Бөлім: «Жұмбақтар жинағы»
Жұмбақ – адамның ой-өрісін, алғырлығын, білімін сынау мақсатында нақты бір зат немесе құбылыс тұспалдап сипатталатын шағын әдеби жанр.
Жұмбақ жанры дүние жүзі халықтары әдебиетінің көпшілігінде бар. Бұл жанрға Аристотель “Жұмбақ – жақсы жымдасқан метафора” деп анықтама берген. Жұмбақ әдебиеттің ежелгі үлгілерінде, ауыз әдебиетінде жиі кездесетіндіктен оны ғылымда “фольклорлық жанр”, “халықтық поэзияның шағын түрі” деп санау орын алған. Алайда, қазіргі заман әдебиеті өкілдерінің, әсіресе, балалар әдебиеті авторларының шығарм-ғында Жұмбақтар топтамасы жиі кездеседі. Сондықтан оны тек фольклорлық жанр аясында шектеуге болмайды.
Жұмбақ жанры дүние жүзі халықтары әдебиетінің көпшілігінде бар. Бұл жанрға Аристотель “Жұмбақ – жақсы жымдасқан метафора” деп анықтама берген. Жұмбақ әдебиеттің ежелгі үлгілерінде, ауыз әдебиетінде жиі кездесетіндіктен оны ғылымда “фольклорлық жанр”, “халықтық поэзияның шағын түрі” деп санау орын алған. Алайда, қазіргі заман әдебиеті өкілдерінің, әсіресе, балалар әдебиеті авторларының шығарм-ғында Жұмбақтар топтамасы жиі кездеседі. Сондықтан оны тек фольклорлық жанр аясында шектеуге болмайды.
Аяғыңнан алады,Көтеріп ерге салады.(Үзеңгі)
Аяғы бар, өздігінен жүрмейді,Жүру үшін біреу келіп сүйрейді.(Ат арба)
Атам илеп қайысын,Қажет құрал тіледі.Атқа, асау тай үшін.(Жүген)
Алты аяқты, төрт көзді,Екі ауызды, бір көзді.Ынтымақ үшін ел кезді.(Атқа мінген адам)
Алмастан тыным,Шабады …(Құлын)
Күннің түнде шығар сыңары? (Ай)
Өзі тор көз, өзі жол,Ішіне жазар ақпарат мол. (Дәптер)
Төрт түлік мал өсірген Қазақ халқы,Қонақ күтіп, сыйласу басты салты.Үш "Е"-- сі бар әріптен құралатын,Ұлтымызда бұл қандай тағам аты? Жауабы: Ежегей
Патшаның төрт қызы бір ұлы бар. Бірінші қызының аты Әдемі. Екінші қызының аты Медина. Үшінші қызының аты Інжу. Төртінші қызының аты Раяна. Соңғы..
ҮШ ӘРІП
Кең жазира әлемдіКөретінің – үш әріп. (Көз)Шалқайғанда төбеңненТөнетінің – үш әріп. (Көк)Тірліктегі ең жақынАдамдарың – үш әріп.(Ана, әке, ата, әже..
© Айсырға Қилыбаева
ИНТЕРВАЛДАР
Ең кішіміз Нұрила,Деді, міне ....(прима)Алдыңдағы жет ұлға,Деп секірді...(секунда)Нағашыңды ерт Зия, Күтіп отыр ...(терция)Шөп әкелді бір..
© Көмек Ыбрайұлы
Орта Азия аспаптары
Ерттеген соң біз атты,Ұмытпалық ...(қыжақты).Тыңдаталық оғызға,Ойнап жібер ...(қомызда).Кесе бермей қу талды,Шалмайсың ба ...(дутарды).Ойнап шықсын..
© Көмек Ыбрайұлы