Бөлім: «Жұмбақтар жинағы»
Жұмбақ – адамның ой-өрісін, алғырлығын, білімін сынау мақсатында нақты бір зат немесе құбылыс тұспалдап сипатталатын шағын әдеби жанр.
Жұмбақ жанры дүние жүзі халықтары әдебиетінің көпшілігінде бар. Бұл жанрға Аристотель “Жұмбақ – жақсы жымдасқан метафора” деп анықтама берген. Жұмбақ әдебиеттің ежелгі үлгілерінде, ауыз әдебиетінде жиі кездесетіндіктен оны ғылымда “фольклорлық жанр”, “халықтық поэзияның шағын түрі” деп санау орын алған. Алайда, қазіргі заман әдебиеті өкілдерінің, әсіресе, балалар әдебиеті авторларының шығарм-ғында Жұмбақтар топтамасы жиі кездеседі. Сондықтан оны тек фольклорлық жанр аясында шектеуге болмайды.
Жұмбақ жанры дүние жүзі халықтары әдебиетінің көпшілігінде бар. Бұл жанрға Аристотель “Жұмбақ – жақсы жымдасқан метафора” деп анықтама берген. Жұмбақ әдебиеттің ежелгі үлгілерінде, ауыз әдебиетінде жиі кездесетіндіктен оны ғылымда “фольклорлық жанр”, “халықтық поэзияның шағын түрі” деп санау орын алған. Алайда, қазіргі заман әдебиеті өкілдерінің, әсіресе, балалар әдебиеті авторларының шығарм-ғында Жұмбақтар топтамасы жиі кездеседі. Сондықтан оны тек фольклорлық жанр аясында шектеуге болмайды.
Шиге жайып кептірген,
Өзі қышқыл, түсі ақ,
Сорсаң дәмді, түсі ақ,
Жаңғақтай-ақ домалақ.
Өзі қышқыл, түсі ақ,
Сорсаң дәмді, түсі ақ,
Жаңғақтай-ақ домалақ.
Кесе, шыны, пиала –
Оларсыз шай құяма?
Қасықсыз тамақ жемейді,
Бәрінің атын не дейді?
Оларсыз шай құяма?
Қасықсыз тамақ жемейді,
Бәрінің атын не дейді?
Қара сиырым қарап тұр,
Қызыл сиырыс жалап тұр.
Қызыл сиырыс жалап тұр.
Терi құдық қауғасын,
Тарттым да,
Қанып iштiм дәмдi асын.
Тарттым да,
Қанып iштiм дәмдi асын.
Құлағы бар қалқиған,
Аузы бар аңқиған.
Шығып алып ерте-кеш,
Төрт аяққа талтиған,
Қыздырады жалынға
Дәу қарынын қампиған.
Аузы бар аңқиған.
Шығып алып ерте-кеш,
Төрт аяққа талтиған,
Қыздырады жалынға
Дәу қарынын қампиған.
Көлшiкте жүзiп
Түбiн шарлап шығады.
Қауғасы сүңгiп,
Балығын аулап шығады.
Түбiн шарлап шығады.
Қауғасы сүңгiп,
Балығын аулап шығады.
Күмiс күбi –
Ортасында құбыры бар,
Тесiк түбi.
Ортасында құбыры бар,
Тесiк түбi.
Аузы төбесiнде,
Тұтқасы денесiнде.
Тұтқасы денесiнде.
Отқа қойсаң елпiлдеп,
Быж-быж етiп тұншығар.
Тақиясы селкiлдеп,
Танауынан бу шығар.
Быж-быж етiп тұншығар.
Тақиясы селкiлдеп,
Танауынан бу шығар.
Сабы бар,
Басы шатыр.
Табысын өлшеп әкеп,
Құдыққа тасып жатыр.
Басы шатыр.
Табысын өлшеп әкеп,
Құдыққа тасып жатыр.
Мөлдiр түрi,
Шеңбер түрi.
Аузы тарлау,
Шыны күбi.
Шеңбер түрi.
Аузы тарлау,
Шыны күбi.
Ыстықты суытпайды,
Суықты жылытпайды.
Суықты жылытпайды.
Өткiр жүздi келедi,
Өте қажет құрал ол.
Тұтас затты бөледi,
Ұсақтап та тұрар ол.
Өте қажет құрал ол.
Тұтас затты бөледi,
Ұсақтап та тұрар ол.
Қорғаны дөңгелек,
Майда мен iрiнi,
Шығарар бөп-бөлек.
Майда мен iрiнi,
Шығарар бөп-бөлек.
Тұрса, үйдей,
Жатса, қояндай.
Жатса, қояндай.
Кіруге адам батпайды,
Затыңды аман сақтайды.
Затыңды аман сақтайды.
Шыр көбелек айналар,
Беліне жіп байланар.
Беліне жіп байланар.
Жүз мүйізі бар,
Үстінде киізі бар.
Үстінде киізі бар.
Дауысы бар, жаны жоқ,
Шертсең күйі, әні көп.
Құлағын он бұра.
Ол не?....
Шертсең күйі, әні көп.
Құлағын он бұра.
Ол не?....
3 адам ортадан ақша шығарып 30 теңгеге нан алдырмақшы болыпты. Әр қайсысы 10 теңгеден шығарып, кішкентай баланы нанға жұмсап жібереді. Бала нанды 25..
Ақ дуалдың ар жағында қызыл ат,
Байлауынан бір босамас қызық ат.
Байлауынан бір босамас қызық ат.
Ерте тұрдым,
Екі айыр жолға түстім.
Екі айыр жолға түстім.
1) Бір сан ойлаңыз!
2) Бұл санды 4-ке көбейтіңіз!
3) Оған 18-ді қосыңыз!
4) Шыққан санды 2-ге бөліңіз!
5) Нәтижеден 7-ні алыңыз!
6) 3-ке..
2) Бұл санды 4-ке көбейтіңіз!
3) Оған 18-ді қосыңыз!
4) Шыққан санды 2-ге бөліңіз!
5) Нәтижеден 7-ні алыңыз!
6) 3-ке..
Альберт пен Бернард Шерилмен достасты. Достастқаннан кейін олар Шерилдің туған күнін білгісі келіп, одан туған күнін сұрады. Шерил оларға 10 вариант..
Жеген сайын жылататын нәрсе?