Поиск по сайту

Барлық игіліктерден ең ұлы – Тәуелсіздік У.Годвин Тәуелсіздік...Осы бір сөз әр қазақтың жүрегін тербелтпей қоймайтыны белгілі.Бүгінгі шуақты күнімізге жету үшін ежелгі дәуірдегі сақтардан бастап, біздің бабаларымыз талай қиындық көрді емес пе?!Қазақтың: «Қаратаудың басынан көш келеді» деп зарлағаны; Қазтуған жыраудың: «Қайран да менің Еділім» деп қабырғасы сөгілгені;Мұрат ақынның «Еділді келіп алғаны – етекке қолды салғаны,Жайықты келіп алғаны – жағаға қолды салғаны» деп азаттықты жырға қосып,халыққа үн тастауы – Тәуелсіздік аңсаған елдің дауысы еді.Бүгінде сан ғасыр күресіп, бабаларымыздың қанымен қол жеткізген Тәуелсіздігімізге 25 жыл толып отыр. «Өткенін білмеген халықтың болашағы бұлыңғыр болмақ» демекші, арайлап атқан таңымыздың қалай туғанын әрбір қазақ баласының білгені дұрыс болар. Қазақ халқының небір қайтпас қайсар батырларының жасаған ерліктері тарихта алтын әріптермен жазулы.
Елім, жерім деп жаудан ұлтарақтай жері үшін, қаншама қазақ батырлары өз өмірлерін қиып,қанды щайқастарда қаза болды. Біз үшін қай замандағы тарихымыз да қымбат,өткен кезеңдерде ту ұстаған бабаларымыздың барлығы да құрметті. Исатай, Махамбеттер Ресей патшалығының озбыр саясатына қасқайып қарсы тұра білді.Сан зұламатты өткерген еліміз ұлт-азаттық көтеріліске келгенде де, тосылып қалған жоқ. Бұл күрестер азаттық үшін өткен сан күрестің соңы емес еді.Елін, жерін жау аяғына таптатпай, сол туған жерінің қарсы қадамы үшін басын өлімге тіккен аталарымыздың бойындағы ерен күш пен биік рухқа әр кез таңданамын.Аталарымыздың сол қасиеті елге- мұра,ұрпаққа- ұран болып келе жатыр. Ұлт-азаттық көтерілістер, Ұлы Отан соғысы мен желтоқсан оқиғалcы, соғыстың қатал сынағынан өткен жандардың жанқиярлық ерлігі арқасында біздің барлығымыз ашық аспанның астында өмір сүру бақытына ие болдық. Біз оны көрмегенмен, үлкендер мен апайларымыздың айтуларынан, теледидардағы деректі фильмдерден жақсы білеміз.Алматының алаңында өткен желтоқсан оқиғасының жазықсыз жаласына ұшыраған «қасқалдақтай қаны, бозторғайдай жаны» бар жаужүрек жас Қайраттай өр мінезді еріміз болды. Қайрат, Ләззат сияқты ержүрек аға-апаларымыздың желтоқсанның ызғарында жасаған ерліктері мен олардың аттарын айтпай кетуге болмайды. Тас қараңғы қамалда Қайрат ағамыздың жазған өлеңдерін оқығаныңызда, өлеңдері жүрегі «Мен қазақпын» деп соққан әрбір адамның жанына қуат беріп, патриоттық сезімін оятары анық......

Аға!
Сені сағындым расыменен,
Бұл өлең –
Сағынышты басу өлең.
Қаламымды қайғыға малып қойып,
Өлең жаздым көзімнің жасыменен.

Санам қашан арылар сарыуайымнан,
Сарғайып сені күтем шалғайымнан.
Ішіме еніп....

Еркіндігім.
Қасиеттім.
Қастерлім.
Өзің барда өзегімде жоқ шер мұң!
Кеше сенің келбетіңді арман ғып,
Боданына бұғауландық басқа елдің.
Бабалардың басын тігіп бәйгеге,
Аналардың жанарына....

Кешегі өткен күндердің бәрі сәтті емес,
Сәтсіздіктен де іздеймін жаным, тәтті елес.
Сағыныш деген ғажайып ғұмыр кешемін,
Жетуге саған амалым болмай, әттең, еш.

Бұлыңғыр тартып, бұлтты күн де тым баяу,
Өтпейді. Өтсе, отырам....

Елбасы Н.Назарбаевтың «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты жолдауында Қазақстандық патриотизм саяси ерік жігер – жаңа Қазақстанды құрудың аса маңызды факторлары бөлімінде « Өткен жолымыз лайықты жол болды, ал біздің бірлескен шешімдеріміз бен тындырған істеріміздің нәтижесі таңқаларлықтай болды. Мұның бәрі де жаңа жалпы қазақстандық патриотизмнің іргетасын қалап, біздің Отанымыздың, біздің барша көпұлтты және көпконфессиялы қоғамымыздың, біздің балаларымыздың тамаша келешегі бар екеніне негізді мақтаныш пен сенімді туындатады –деп атап көрсетілген.
Жастардың бойында қазақстандық патриотизм қалыптастыру үшін әр ұлттар мен ұлыстар тек өз мәдениетін ғана танып білуі жеткіліксіз, сонымен қатар олар бір-бірін танып біліп,құрметтеуі тиіс.Мектеп оқушылары қазақ халқының тарихы мен мәдениетін, өз болмысында еш бұрмалаусыз танып, білуі шарт. Мектепте оқушыларының бойында патриоттық сезімді қалыптастыруда ана тілі пәндерінің алатын орны ерекше. Отанды сүйген, елін жаудан қорғау үшін қасық қаны қалғанша аянбай шайқасатын Қобланды, Қамбар, Ер Тарғын, Алпамыс тұлғалары, ақын – жыраулардың, билердің татулыққа, адамгершілікке, елін сүюге шақырған өлең – жырлары, шешендік сөздері оқушылардың бойында патриоттық сезімді қалыптастыруды маңызы өте зор. Патриоттық сезімнің обьектісі мен қайнар көзі – Отан десек, оның мазмұны: туған жер, табиғат, оның байлықтары, тіл, дәстүр, тарихи ерекшеліктер, туған өлкедегі тамаша киелі орындар.Олардың адам көкірегіне жылылық, жақындық, туысқандық сезімдерді ұялатып, ізгі де ерлік істердің қайнар көзіне айналуы патриотизмге тәрбиелеудің арқауы. Қасиетті сезім ананың сүтімен бірге өзінен - өзі келмейтін баланың бойында біртіндеп қалыптасатын құдіретті сезім. Бұл сезім әркімде әр кезеңде оянып, кейін тәжірибемен, уақытпен, біліммен, қоршаған ортаның ықпалымен, балабақша, отбасы, мектеп, жоғарғы оқу орындары, бұқаралық ақпарат құралдары, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар әсерімен қалыптасады. Патриоттық сезім тәрбие арқылы өсіп, жетіліп патриоттық сана түрінде қалыптасады. Сондай – ақ жеке адам өз ұлтының қасиеттерін бойына сіңіруі керек.
Отансүйгіштік – қазақ елінің әлемдік өркениетті елдер көшіне қосылып, дүниежүзілік қауымдастықтан лайықты орын алуға мүмкіндік беретін бірден – бір күш. Өз Отанын сүю, ата заңды білу, еркін өмір сүруін қамтамасыз ету – қай елдің болсын мақсаты. Бұл қасиеттерді орындау үшін әрбір саналы азамат оны бойына сіңіріп дамытуға тиіс.
Қазақтың патриоттық, отансүйгіштік тәрбиесі – тереңнен тамыр тартқан, халқымыздың сан ғасырлық болмысының, дүние тану көзқарасының, ақыл ойы салт – дәстүр, мәдениетінің көрінісі. Осыларды бойға дарытпайынша, келер ұрпақты патриоттық отансүйгіштік тәрбиеге лайықты қалыптастырмайынша алтын бесік елін, кіндк кескен жерін қорғайтын және осы мақсат жолында бар күш – жігері мен қайратын жұмсайтын отаншыл азаматтарды, яғни, нағыз патриоттарды тәрбиелеп шығару мүмкін емес ....

Кіріспе
Елбасы Н.Назарбаевтың «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты жолдауында Қазақстандық патриотизм саяси ерік жігер – жаңа Қазақстанды құрудың аса маңызды факторлары бөлімінде « Өткен жолымыз лайықты жол болды, ал біздің бірлескен шешімдеріміз бен тындырған істеріміздің нәтижесі таңқаларлықтай болды. Мұның бәрі де жаңа жалпы қазақстандық патриотизмнің іргетасын қалап, біздің Отанымыздың, біздің барша көпұлтты және көпконфессиялы қоғамымыздың, біздің балаларымыздың тамаша келешегі бар екеніне негізді мақтаныш пен сенімді туындатады –деп атап көрсетілген.
Жастардың бойында қазақстандық патриотизм қалыптастыру үшін әр ұлттар мен ұлыстар тек өз мәдениетін ғана танып білуі жеткіліксіз, сонымен қатар олар бір-бірін танып біліп,құрметтеуі тиіс.Мектеп оқушылары қазақ халқының тарихы мен мәдениетін, өз болмысында еш бұрмалаусыз танып, білуі шарт. Мектепте оқушыларының бойында патриоттық сезімді қалыптастыруда ана тілі пәндерінің алатын орны ерекше. Отанды сүйген, елін жаудан қорғау үшін қасық қаны қалғанша аянбай шайқасатын Қобланды, Қамбар, Ер Тарғын, Алпамыс тұлғалары, ақын – жыраулардың, билердің татулыққа, адамгершілікке, елін сүюге шақырған өлең – жырлары, шешендік сөздері оқушылардың бойында патриоттық сезімді қалыптастыруды маңызы өте зор. ....

Менің Отаным - Қазақстан! Сонау Каспий теңізі мен Алтай тауларын алып жатқан атырапты қаншама адам өлең - жырларына қосқан. Кіндік қаным тамған туған жерім қасиетті әрі жұмбақ өлкелерге толы. Әсіресе Оңтүстік және Шығыс Қазақстан облыстары тарихқа бай. Сонымен қатар, біз білмейтін құпия да жетерлік. Биыл жаз айларында Шығысымның көрікті....

....

«Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға» деп Абай атамыз айтқандай, ұстаз еңбегінің қыр-сыры мол. Бұл қиын да жауапты, шығармашылық еңбек екендігін баршамыз мойындаймыз. Сондықтан мен үшін мұғалім – ең мәртебелі, құрметке лайық мамандық.

Менің түсінігімдегі мұғалім – рухы таза, ой – өрісі биік, ұлты мен Отанының болашағы үшін тер төгіп, шыдамдылық пен та­бандылықтың үлгісін көрсетуші......

Ақын рухымен серттесу

Мағжан Бекенұлына

Кере қарыс маңдайынан ғарышқа жол салып,
Шаһиттік Ер ғұмыр шалқыған!
Сұңғыла сертінде бодандық булығып,
Дұғалы сөзінде.....

Астанам! Ару қалам, асқақ ордам,
Қалың жұрт, қазағыма қақпа болған.
Ту ұстап, тұлпар мінген бабаларым,
Бермеген ел намысын жатқа қолдан.

Бозоғым, бозбеткейлім, баққа оранған,
Тарихтың қойнауынан тапқан олжам.
Баянды бақытымның....

Сарин Қалқаман Айымғазыұлы – 1978 жылдың 2 қаңтарында қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданы Арқат ауылында дүниеге келген. 1994 жылы орта мектепті, 1998 жылы Л. Н. Гумилев....

Сарин Қалқаман Айымғазыұлы – 1978 жылдың 2 қаңтарында қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданы Арқат ауылында дүниеге келген. 1994 жылы орта мектепті, 1998 жылы Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің тарих факультетін бітірген. 2001 – 2003 жылдар аспирантураны тәмәмдаған.

Еңбек жолын ұстаздықтан бастап, 1998 жылдан 2008 жылға дейін Қазақ Ұлттық Музыка Академиясында оқытушылық қызмет атқарған. Бірнеше Халықаралық, республикалық жыр-мүшәйраларының....

Қызым менің,
Сәуле шашып ойнасын жүзіңде күн.
Өз қолыммен өсірген қызғалдағым,
Қаламаймын гүлімнің үзілгенін.

Қызым менің,
Қылығыңды тәп-тәтті жүзім дедім.
Бұл өмірдің бақ....

Еліне арналатын тілегі шын,
Ей, ұлым – Отанымның түлегісің!
Іргесін туған елдің тіреп тұрған
Қадірін Ата Заңның білемісің?!
Ешкім де мін таға алмас елдігіме!
Дауласып жармаспайды белдігіме.
Бойында Ата Заңның өріліп тұр
Даламның кеңдігі де, теңдігі де!

Бағынған өз заңына жұмыр ғалам,
Сондықтан Күннен.....

Күйге толы дүние-ай, дүбірлеген,
«Қайран шешем», «Кішкентай» күнім деген.
«Көбік шашқан», «Сары өзен» жағасында,
«Ерке сылқым», «Айжан қыз» күлімдеген.

«Дайрабай», «Байжұманың» өзін көрдім.
«Адаймын», «Жекпе-жекке» төзімді ермін.
Толғанып «Төремұрат»....

Биіктен бастамақ боп шер-толғауды,
Аламын мекен етіп өр тауларды.
Өлмейтін өлең жазып өзіме тән,
Өзгеше қалдырамын қолтаңбамды!

Шабысқан шаң қаптырып қорқауларды,
Тұлпардай топтан озып томпаң жалды.
Қазақтың қазыналы....

Өнерпаз көп қой өлмейтін,
Өресі биік өнерлі аз.
Танытып ақын өр кейпін
Өлмейін десең, өлең жаз.

Өлеңді бөлдік шынымен
Текті деп, тағы....

Келмеске кетті ме ұшып күй – Қаршыға,
Біржола елін, жерін қиған сірә.
Аманат Алла берген адам жаны,
Жамағат, жаратқаннан иман сұра...

Келмеске күйші аттанды. Күй қалды да,
Оқтай боп суық хабар тиді-ау мына
Қазақтың даласына....

Талғатым – таудай, Гүлназым – балдай,
Жарасып тұрған бір нәзік жандай.
Ақсүйек өнер ақындықпенен
Досыңа арнап жыр жазу қандай.

Бір өзің, досым, арланы Алтайдың,
Мінезің – тауы....

Бақытгүл Бабашқа

Жүрегі – жырлы,
Тілегі – нұрлы,
Жансың-ау, сірә, сен адал.
Жаныңды жылатып,
Жарлардан құлатып,
Мазаңды көп алар тұңғиық түндерде,
Тәтті азап тартқаның болмаса,
Таққаның – бақыт қой орамал.

Шынымен...
Ағаңның қақтың....

Бауыржан аға!
Бауырға баспай, бауыр бола ма?
Қасыңнан сенің табылсам деуші ем,
Жармасқан сәтте жауың жағаңа.

Бауыржан аға!
Сені іздеп келгем....

Маңдайыма бұл жазылған,
Жазбағанда енді қайтемін.
Жазу да жазу, жазудан,
Жазылар едім, айт емін!

Сорыма ұқсаған бағым бұл –
Дертім бұл менің....

Бөлініп едім, бөрі алды
Жарылып едім, жау алды
Жұртымнан қалған жоралғы,
Жобасыменен жоғалды.

Аз беріп, біреу көп алды
Көп беріп, біреу....

«Дана Мұхтардың ұрпағы» – дейді,
Мына жұрт мені жиі атап,
Санасыз ерді семірте берер
Сылдыр сөзбенен сый, атақ.
Тұяғы дүлдүл тұлпардан туып,
Тартпасам тарлан тегіме,
Алшаңдап басып, ауыз толтырып,
Айтудың өзі – ұят-ақ.

Тұғыры биік баба мұрасын
Ту қылып ұстап бұл күнде,
Дүбірге толы дүние....

Мұнар да мұнар, мұнарлы күннен мұң жұтып,
Бабалар өтті-ау, біздерден биік жыр күтіп.
Ұлтымнан қалған уызымды әбден ірітті,
Ұл менен қызға удай бір ащы тіл бітіп.

Ата-бабамыз жаһанданамыз деген жоқ,
Келбетін сақтап келмеске....

Мінбедегі мұңсыз қауым,
Кімнің айтып жүрсіз дауын?
Өзегімді өрт боп шалған,
Өзің болдың – тілсіз жауым.

Рухымның кім құнын сұрар,
Дінің – шала, тілің – шұбар.
Басқа жұртқа....

Жанғали Жүзбаевқа

Қасиетіңнен айналдым,
Кешір, Домбыра!
Шанағыңды шаң басып, кесір қонды ма?
Есі кеткенше билейтін етегін ашып,
Эстраданы қайтейін есірген мына?

Қасиетіңнен айналдым,
Кешір, Домбыра!
Қолымнан құран кеткелі....

Тұншықтырып тірлігімді тынымсыз,
Тас төбемнен төнді тағы Түн үнсіз.
Маған қарап мұңаяды мың жұлдыз,
Жетімсіреп менің мөлдір мұңымсыз.

Менің мұңым, менің мұңым – мөлдір мұң,
(Мұңсыз өмір сүре алмаймын мен бір күн).
Түнгі аспаннан тұнық....

Атар таңым да белгілі
Батар күнім де белгілі
Белгілі күнде белгісіз
Не болар тірлік ендігі.

Өткен күндерді қимадым
Келер күндер де беймәлім.
Әлсіреп әсте....

Оқырман қыз,
Өмірде алыс,
Өлеңде жақын жанбыз.
Түнге сіңіп тағы да
Ай жүзінен
Мұң көшіріп ақының отыр жалғыз.

Сен ше, қарғам?
Мұңаймашы,
Түспесін еңселі....

Керуеніне ілесіп Өмір – Көштің,
Өтті бір күн. Қалмады көңілде ешкім.
Үнсіздікпен үйлесіп іңірдегі,
Сырласына айналам қоңыр кештің.

Қызыл іңір. Барады Күн қанталап.
Қыр астынан келеді Ай....

Қош айтысқан күндер мен алыс кеткен айлардың,
Қайғысына оралып, қазығына байландым.
Бағым ауып басымнан, тәтті ойымнан тоналып,
Жапырағын жел жұтқан күзгі баққа айналдым.

Ашық аспан астында арманымнан адасып,
Жалғыздыққа жұп болдым....

Тиді ме түннің түрлі залалы,
Ай-қыздың неге мұңлы жанары?
Ойшыл аспанның омырауынан
Үзіліп үнсіз жұлдыз ағады.

Ұйқысыз жалғап түнді ұзақ таңға,
(Жұлдыз деп айтып жүрміз оттарға).
Қуанып қалам....

Тым көңілсіз кейіпке еніп қошқыл
Түн, Аспанымнан көзді арбайды көп сылқым.
Өзің жайлы ойларымның отына,
Жаным балқып жылынамын ех, шіркін!..

Түнгі қала. Қызыл, сары түрлі шам,
Әуені ауыр айтып....

Сен менің бүгін тағы түсіме ендің,
Беймаза бұл хәлімді түсінер кім?
Жаныма жақұт нұрлы сәуле шашып,
Көзіңнің күліп тұрды ішінен Күн.

Бұл жайды мен түсіндім, сен де түсін,
Тарылып бара жатыр....

Махаббатқа тән емес пе мұң-шаттық,
Сүйген жүрек жалғыз қалып қойса да.
Құмарлықтың құлы болып бір сәттік,
Құрбан болған сезімдерің бейшара.

Міндет емес жанарларға жас алу,
Өмір солай өкінішті, дей тұра,
Айтшы маған арманы....

Қиналып мүлде тағы боп барам,
Жүрегім – құса, көңіл – мұң.
Түсіндім енді, сәні жоқ маған
Өзіңсіз мынау өмірдің.

Осы болды ма түсінгендегің?
Жанымды кеттің....

Оңашада жанарыңнан тамшы үздің,
Жұбатпаймын. Бәлкім мен де әлсізбін.
Алып-ұшқан сағыныштан кешегі,
Арылғанмын. Ол өйткені арсыз мұң.

Жердің бетін тіміскілеп кезер Түн,
Жұлдыздардай....

Сол бір күні мені, жаным,
Бір нәзік сыр тербеп еді.
Содан бері сағынамын,
Сағындың ба сен де мені?

Қайда сол бір сезім мөлдір,
Сүйген жанды....

Мен жүріппін бәріне беріліп тең,
Қызық қуып, сән құрып серілікпен.
Әлде, шіркін, жігіттің мінезі ме,
Бір өзіңе қараушы ем тек үмітпен.

Шын бақытым болмас деп мәңгі ол менің,
Қылығыңа құмартып....

Сары түсті сағыныштан Күз моншақ,
Тағып алып тағы келді бізді аңсап.
...Көздеріңді тұрды менен жасырып,
Кірпіктерің қызғаншақ.

Сұр қалаға сыр айтады сыңсып Күз,
Ал, екеуміз күзде ашылған бүршікпіз.
Кірпіктерің күні-түні....

Қайғырып қамыққанда,
Жан жүдеп жабыққанда,
Айналып жарық таңға,
Жаныма сен келесің!

Аямай тағдыр сынап,
Мазалап сан....

Құлазып қалды ма еңсең,
Жылатсам демеп едім.
Жылаған жанды көрсем,
Жұбатсам деген едім.

Қарсы алмас сол баяғы,
Көктем де....