30.09.2022
192
Африка
- ауданы жер шарындағы:екінші материк
- Матиктің атауы қандай тайпаның атына байланысты:Африги
- Жер көлемі:30,3млн
- Құрлықтың:1\5 алып жатыр
- Материк ауданының басым бңлігі орналасқан:солтүстік жарты шарда
- Африка материгін Еуразиядан бөліп жатыр:ГИБРАЛТАР БҰҒАЗЫ
- Азиядан бөлініп жатыр:Суэц каналы арқылы
- Материктегі ауданы жөнінен ең үлкен арал: МАДАГАСКАР аралы
- Оңтүстік шығысындағы Мадагаскар аралын материктен бөледі:Мозамбик бұғазы
- ОАР аумағында Африкадағы ең үлкен саябақ: Крюгер орналасқан
- Дүние жүзіндегі және Африкадағы ең ірі жануар:Африка пілі
- Биосфераның Алтын қорына енген Африкадағы географиялық нысандар:Сахара шөлі мен Мадагаскар аралы
Жер бедері мен геологиялық құрылысы
- Жер бедерінің негізін құрайды:Арабия Африка платформасы
- Шығыс Африка қазіргі заманғы:Рифті зона
- Жанартаулық таулар:Килиманджаро(5895м), Кения 5199м
- Ең биік сңнбеген жанартау:Камерун жанартауы
- Материктің теңіз деңгейінен ең биік нүктесі:Килиманджаро жанартауы5895м
- Ең төмен нүктесі:Ассаль көлінің деңгейі -153м
- Солтүстік батыстағы Атлас тауының биәктігі:4000метр
- Айдаһар тауларылавалық үстірттен құралған,биіктігі:4000метр
- Африканың оңтүстіктегі шеткі нүктесі:Игольный (ОАР)
- Африканың солтүстігіндегі шеткі нүктесі:Бен-Секка (Тунис)
- Африканың шығысындағы шеткі нүктесі:Рас Хафун (Сомали)
- Африканың батысындағы шеткі нүктесі:Альмади (Сенегал)
Африка материгін зерттеген саяхатшылар
- 1497-1499 жылдар аралығында Африканы айналып өтіп,Сомали түбғгі арқылы Үндістанға барар жолды тауып,жолында ӘУЛИЕ НАДЕЖДА мүйісін ашқан:Васко даГама
- 1855 жылы Замбези өзеніндегі Виктория сарқырамасын ашқан:Давид Ливингстон
- Конго өзенінің бойындағы сарқырамаларын ашып, Африканың көлдерін зерттеген:Генри Стенли
Пайдалы қазбалары
- Алмаз бен Алтынның қоры жңнінен бірінші орында:ОАР
- Заир мен Замбияда шоғырланған:Мыстың ірі қоры
- Мұнай мен газ кен орындары:Ливия, Нигерия,Алжир
- Тас көмір:Оңтүк Африка Республикасы,Марганец, Оңтүстік АФРИКА, Зимбабве
- Алмас;ОАР,Намибия, Конго, Ботсвана, Ангола
- Уран:Нигер, ОАР, Намибия
- Алюминний:Камерун, Египет
Ішкі сулары
- Африка өзендерә негізінен:Жаңбыр суымен қоректенеді
- Экватор екі рет кесіп өтетін,ең суы мол өзен:Конго өзені
- Материк арқылы қандай өзендер ағып өтеді:Нигер, ЗАМБЕЗИ, Сенегал Оранжнвая өзендері ағып өтеді
- Материктегі ең ірі сарқырама: ТУГЕЛА (948м)
- Замбези өзеніндегі ең ірі сарқырама.Виктория биіктігі120м, ені 1800м
- Ауданы жөнінен ең үлкен көл:Виктория
- Ең терең көл:ТАНГАНЬИКА
- Африкадағы ең таяз,шығу тегі жағынан қалдық көл:Чад көлі, тереңдігі 4-7метр
- Африкадағы кеуіп қалған өзен арналарының жергілікті атауы:уәдтер
- Ніл өзені (Кагера саласымен):6671км
Климаты
- Жер шарындағы ең ыстық материк:Африка
- Жаз айларының орташа температурасы:+20С тан жоғары
- Қыс айларының орташа температурасы:+8С
- Жауын шашынның ең көп түсетін жері:Конго өзені мен Гвинея шығанағы (жылына 3000мм)
- Солтүстік жарты шарда жер шарындағы ең ірі шөл:Сахара орналасқан
- Сахарадағы тасты шөлдерді жергілікті халық:хамада деп атайды
- Сахарадағы жел:Самум
- Африканың табиғат зонасы
- Ылғалды экваторлық ормандар алып жатқан аумағы:Конго қазаншұңқыры,Гвинея шығанағы жағалауы
- Ылғалды экваторлық орманды зона өсімдіктері:Фикустар, Сейба ағашы, қауын ағашы
- Ылғалды экваторлық ормандар зона жануарлары:Шашақ құлақ шошқа,ергежейлі бегемот,окапи,ергежейлі антилопа
- Саванналар мен сирек ормандар алып жатқан аумақ:Африка жерінің 40%-ын алып жатыр
- Саваннар мен сирек орманды зона өсімдіктері:баобаб,дум пальмасы, майлы пальма
- Саванналар мен сирек ормандар жануарлары:бөкен,керік,зебра,буйвол,жыртқыштардан арыстан,гепард,Африка түйеқұсы,секретарь, Африкада ғана кездесетін Марабу
- Тропиктік шөлдер зонасы алып жатқан аумақ:Солтүстңк Африка
- Тропиктік шөлдер зонасының өсімдіктері:Вельвичия 2000жылға дейін тіршілік етеді,Калахариде ңсетін жабайы қарбызды жергілікті халық сусын ретінде пайдаланады
- Тропиктік шөлдер зонасының жануарлары:Дромедар (бір өркешті жабайы түйе),бөкен, шибөрілер
- Африканың халқы, елдері
- Африка материгінде таралған:Қара нәсіл
- Солтүстік Африкадағы бойы ұзындар:тутси мен химилер 180-200см
- Африканың экваторлық аймағында аласа бойлы:пигмейлер тұрады 150см
- Африкада аралас нәсілге жататын тіршілік етеді:эфиоптар
- Еуропалықтар мен негр тектестердіңараласуынан шыққан өтпелі нәсіл:эфиоптар
- Солтүстік Африкада таралғандар:арабтар,француздар,берберлер
- Солтүстік АФРИКА немесе Араб Африкасы елдері:Египет,АлжиР,Ливия, Тунис,Марокко,Батыс Сахара
- Батыс Африка елдері:Кабо Верде, Сенегал, Гамбия, Гвинея-Бисау, Гвинея, Сьерра-Леоне, Либерия, Гана, Того, Мали, Мавритания
- Шығыс Африка елдері: Судан, Эритрея, Эфиопия, Джибути, Сомали, Уганда, Кения, Руанда, Танзания, Замбия, Малави
- Эфиопия:Кофе мен қатты бидайдың отаны
- Оңтүстік Африка елдері:ОАР, Лесото, Свазиденд, Намибия, Ботсвана, Зимбабве,Мозамбик, Мадагаскар
- Орталық Африка елдері:Конго, Конго Демократиялық Республикасы,Габон, Орталық Африка Республикасы, Камерун
- Африканың ХХ ғасыр басныда тәуелсіздікке йе боған елдер:Либерия,Эфиопия