Бөлім: «Әңгімелер жинағы»
Әңгіме, әдебиетте — оқиғаны қара сөзбен баяндайтын шағын көркем шығарма жанры.
Әңгіменің жанрлық ерекшеліктері оқиғаны баяндау тәсілі, композициялық, сюжеттік құрылысы, көркемдік жүйесі арқылы айқындалады. Әңгіменің көлемі шағын, кейіпкерлер саны аз, сюжет ұйытқысын құрайтын оқиғаның басталуы, шарықтау шегі мен шешімі болады. Онда адам, оның өмірі мен тағдыры, аса маңызды деген оқиға жинақы беріледі. Мұнда бір айтылған жайларға қайта оралуға, тәптіштеп баяндауға, ұзақ суреттеуге орын жоқ. Әңгіме жанры аз сурет арқылы көп жайды аңғарта білетін айрықша көркемдік шеберлікті талап етеді.
Ақ көйлек
Есік алдындағы жатаған құм төбеде Ақсәулені ұзақ күттім. Әдетте біз осында жолығып, күн батқанша ойынның көрігін қыздыратынбыз. Иендегі қыстауда..
© Жақсылық Қазымұратұлы
Айна
— Ажар, ана жігіт саған қайта-қайта жалтақтап, қарағыштап өтті, — деді, бет-ауызы ісініп, көзінің асты көкжілімденген Қалман әбден кір..
© Жақсылық Қазымұратұлы
Шора
Шора — қарапайым журналист. Ол кісімен өткен жылы «Мінбер» жастар газетіне жұмысқа келгенімде таныстым. Кептелісте қалып қоймайын..
© Жақсылық Қазымұратұлы
Қарауыл
– Әй, жігіттер, сендерге қашанғы айта берем, «мұнда газет алып келмеңдер» деп, обал-ай, обал! – таныс дауыс қыр желкемнен..
© Жақсылық Қазымұратұлы
Бегімайдың «жыры»
(Аяқталмаған әңгіме)
Түн жарымында жазушы досым қоңырау шалды. Қашанғы әдеті осы оның: шабыт қысып шарықтаған шағында, кейде әлдебір шығармасының..
© Дәурен Қуат
Түн жарымында жазушы досым қоңырау шалды. Қашанғы әдеті осы оның: шабыт қысып шарықтаған шағында, кейде әлдебір шығармасының..
Күнә
Шартарапқа жайылып, шайқалып жатқан алып теңіз аспанға көтеріліп кетіп, қара жерге қайтадан қара жаңбыр боп құйылғандай ма дерсің: ұйытқып жел тұрса..
© Дәурен Қуат
Қайырсыз қара орман
Шал таңертеңгі шай ішілгенде жақ ашпады. Томсырайып отырған қалпы екі кесе шайдан соң бет сипады да, үстел басынан шегіншектеп кетті. Соңғы аптада..
© Жассерік Сәдуақас
Өмірдің мәні: өмірде емес...
(немесе балалық шақта естіген әңгіме соңы)
Жаздың жайдары, жанға рахат сыйлар тамылжыған күніне қарамастан, кенеттен соққан жел жердің ұсақ-түйегі..
© Арай Қанапияқызы
Жаздың жайдары, жанға рахат сыйлар тамылжыған күніне қарамастан, кенеттен соққан жел жердің ұсақ-түйегі..
СЫРТТАННЫҢ АЖАЛЫ
Әкем әспіден құлан-таза айығып кетпегенмен, ыңқыл-сыңқылына қарамай тіршілікпен қоян-қолтық араласып кетті. Ол кісінің жоқшылық заманнан үйренген бір..
© Қази Данабев
ТОЛЫБАЙДЫҢ КӨЗ ЖАСЫ
Аурудан айықпастан бойым сергігенге, далаға шыққым келді. Оның екінші себебі бар. Мен жаныммен арпалысып жатқан күндері, көңілімді аулағысы келді ме..
© Қази Данабев
ҚЫЗЫЛША
Сол жылғы қыс біздің көршіміз Толыбай деген шал, әйелінің аты Қағаз еді. Аты Қағаз болғанмен, заты қағаз емес, көмірдей қара, көзі аларған, тайпақ..
© Қази Данабев
"ҮЙЛЕНУ ОҢАЙ, ҮЙ БОЛУ ҚИЫН"
Тағы да жаз. Біз қонған шұңқырда үй аз, бала басы да санаулы. Ойындарының бағытын кейде ұқпай қаламын, сонда да болса қатарларына қосып алады. Өзім..
© Қази Данабев
ҚАБЫЛБАЙ
Үйге өткінші жүргіншілер жиі соғады. Ондайда менің жүрегім өзімде жоқ, кімнің де болса алдына жатырқамастан отырып аламын. Бұл әдетім көлденең келген..
© Қази Данабев
КҮМІС ТИЫНДАР
Қыстың суреті бәрінен де ғажап, бірақ соны қасына барып өз қолыммен ұстап көрейін десем, менің аяқ киімім жоқ. Сондықтан әжемнің сүйретіп жүрген ескі..
© Қази Данабев
АЛҒАШҚЫ МАШИНА
Сол жылғы қыс мен үшін үлкен жаңалық ала келді. Аулымыздан тұңғыш рет машина көрдім. Тоқтаған соң, қорғалақтап қасына барғам - алқынып қалған..
© Қази Данабев
СӘТСІЗДІКТЕР
Біз қыстауға көштік. Үйде дауыл кезінде әжемді басып қалатын кебеже бар еді, соны көшкен кезде түйенің бір жағына қомдап, ішіне Бибанар екеумізді..
© Қази Данабев
ДҮЛЕЙ
Қарақұлақ сырттан жөнінде жұрттың аузынан жиі естимін. Қасқырды көрмесем де атынан-ақ қорқам, сонда да болса әжемнен қайталап сұраймын.
— Әже..
© Қази Данабев
— Әже..
ҚОРҚЫНЫШТЫ ТҮН
...Біз сол баяғы ескі жұртта отырмыз-ау... Үйіміз күтпеген жерден қуанышқа толды да, Бибінұр мен Бибанар мәз-мәйрам. Мен ес білгеннен бері біздің..
© Қази Данабев
АПАЛАРЫМ
Кіндіктен жалғыз емеспін, менің Бибінұр, Бибанар есімді апаларым болды. Бибанар екі жастай үлкен, айла-тәсілден құралақан емес, әлденеге таласа..
© Қази Данабев
ҚАҢЫРАҒАН ҚЫСТАУЛАР
Айналамызда ел көрінбейді, олар қайда кетті деп сұрап жүрген мен де жоқпын. Апамның атымды атап, оқта-текте шақыратыны бар.
— Сержан..
© Қази Данабев
— Сержан..
Көкек пен қазан
... Ең алдымен менің есіме иесіз даладағы қыстаулар оралады. Шіркін, сол қыстаулардың кірпіші алтыннан қаланса керек-ті, жылулығын әлі күнге дейін..
© Қази Данабев
Бір уыс жусан
Қарындасым дүниеден қайтқалы өң мен түстiң арасында жүргендей күй кешудемiн. Менiң еркiмнен тыс бiр күш әр iзiмдi аңдып, ту сыртымнан қадағалап..
© Тұрсын Жұртбай
ӨНЕР
Адамға түрлі-түсті бояуымен кемпірқосақтың көк- жиекте керіле қалғаны сияқты ғажайып көрініс күнде кезде- се бермес. Сол..
© Жүсіпбек Қорғасбек
Жансебіл
— Сарыөзекке баратын кім бар?.. Сарыөзекке баратын кім бар?..
Жер түбінен шыққандай құмығып естілген дауыс жолаушыларды еріксіз жалт қаратты...
© Жүсіпбек Қорғасбек
Жер түбінен шыққандай құмығып естілген дауыс жолаушыларды еріксіз жалт қаратты...
Мона Лиза
Жазушы Әлібек Асқаровқа арнаймын
Қабырғасына ұлылардың үні ұя сап қалған Ла Скаланың алдында тұрдым. Әйгілі театрды әлемнің әр қиырынан..
© Рахымжан Отарбаев
Қабырғасына ұлылардың үні ұя сап қалған Ла Скаланың алдында тұрдым. Әйгілі театрды әлемнің әр қиырынан..