ киік келе жатыр, қуып, соғып алалық», – деп, қоржын-кіселерін тастап, киікті қуа беріпті. Сонда үйрек тышқанды қоржынға жеткізіпті. Тышқан қоржынды қырқып, бақаны құтқарыпты. Бақа құтылғаннан кейін, үйрек барып киікке хабар беріпті. Киік бақаның құтылғанын естіп, өзінің әуелгі қалпынша қашып құтылып кете беріпті.

Сондай айламен бақа үшін жандарын аямай, бақаны құтқарып алған. Дос болған соң соларға ұқсап, бірі үшін бірі жанын аямаса керек. Бұл қарға жанын қимақ тұрсын, қарны ашса, өзіңе қас болады. Мұнда опа бар ма? – деп бақа сөзін аяқтапты. Сол уақытта қарғаның қарны бек ашқан еді, бірер нәрсе табылар ма екен деп, жан-жағына қараса, еш нәрсе жоқ, көзі түсіп кетіп, уағдасы естен шығып, өзінің алып барған дос тышқан патшасын бас салып жеп қояды. Бақа қашып суға кіріп кетіп құтылыпты.