Бөлім: «Әңгімелер жинағы»
Әңгіме, әдебиетте — оқиғаны қара сөзбен баяндайтын шағын көркем шығарма жанры.
Әңгіменің жанрлық ерекшеліктері оқиғаны баяндау тәсілі, композициялық, сюжеттік құрылысы, көркемдік жүйесі арқылы айқындалады. Әңгіменің көлемі шағын, кейіпкерлер саны аз, сюжет ұйытқысын құрайтын оқиғаның басталуы, шарықтау шегі мен шешімі болады. Онда адам, оның өмірі мен тағдыры, аса маңызды деген оқиға жинақы беріледі. Мұнда бір айтылған жайларға қайта оралуға, тәптіштеп баяндауға, ұзақ суреттеуге орын жоқ. Әңгіме жанры аз сурет арқылы көп жайды аңғарта білетін айрықша көркемдік шеберлікті талап етеді.
Өң мен түс
Если бы сны шли в последовательности, то мы не знали бы что — сон, что — действительность.Паскаль
Балабек ыршып оянды. Шошынғаны..
© Жұмекен Нәжімеденов
Балабек ыршып оянды. Шошынғаны..
Оркиік
1
Онсыз да тоқ, көбең көңілдерді ауыздықпен алысқан сайгүліктер тіпті көптірді. Әрқайсысы-ақ күмпіп сөйлейді, кеңкілдеп күледі. Үзеңгіні аяқ ұшымен..
© Жұмекен Нәжімеденов
Онсыз да тоқ, көбең көңілдерді ауыздықпен алысқан сайгүліктер тіпті көптірді. Әрқайсысы-ақ күмпіп сөйлейді, кеңкілдеп күледі. Үзеңгіні аяқ ұшымен..
Көшенің көлеңке беті
Көзі ашық екен дейді: кішкене сары сайтан қадау кірпіктердің әр талына бір шығып, секіріп түседі де, титтей аяғының башайларын жыбыр қақтырады. Екі..
© Жұмекен Нәжімеденов
Көне жұрт
Әйел өксіп жіберген-ді. Көкірегі тола кеп, солқ еткенде өкпе-қолқасы ауызынан ытып-ытып түскендей еді. Ғұмыры үтік көрмеген бөз көйлегінің жон..
© Жұмекен Нәжімеденов
Ғашықтың тілі — тілсіз тіл
Аспан ауық-ауық оқыс қозғалыс жасайтын секілді: жұлдыздар тамып-тамып кетеді.
Қараңғы, Айсыз қараңғы. Бірақ мына екеу бірінің жүзін бірі көріп..
© Жұмекен Нәжімеденов
Қараңғы, Айсыз қараңғы. Бірақ мына екеу бірінің жүзін бірі көріп..
Бір үзім нан
— Балам, байқа, байқаңдар. «Судың да сұрауы бар» депті, мұнша ағыл-тегіл ғып асты неге қорлайсыңдар! Тамызбай іш, әй, құрымағыр!
Шешем көп..
© Жұмекен Нәжімеденов
Шешем көп..
Бақсы
— Бақсы келді.
Мен ғой өлем, деп ойлады Аңсаған үй-ішіне сүзіле, кірпік арасынан қарап, сосын не болар екен? Әжем, белгілі, дауыс етіп..
© Жұмекен Нәжімеденов
Мен ғой өлем, деп ойлады Аңсаған үй-ішіне сүзіле, кірпік арасынан қарап, сосын не болар екен? Әжем, белгілі, дауыс етіп..
Әй, қыз
— Әй, қыз, шанышқы әкел!
Даяшы терезе көзіндегі тапал орындықта отыр. Жанында қолын қусырып түрегеп тұрған қыз ба, келіншек пе, өзінен егделеу..
© Жұмекен Нәжімеденов
Даяшы терезе көзіндегі тапал орындықта отыр. Жанында қолын қусырып түрегеп тұрған қыз ба, келіншек пе, өзінен егделеу..
Ашақ – Мәші әңгімесі
— Со-онау шағылды көресің бе? — Мен қарт саусағының бағытымен көз шалымы жетер жерді көзбен тінте бастаймын. Шағылдан көп нәрсе жоқ, жағалай сары..
© Жұмекен Нәжімеденов
Азамат ауылы
Ердің атын қатын шығарады.
Халық сөзі
— Шіренуін қарашы соққанның, — деді әсем ақсұр жігіт арқан бойы алда, жайдақ атта мықынын..
© Жұмекен Нәжімеденов
Халық сөзі
— Шіренуін қарашы соққанның, — деді әсем ақсұр жігіт арқан бойы алда, жайдақ атта мықынын..
Абыл
Әйтеуір бір әсер алдыңыз ғой. Неден алдыңыз сол әсерді? Қандай әсер еді? Ойланып көрейікші. Сезім дүниесінің өзі сансыз көп пернелер мен сансыз көп..
© Жұмекен Нәжімеденов
Шөлдегі керуен
Маңқыстау барлаушылары 1963 жылдың декабрь айында мемлекеттік тапсырманы ойдағыдай орындап шығып, Өзен мен Жетібайдан мұнай көздерін ашты. Кен..
© Рахмет Өтесінов
Жарқырады, Маңқыстаудың оттары
Күзге қарай Маңқыстау табиғаты күрт өзгерді. Күн әдеттен тыс суыта түсті. Далалықтан соққан суық жел кейде бет қаратпайтын болды. Түрікмения..
© Рахмет Өтесінов
Дала шақырады
Ол уақытта Маңқыстауға барам дегендерге басшылар қарсы болмайтын. Босату жөнінде нұсқау да бар еді, сол кезде. Осыған қарамастан менің жолым тым..
© Рахмет Өтесінов
Аяқталмаған сапар
Жаңа өзен қаласынан таңғы салқынмен шыққанбыз. Күн күйдіріп, сары аңыз тартқан бұйрығыңды, жусанды қу даланы тіліп өтіп, алысқа тартқан тақтайдай..
© Рахмет Өтесінов
Алыптың арнасы
Гурьев облысындағы Эмба мұнайлы ауданы революциядан бұрын Баку, Грозныйлармен қатар ашылып, көп жылдар бойы жас совет халық шаруашылығының отын көзі..
© Рахмет Өтесінов
Назым – Нәркес
— Ойбу, бетім! Енді қайттым! Масқара болдым-ау! Енді не істедім! Енді не істедім! — деп Назым күйіп пісті. Бірақ осы күйіп-піскеннің өзін..
© Тұрсынхан Әбдірахманова
Құла бие
Шілденің орта шені болатын. Елге демалысқа барып едім. Күн бойы кітап оқып, жалыққан соң, кеш бата, мал келер шақта, есік алдына шығатын әдетім..
© Тұрсынхан Әбдірахманова
Есіңде ме?
Өткен жылдың соңғы айының соңғы онкүндігінің іші болатын. Бұл күндердегі Түркістан-Сібір теміржолының бойымен жүретін пойыздардың ішіндегі ең жүрдегі..
© Тұрсынхан Әбдірахманова
Астанаға саяхат
Мен жиырма бесінші маусымда астанаға барамын. Үшінші пойыз төртінші вагон жиырма бесінші орында болдым. Астана керемет қала. Мен онда отыз күн..
Астанаға саяхат туралы әңгіме
Біздің еліміздің астанасы НұрСұлтан. Менің жасым 11-де. Мен осы Астанаға баруды армандаған едім және осы арманыма жеттім . Астана өте керемет қала..
Билетіңіз бар ма?
(болған оқиға)
Бірде жол түсіп мешітке баруыма тура келді. Сыртқы дарбазасына ене бергенімде алдымнан жас шамасы төрт бестердегі бала жолықты...
© Ардақ Жолдыбаева
Бірде жол түсіп мешітке баруыма тура келді. Сыртқы дарбазасына ене бергенімде алдымнан жас шамасы төрт бестердегі бала жолықты...
Өмірмен күрес!
Қатты шаршадым... — Жап жас боп алып қайдағы шаршау? — Іштей қатты..
© Ардақ Жолдыбаева
Шығыс ұлына хат
Шығыс ұлы!
Біздің қазіргі уақыттағы орнымыз қанды майдандағы қызу ұрыста ғой. «Ереуіл атқа ер салмай, егеулі найза қолға алмай, еңку-еңку жер..
© Баубек Бұлқышев
Біздің қазіргі уақыттағы орнымыз қанды майдандағы қызу ұрыста ғой. «Ереуіл атқа ер салмай, егеулі найза қолға алмай, еңку-еңку жер..
Ұялдым...
Менің қарт атам бар еді. Мен ол кісінің жалғыз ұлымын. Сондықтан да мен ауырып, сырқаттансам, атамның дегбірі кете бастайтын. Ол кісі ыстықтан өте..
© Баубек Бұлқышев