Бөлім: «Әңгімелер жинағы»
Әңгіме, әдебиетте — оқиғаны қара сөзбен баяндайтын шағын көркем шығарма жанры.
Әңгіменің жанрлық ерекшеліктері оқиғаны баяндау тәсілі, композициялық, сюжеттік құрылысы, көркемдік жүйесі арқылы айқындалады. Әңгіменің көлемі шағын, кейіпкерлер саны аз, сюжет ұйытқысын құрайтын оқиғаның басталуы, шарықтау шегі мен шешімі болады. Онда адам, оның өмірі мен тағдыры, аса маңызды деген оқиға жинақы беріледі. Мұнда бір айтылған жайларға қайта оралуға, тәптіштеп баяндауға, ұзақ суреттеуге орын жоқ. Әңгіме жанры аз сурет арқылы көп жайды аңғарта білетін айрықша көркемдік шеберлікті талап етеді.
Атаңа не істесең...
«Әке – асқар тау» деп басталатын бір айрықша ұғым бар еді. Еді дейтініміз – енді бәрі аласарып, жермен-жексен болмаса екен деген уайым. «Әке» десе..
© Жанұзақ Аязбеков
Ағайынның арасы...
Дүние өзгеруде, дәуір құбылуда. Кешегі алысты жақын, жақынды бауыр тұтқан, туыстық тамырының бүлкілі де, күнкүлі де ортақ, қойы қоралас, өзен-бұлағы..
© Жанұзақ Аязбеков
Бейбітшілік құсы
Күн жексенбі. Лұқпан Айнұрды паркке қыдыртуға алып шықты. Аялдамаға келіп автобус күтті. Автобус жуық арада келе қоймады. Кенет Айнұрдың тас жолдың..
© Сейітқұл Оспанов
Ең жақсы құс
Қанаттарын ебедейсіз жалп-жалп қағып қар үстінде ұшып-қонып жүрген қарғаларға қарап:– Папа, менің ең жақсы көретін құсым – қарға, – деді Айнұр...
© Сейітқұл Оспанов
«Папам батыр емес...»
Әңгімеден әңгіме өрбіді де, кешкі шайдың үстінде Ажар:– Айнұр, біздің үйде кім батыр? Папаң ба, сен бе? – деп сұрады. Айнұр көп ойланбады. Жауабын..
© Сейітқұл Оспанов
«Қала қандай жаман...»
Бұрын олар қаланың шетінде бір бөлмелі ескілеу үйде тұратын. Әрі үйлері бірінші қабатта. Айнұрдың арманы балконы бар пәтер еді. Міне, бүгін ол сол..
© Сейітқұл Оспанов
Ауылда тұрғым келеді...
Бүгін таңертеңгі пойызбен Ажар мен Айнұр ауылдан келді. Лұқпан оларды күтіп алды. Жолда таксидің ішінде ол:– Айнұр, қалай, ауыл жақсы ма екен? –..
© Сейітқұл Оспанов
Ең жақсы маусым
– Айнұр, сен жылдың қай мезгілін ұнатасың? – деді папасы не дер екен деп. – Мен бе?– Иә, сен.Айнұр сәл ойланып қалды.– Мен көктемді ұнатамын...
© Сейітқұл Оспанов
«Бұл мен ғой...»
Лұқпан жексенбі күні көбіне кітапханада болады. Кітапхана алыста емес. Үлкен көшенің арғы бетінде. Екі ара бес минуттық жол. Түсте үйге келіп тамақ..
© Сейітқұл Оспанов
Лагерьге бармаймын...
Айнұр бірінші сыныпты тамамдады. Алда ұзақ-сонар жаз. – Мама, жазда қайда барамын? – деді Айнұр.– Маусымның басынан бастап лагерьге барасың. –..
© Сейітқұл Оспанов
Қиын хат
Айнұр ауылдағы әжесіне хат жазуға отырды. Бұл – оның алғашқы хаты. Ойы: «Әже, мен, міне, бірінші сыныпта оқып жүрмін, әріптердің бәрін білем..
© Сейітқұл Оспанов
«Саламатсыз ба, апай?!»
Әшейінде кең сарайдай болып көрінетін азық-түлік дүкенінің іші бүгін құрқылтайдың ұясындай тап-тар секілді. Адамда есеп жоқ. Иін тіреседі. Жаз айы...
© Сейітқұл Оспанов
«Аға, сіз папамның досысыз ғой...»
Айнұр күнде сабақтан соң ұзартылған күнге қалатын. Сыныпта үй тапсырмаларын әзірлейтін. Бірақ көбіне у-шу болып ойнап, қаламсаптарын жоғалтып..
© Сейітқұл Оспанов
Тәтті арман
Түстен кейін кішкентай қызын – Әселді ертіп Бақыткүл келген. Әсел Айнұрмен жасты. Айнұр мен Әсел кешке дейін армансыз ойнады. Сурет салды...
© Сейітқұл Оспанов
Ақшақар
«Кәмпит алып бер!», «Балмұздақ жегім келеді!», «Қуыршақ керек!», «Жаңа көйлек киемін...»Аузын ашса, Айнұрдың аузынан осы секілді сөздер шығады...
© Сейітқұл Оспанов
Сережаның значогі
Лұқпан Айнұрды балабақшадан алып, аялдамаға келді. Автобусты ұзақ күтті. Бір уақытта көз ұшынан бір автобус көрінді. Лұқпан Айнұрды қолынан ұстап..
© Сейітқұл Оспанов
Қызыл шана
Айнұр азанда ұйқысынан тұрды да, бірден терезеге қарады. Желтоқсан айы аяқталып қалған. Бірақ, неге екені белгісіз, әлі қар жауған жоқ-ты. Ал Айнұр..
© Сейітқұл Оспанов
Сәлемші
Ажар кеше Айнұрға былай деді:– Айнұр, сен кейде қонақтармен, көршілермен сәлемдеспейсің. Танымайтын адам секілді тұрасың. Бұл – жақсы қасиет емес...
© Сейітқұл Оспанов
«Мен ешкімге керек емеспін!»
Кешкі тамақтан соң, әркім өз шаруасымен шұғылданды. Лұқпан жазу жазбақшы болып, жатын бөлменің есігін тарс жауып алды. Ажар қолына есепшотын ұстап..
© Сейітқұл Оспанов
Жоқ, өтірік айтуға болмайды
Бүгін сенбі. Ажардың кезекші болатын күні. Іңір қараңғылығында емханаға кетті. Ол – дәрігер. Айнұрды балабақшаға папасы апаруы керек еді, Лұқпан..
© Сейітқұл Оспанов
Айнұрдың қулығы
Лұқпан үйде газет оқып отыр еді. Кенет есіктің қоңырауы шар ете қалды. Орнынан тұрып барып есікті ашты. Айнұр екен.– Папа, – деді ол ентігіп. –..
© Сейітқұл Оспанов
Қайтып келген калейдоскоп
Айнұр далада ойнап жүрген-ді. Ажар балконға шығып:– Айнұр, үйге кір, Сәуле тәтең қонаққа шақырып жатыр, сонда барамыз! – деді.Айнұр қуанып кетті. –..
© Сейітқұл Оспанов
Қызғаныш
Балабақшада көбіне балалар тамақ жемейді. Оларға тамақ жегізу үшін не істеу керек? Қандай әдіс, амалы бар? Бұл оп-оңай, Айнұрдың балабақшасында..
© Сейітқұл Оспанов
«Сендердің екі мамаларың бар...»
8-наурыз мерекесі жақындап қалған-ды. «Шешелерімізді құттықтауды ұмытпайық» деп, Ажар мен Лұқпан бүгін дүңгіршектен сатып әкелген мерекелік ..
© Сейітқұл Оспанов
Цирктегі ең қызық ойын
Цирктен шыққасын аялдамада автобусты ұзақ күтіп, Айнұр папасы екеуі қаланың бір шетіндегі үйлеріне түнделете жетті. Айнұр үйге қуанышын баса алмай..
© Сейітқұл Оспанов