Людвиг Витгенштейн

Людвиг Витгенштейн

Людвиг Витгенштейн (1889–1951) – австрия философы. «Кембридж мектебі» – деп аталатын осы заманғы философиялық ағымдар санатындағы логикалық позитивизм яки лингвистикалық эмпиризм жəне аналитикалық яки лингвистикалық ойшылдық ағымдардың уық шаншарлары сапынан. «Қисындық – пəлсафалық трактат» (1921) жəне «Философиялық зерттеулер» (автор дүниеден озғаннан кейін 1953 жылы жарық көрді) атты іргелі еңбектердің авторы. Философиялық шығармашылығы қандай қызғылықты болса, тағдыры да сондай ерекше. 1989 жылы 26 сəуірде Венада еврей отбасында дүниеге келген. 14 жасына дейін тек үй тəрбиесін ғана көрген. 1908–1911 жылдары Манчестер университетінің техника факультетінде оқиды. 1912 жылы Кембридж университетіне түседі. Философияға мойын бұруы осы кез. Бір жылдан соң мүлдем оңаша тірлік таңдайды. Норвегияда өз қолымен тұрғызылған шошалаға (хижинаға) орнығып алады да, емін-еркін тек жазумен айналысуға көшеді. Бұл жағдай жылдан астам уақыт бойы сақталады. Бірінші дүниежүзілік соғыс басталғанда Австро-Венгрия армиясы қатарына шақырылып, майданға араласады. Соғыстан кейін өзінің əкесінен мұраға қалған бүкіл дүние-байлығын түгелдей қайырымдылыққа жұмсауымен көзге түседі. 1920–1926 жылдары Төменгі Австрияның шалғай деревняларында бала оқытумен айналысқан. 1928 жылы Кембридж университетіңце сабақ бере бастайды. Кейін тағы да елден оқшауланып, Ирландияның бір фермасына көшіп кетеді. Екі жылдан соң бойында жаман дерті бар екендігі анықталып, көп ұзамай бұл дүниедегі ғұмыр сапары аяқталады.

Автор ұнаса, сақтап қойыңыз:

Шығармашылығы мен еңбектері:

Қанатты сөздер жинағы

ᐈ МЕНІҢ «МЕНІМ» – МЕНІҢ ƏЛЕМІМ

ᐈ Заттың ажырамас бөлігіне айналған ахуал – ахуал емес.

ᐈ Артында айтары көп сөйлем көп сөйлейді.

ᐈ Философиялық делініп жүрген сөздер мен мəселелердің дені жай..

ᐈ Болашақты біліп болмайды. Бірақ күннің тұтылу мерзімін есептеп..

ᐈ Əзер айтылатын сөздер болады.

ᐈ Қисында кездейсоқ ештеңе болмайды.

ᐈ Сене бер! Залалы жоқ!

ᐈ Нақтылық жетпегенде мүмкіндікті пайдаланамыз. Жоққа шығару..

ᐈ Мүмкін болатын жағдайдың бəрінде өз орны бар затты өзіне-өзі..

ᐈ Талғам таңдандыра алғанымен, бойыңды билеп кете алмайды.

ᐈ Байлық билікке де қол жеткізетіндігіне қарамастан, билік пен..

ᐈ Сенуіміз – бойға сіңіруімізге байланысты.

ᐈ Сөйлемде мағына емес, түр ғана сақталады: мағынаны деректер ғана..

ᐈ Қорытындының бəрі а рrіоrі (алдын ала) жасалады.

ᐈ Сөзді қолдану кезінде біз айналып, қалтарыс-қалтарыспен..

ᐈ Қашан да ойға салғыштықтың жалаңаш жартасында қалтырағанша, одан..

ᐈ Істің бəрі қалауыңа байланысты.

ᐈ Құдайға сену – өмірдің мəні туралы мəселені түсіну деген сөз...

ᐈ Көріп тұрғанымыздың бəрі мүлдем басқаша да болуы əбден мүмкін..

ᐈ Қартайған кезде де, жас уақыттағыдай, проблема деген жалынан..

ᐈ Данышпандық – дарынның жасайтын ерлігі.

ᐈ Данышпандық – бізді шеберлік дегенді мүлдем естен шығаруға..

ᐈ Болашақ оқиғаларды бүгінгі оқиғаларға қарап бағамдау мүмкін..

ᐈ Философиялық сайыстарда жұрттың бəрінен жай жүгіретіндер озады...

ᐈ Рəсім-салт сипатындағының бəрінен аулақ жүрген жөн: өйткені, ол..

ᐈ Мəселенің астары тез назардан тыс қалады.

ᐈ Менің тілімнің шекарасы – менің əлемімнің шекарасы.

ᐈ Өмір өлім дегеннің не екенін білмейді.

ᐈ Қалағанымыздың бəрі қаз-қалпында орындала қойғанның өзінде бұл..

ᐈ Ойлау шекарасын айқындау үшін біз оның екі жағын да ой елегінен..

ᐈ Істің теріс жағдайы болу үшін – жақсы іс жағдайының образы да..

ᐈ Жақсылық пен жамандық субъект арқылы ғана енеді.

ᐈ Қалау деген – қимылдау деген сөз емес.

ᐈ Қисынды сан, бəсі үстем сан болмайтындығы айқындалуға тиіс.

ᐈ Ең алғашқы шабыт орта тұстағы көп шабыттан гөрі қымбатырақ.

ᐈ Егер адам баласы ешқашан ешқандай ақымақтық жасамайтын болса –..

ᐈ Егер істің түйінін шеше алмайтын болсаң, ең дұрысы – қолыңнан..

ᐈ Егер құрбандық шалу арқылы өз даңқ құмарлығыңның көңілін..

ᐈ Ойлануға ұмтылу – бір нəрсе де, ойлау дарының иесі болу – екінші..

ᐈ Қалауың – оқиғаның алдында, ал ерік-жігерің – соңында жүреді.

ᐈ Өмір – байсалды, өнер – жеңілтек келеді.

ᐈ Сөздің мағынасы дегеніміз – оны пайдалану тəсілі.

ᐈ Ойлаудың да өз егісі мен қырманы бар.

ᐈ Кейде ой да ағаштың басынан піспеген күйінде топ ете қалады.

ᐈ Кез-келген қатенің де пайдасын көргенге не жетсін.

ᐈ Ат қою – заттың əлдебір қасиетін таныту үшін қажет.

ᐈ «Сократ» жəне «Платон» деген есімдер ұқсас: екеуі де – кісі..

ᐈ Өз пікіріңнің болуы – қалыпты жағдай. Бірақ ненің жағдайы:..

ᐈ Өнер – емеуірін.

ᐈ Түсіндіру дегеніміз – ойлау, қызмет, ал көзқарас дегеніміз –..

ᐈ Сөзді дəлелсіз қолдану – оны теріс пайдалану деген сөз емес.

ᐈ Кейде ой істе ақталатындықтан ғана ойланады.

ᐈ Зерттеу ой əлемін ар жағынан бір, бер жағынан бір шығып, еркін..

ᐈ Адамның бетіндегі түрлі құбылыстарды аңдау – музыка аккордын..

ᐈ Адам əрбір таң атқан сайын жансыз жарғақты жарып шағын, жанды..

ᐈ – Философиямен айналысқандағы мақсатың не? – Шыбын-шіркейге..

ᐈ Ой қанша қораш көрінгенімен, бүкіл ғұмырыңа жетуі де мүмкін.

ᐈ Кейде тура көз алдыңда жатқан нəрсені көрудің өзі қандай..

ᐈ Тас, жануардың жон арқасы, кісінің денесі, менің денем – бəрі..

ᐈ Көзқарастағы, қимылдағы, дауыс ырғағындағы нəзіктік əзер көзге..

ᐈ Мен өз сөздеріме басқалалардан гөрі басқаша қараймын.

ᐈ Шындықтан қорыққан жерде толық ақиқат болуы мүмкін деген ойға да..

ᐈ Өтірік өте көп білген соң өтірік айтпау мүмкін емес.

ᐈ Мынау қолайлы дегенді білсең: ол басқаларды да өзіне ертіп алып..

ᐈ Сөздің мағынасын білсең, оны түсіну мен пайдалану да оңай.

ᐈ Ешбір дерегінің ақиқаттығына көзі жетпеген адам, сөйлеген..

ᐈ Ойлы сөз бен ойсыз сөзді – музыкалық шығарманы түсініп жəне..

ᐈ Менің естеліктерімді басқаларға жеткізу үшін пайдаланған..

ᐈ Бізді өмірмен де, өліммен де байланыстырып тұрған тек ерлік қана.

ᐈ Объектілер ғана дүниеге берік түр береді.

ᐈ Қисын өз жағдайын өзі ойлануға тиіс.

ᐈ Қисын кез келген мүмкіндікке қатысты, ал қисынды деректер –..

ᐈ «Жақын адамыңды жақсы көру» – қалау, қажет ету деген сөз.

ᐈ Кез келген сөйлемді жоққа шығаруға болады.

ᐈ Кез келген сөйлем өзіне керағар сөйлемді жоққа шығарады.

ᐈ Ешкімді де жақсылыққа жетектеп апара алмайсың.

ᐈ Адам кейде идея дегенге бізден алыста жатқан жұлдыздар əлеміне..

ᐈ Математиканың басқа ғылымдардан айырмашылығы оның əдетте тілдің..

ᐈ Əуен де – тавтологияның бір түрі: ол – өзімен-өзі оңаша, өзіне..

ᐈ Əуен, музыкалық дарыны жоқтар айтып жүргендей, түрлі дыбыстардың..

ᐈ Дүние дегеніміз – өткінші біткеннің бəрісі.

ᐈ Дүние мен өмір – бір ғана нəрсе.

ᐈ Дүние – менің еркімнен тыс нəрсе: ол маған бағынбайды.

ᐈ Дүние – заттардың емес, деректердің жиынтығы.

ᐈ Менің ойлағанымды маған дейін біреу ойлады ма, ойламады ма..

ᐈ Сөздің жалған болып шығу-шықпауы, сайып келгенде, неге..

ᐈ Сезіміңе сенбесең де, сеніміңе шəк келтіруге қақың жоқ.

ᐈ Аяқталған сөйлемді ғана жоққа шығаруға болады.

ᐈ Менің аңсарым – белгілі бір дəрежедегі байсалдылық.

ᐈ Менің тəсілімнің мəні – қаттыны жұмсақтан айыру емес, жұмсақтың..

ᐈ Даналық – сүрең, ал өмір мен дін – көп бояулы.

ᐈ Аңсар ақиқаттың астарында жатуға тиіс.

ᐈ Біз өз ойлағанымызды ғана болжап біле аламыз.

ᐈ Ой – деректің қисындық көрінісі.

ᐈ Көрініс – ақиқаттың моделі.

ᐈ Біз тілмен тартысамыз.

ᐈ Өзіңнің иланымың туралы немесе одан туатын əрекеттер жайлы өз..

ᐈ Өзің туралы өз болмысыңнан артық ақиқат тауып жаза қою мүмкін..

ᐈ Ғылым: баю мен кедейлену.

ᐈ Шын мəніндегі ерекшеліктің басы – өзің бола алмайтын бірдеңе..

ᐈ Сөздің мағынасы əрекет үстінде ашылады.

ᐈ Үлкен ақымақтықтарымыздың өзі даналық болып шығуы ғажап емес.

ᐈ Грамматикаға шүбə келтіру – философияға қойылар бірінші талап.

ᐈ Қисынсыздық ойға бағынбайды, өйткені басқаша болған жағдайда..

ᐈ Əрекет жасамасаң ерік-жігерің де ешқайда шыға алмайды.

ᐈ Көш қозғалғаннан кейін жаңа мүмкіндік ашылмайды.

ᐈ Өзіңді өзің алдаудан асқан қиындық жоқ.

ᐈ Адамға түсінбейтін жəне түсінуі мүмкін де емес нəрсе туралы айту..

ᐈ Дəл емес шекара – шекара емес. Ашық-шашық жатқан қоршау –..

ᐈ Мəселені түсінеміз деп ойлап та жаңылысуымыз мүмкін емес пе?

ᐈ Өзіңнен басқа ешкім түсінбейтін нəрсеге мүдделі болып əуре болма.

ᐈ Қорқыныш емес, өзің жеңген қорқыныш қана таңдануға лайық жəне..

ᐈ Сирек кездесетін жəне жүйелі түрде жасалатын қателіктер арасында..

ᐈ Сенімсіздеу айтылған пікірді сенімсіздіктің дəлелі деп..

ᐈ Онша көп нəрсе талап етпе жəне əлдебір əділ талабыңнан ештеңе..

ᐈ Бір кісінің жан айқайынан зор апат белгісі жоқ.

ᐈ Менің телпегімді менің орныма басқа біреу киіп жүрмейтіні..

ᐈ Бірде бір сөйлем өзі туралы ештеңе айта алмайды.

ᐈ Жаңа сөз пікірталас танабына тасталған жас тұқым тəрізді.

ᐈ Ешбір проблемасы жоқтай етіп өмір сүруге де бола ма екен..

ᐈ Өз өркөкіректігіңнің сұлу сарайының күлпаршасын шығаруың керек:..

ᐈ Бірдеңенің атын дұрыс сұрай алу үшін алдымен оның өзі не екенін..

ᐈ «Мен өз түйсігімді білемін» деуге болмайды: сен оның бар..

ᐈ Бейне (образ) – суреттеудің орнына жүре алады.

ᐈ Бейне – жоқ қарым-қатынастарды да суреттеп бере алады.

ᐈ Бейне де дүниеге өз көлеңкесін түсіруге тиіс.

ᐈ Объект қарапайым келеді.

ᐈ Түсіндіру – түсініспестіктің алдын-алуға немесе жоюға қызмет..

ᐈ Философ үшін ең күрделі мəселе – шəркесінің қай жері қысып..

ᐈ Бір дəуірді бір дəуір түсіне бермейді: тек түкке тұрмайтын бір..

ᐈ Философтың басты қасиеттерінің бірі – өзіне қатысы жоқ..

ᐈ Күту мен орындау тілде табысады.

ᐈ Керемет зор микроскоптың көз əйнегі (окулярі) де көзден үлкен..

ᐈ Уақыттан озып кеткен адамның өзі алдымен оны қуып жеткен ғой.

ᐈ Адам өзі туралы өз биігінен қарап жазады. Бұл жерде ағаш аяққа..

ᐈ Ой елегінен өткізу – əлдекімге ұмтылу тəрізді.

ᐈ Əлде бірдеңенің не сипатты дүние екенін грамматика арқылы..

ᐈ Күмəнді жəне күмəнсіз адамның мінезі: біріншісі – екіншісі бар..

ᐈ Ережені таңдамаймын, басшылыққа аламын: мен оған көзсіз еремін.

ᐈ Қолымды көтергенім – қолымды көтергім келгені емес.

ᐈ Қисындылық аясында «қызмет», «дəлел», «ұсыныс» деген сөздер..

ᐈ Сөйлемнің мəнін ұғу – тілін түсіну деген сөз. Тілін түсіну –..

ᐈ Күдік келтіру ойынына қатысудың өзі – сенімділік.

ᐈ Даңққа бөлену – қар үстінде дем алумен бірдей қатерлі іс: қалғып..

ᐈ Сөйлем көне сөздер арқылы жаңа мағына бере алады.

ᐈ Көзқарас – сурет емес, бірақ сурет оған ұқсас болып шығуы мүмкін.

ᐈ Кез-келген заттың артында бүкіл ғалам тұрады.

ᐈ Ненің дұрыс, ненің бұрыс екендігі туралы көзқарас өзгеріп..

ᐈ Тек сөз арқылы ғана ойланатын адамды көз алдыңызға елестетіп ..

ᐈ Кейде бұйрық орындалмайды. Бұйрық ешқашан орындалмаса не болар..

ᐈ Қолдану түсінудің өлшемі болып əлі де қала бермек.

ᐈ Өмірдің проблемалары атүсті шешілмейді, олардың шешімі тереңде..

ᐈ Тастарға ат қою мен біреудің сөзін қайталау үрдістерін тілдік..

ᐈ Ұлы шеберлердің туындылары – біздің төбемізге көтеріліп барып..

ᐈ Бұл туралы бұрын бірдеңе жазылды екен деп басыңды қатырып, əуре..

ᐈ Біз тіл жұмыс істеудің орнына босқа безілдей бастаған кезде..

ᐈ Философиямен айналысу – негізінен өзіңді өзің жетілдірумен..

ᐈ Таста да сана-сезім болады екен дегенді көз алдыңа келтіріп..

ᐈ Тек жалпы сөйлемдерден тұратын ғылым бар ма? Сұрақтың өзі..

ᐈ Сəби еркелеудің не екенін білгенше көп нəрсе үйренуі керек.

ᐈ Бала ересектерге сенгендіктен барып көп нəрсе үйренеді. Күдік..

ᐈ Өмір сүру проблемасының шешімі проблема жойылғаннан кейін барып..

ᐈ Өз шығармаларым арқылы өзгелердің ойлауын жеңілдетуге ұмтылған..

ᐈ Күмəншілдікті жоққа шығаруға болады, бірақ ол мəнсіз нəрсе:..

ᐈ Не үшін жəне неге үрейлендім дегенді айыра білген жөн.

ᐈ Сөз – терең судың бетіндегі жұқа шілтер тəрізді.

ᐈ Сөз – бұрғы: біреуі – терең, біреуі – тайыз теседі.

ᐈ Ажал – өмірге тəн оқиға емес.

ᐈ Автокөлік жердің астынан өсіп шықпайтындығы – əбден ақиқат нəрсе.

ᐈ Ойша келісу – философиямен айналысушылардың ең зор мақсаты осы.

ᐈ Сұрақ бар жерде ғана күмəн болады, сұрақ – тек жауап бар жерде..

ᐈ Асығып келе жатқан адам вагонның ішінде отырып-ақ оны итеріп..

ᐈ Кейде қабырғаны ақылды-ақылсыз сөздермен айғыздап тастайтыны..

ᐈ Ажал алдындағы үрей – жалған, яғни нашар өмір сүргендіктің..

ᐈ Сүйкімді көрінуге емес, таң қалдыруға тырыс.

ᐈ Рухты айқын танытуға ұмтылыс зор құштарлыққа жатады.

ᐈ Ненің болсын бастауын табу қиын. Дəлірек айтсақ бəрін басынан..

ᐈ Талант – үнемі суына су қосылып жататын бұлақ тəрізді. Бірақ..

ᐈ Қажет ұшы қолыңа тигенін анық білмей тұрып жіптің ұшын түйіп..

ᐈ Жауған сұрақтың астында қалып қойма, тек жайлы орналассаң жетіп..

ᐈ Тек өте бақытсыз адамның ғана біреуге аяушылық білдіруге қақысы..

ᐈ Бақытты адамда үрей болмауға тиіс. Тіпті ажал алдында.

ᐈ Ақ қағаз бетіндегі қара ноқатты ақ пен қараның не екенін..

ᐈ Ешқашан да дерлік адамның өз ойлаған арманы орындалмайды.

ᐈ Сенің қол жеткен табысың басқаға өзің қуанғандай зор болып..

ᐈ Айтылуға тиіс нəрсені айызын қандырып айту керек, айтуға..

ᐈ Адамдардың қалай ойлап, қалай өмір сүріп жатқанын олардың..

ᐈ Сүйкімді нəрсе – ғажап бола алмайды.

ᐈ Көрсетуге болатын нəрсені айтуға болмайды.

ᐈ Соқырға жол көрсету қиын.

ᐈ Егер мен қолымды отқа салсам, ол оны күйдіріп тастайтыны..

ᐈ Оқырманның өз қолынан келетін нəрсені өз еркіне қалдырған жөн.

ᐈ Қалың тұман ішінде келе жатқанда мақсатты жерге таяқ тастамдай..

ᐈ Сенімділік – жағдайының қалай екені туралы əңгіменің əуені..

ᐈ Жақсы теңеу ақыл-ойыңды сергітеді.

ᐈ Арыстан сөйлей бастаса, біз оны ұға алмай əуре болған болар едік.

ᐈ Данышпанның мейірімі кез келген басқа жақсы адамның мейірімінен..

ᐈ Іс жүзінде мен көбіне қаламыммен ойлаймын десем де болады:..

ᐈ Философия дегеніміз – тіліміздің түрлі құралдары арқылы..

ᐈ Философия ақиқат бейнесін бере алмайды.

ᐈ Философия – ғылым емес, қызмет (іс-қимыл).

ᐈ Философиялық проблемалар тіл еріккен кезде туады.

ᐈ Жақсы өнер туындысы дегеніміз – əлдененің толық көрінісі.

ᐈ Біреудің дегеніне жүре қоймайтыным қандай жақсы!

ᐈ Көркемдік құдірет – оның өзгеше əлем жасай алатындығында жатыр.

ᐈ Əлемнің бейнесі дегеніміз – ақиқат ойлардыңмақсаттыжиынтығы.

ᐈ Философияның мақсаты – ойларға қисын арқылы көз жеткізу.

ᐈ Адам жайдан жай бақытты бола салмайды.

ᐈ Өзіне-өзі ие бола алмайтын адам шарқыраған шындықты да жарып..

ᐈ Адам көбіне сөздің қармағына түсіп, басы айналып қалады. Мысалы..

ᐈ Адам баласы – мүмкін, халықтар да – таң қалу үшін ұйқысынан ояну..

ᐈ Кісінің көзқарасы заттың құнын арттырып жібере алады: сонда оның..

ᐈ Адамның денесі – адам жанының ең жақсы көрінісі.

ᐈ Таза тəндік құбылыстың залалды да болуы мүмкін.

ᐈ Ақын өнерінен лəззат алу үшін, меніңше, ол өкілі болып табылатын..

ᐈ Адасқысы келген адам – адамзатпен бірдей ойлауы керек.

ᐈ Сөйлем шындыққа жанасу үшін – жалғандыққа да жолы ашық болуға..

ᐈ Баспалдақпен көтеріліп барып алатынның бəрі мені ешбір..

ᐈ Менің өміріме байланып қалған не бар дейсің.

ᐈ Таңертең күн шығады деу гипотезаға жатады: яғни, біз оның..

ᐈ Терең ой аңғарын секіріп өтеміз деп жүріп, оған құлап түсіп..

ᐈ Этика мен эстетика – бір тектен.

ᐈ Мен – өмір ертұрманында ат үстіндегі нашар шабандоз сияқты əзер..

ᐈ Тіл ойды қайта киіндіреді.

ᐈ Тіл деген – бұралаң-бұрылысы көп сапар.

ᐈ Жоқ адамды іздеп көруге болады, бірақ қалай дарға асарсың.

ᐈ Мен түкке тұрмауы да мүмкін ойларды жөнге келтіремін деп бар..