28.10.2021
  196


Автор: Зайда Елғондинова

Ханзада, Сұлтан арда өскен

Сол дәуірде өмір сүрген ақын Салман Саводжи Ұлы Шейх Хасанға арнаған бір өлеңінде былай дейді: "Құдайдың көлеңкесі, Шыңғысханның көзі, тұқымы". (Ширин Баяни, Иран тарихшысы)

Шыны тұлпар* мінгенің,
Күрең тартып күнде өңің.
Жөңшең* сынды жөнсізді,
Ақ найзамен түйредің.
Соқтан* дөнен бурадай,
Сойлы* тұлпар туламай.
Жаның сая таппас-ты,
Қабан қанжар* турамай.
Кеудеңді кернеп кісілік,
Сүдінін* жаудың ұшырып.
Шырғасы берік* шерікті,
Үркітіп аттан түсіріп.
Дұшпанның тауы шағылып,
Тәңірідей табынып.
Аласұрған жауыңды,
Құлтұғырдай* жабы ғып.
Желсаңлақтай* желпіндің,
Еңсесін тіктеп ерке ұлдың.
Шылауы тиіп шілтеннің,
Сайдауыл* батыр, серпілдің.
Көкаланың көзі* едің,
Атайманның* өзі едің.
Алмасың жайдай жарқ етіп,
Жауыңа тура кезедің.
Сауытың сойы болаттың,
Жаңбырша жебе бораттың.
Иран менен Иракты,
Жетпіс бес жыл қараттың.
Даңқ қосып даңқыңа,
Үрият* бердің халқыңа.
Адал болдың қағанға,
Әділ болдың жалпыға.
«Тобылғы меңді торы аттың»,
Ауыздығын алмадың.
Сипай қамшы салмадың.
«Көлгірсіген құба жон»,
Сағым құшып, көз алдап,
Жеткізбеді амалдап.
Мың сан қосын қол бастап,
Найзағайдай ойқастап,
От сіміріп, жәй тастап,
Айналаңды байқастап.
Қарсы келген дұшпанның,
Туырлығын тілгілеп.
Жау жансызы мыстанның,
Керегесін кергілеп.
«Емен шайнап, тал қайзар»,
Құрық түскен құландай,
Бұғалық түскен бұландай,
Жауыңды матап байладың.
Бес қаруыңды сайладың.
Иран менен Иракты,
Жайлауыңдай жайладың.
Ақ семсер, асыл наркескен,
Ханзада, сұлтан арда өскен.
Күдері белбеу буындың.
Ақ биенің сүтіне,
Күн құрғатпай жуындың.
Дулығаның ішінен,
Қырпу* құндыз киіндің.
Жорыққа шықсаң, тастүлек,
Жемтігіңе шүйілдің.
«Тобылғының берегі»,
Елхандардың зерегі,
Құсайынұлы Хасанхан,
Сен де бір текті төре едің!




Пікір жазу