21.05.2022
  188


Автор: Исламғали ҮРКІМБАЙҰЛЫ

Намыс жыры

Бүкіл қазақ даласы жаралғандай намыстан,
Намыстанса төсінен алай-дүлей шаң ұшқан.
Ұланы да даланың қыранындай шүйіліп,
Басын тігіп жауымен намыс үшін алысқан.
Сол боздала, боздала, не қырсықты көрген жоқ,
Қойнындағы асылын кімдер келіп терген жоқ.
Осы байтақ даланы ұрпағына қазақтың,
Алып келіп бір жақтан нағашысы берген жоқ.
Ол өзінің меншігі, ол өзінің жүрегі,
Сол далада жылайды, сол далада күледі.
Құшағында жатады өлген соң да сүйегі,
Халық оны сондықтан аялайды, сүйеді.
Ерке ұлы даланың еркіндікті көздеген,
Азабыңа төзсе де, мазағыңа төзбеген.
Көнбістігін жуастық деп білгендер,
Жанының,
Тереңінде жататын жалын барын білмеген...
Желтоқсанда ызғарлы,
Ұлы сынақ басталды,
Жалыны жоқ пенделер, жанын сақтап, жасқанды.
Бүкіл қазақ тағдыры түскен кезде сарапқа,
Намыс оты алаңға алып шықты жастарды.
Ербол Сыпатаев та сол толқынның бірі еді,
Жас болса да халқым деп соққан балғын жүрегі.
Желтоқсанда алаңға шыққан әрбір боздақтың,
Ел намысын таптатпау, болды жалғыз тілегі.
«Ұлтшылдық» мойнына кигізілген қамыт боп,
Боздаласы өзіне жатқан кезде «табыт» боп.
Аз дегендей осылар, енді міне қалмақшы,
«Өзін-өзі билеуге жарамайтын халық» боп.
Осыны ойлап Ерболдың жанарына жас толды,
«Неге заман біздерге осыншама қас болды?!
Абылай мен Абайдың ұрпағына мінеки,
Қаңғып келген бір тексіз, баса-көктеп Бас болды.
Ей жас толқын, Жас толқын!
Майданға шық, майданға!
Құл-құтандай жалтақтап, босағаңда байланба!
Тіліміз бен дініміз, салтымыздан айрылып,
Кемесіндей Аралдың, шығып қалдық қайраңға.
Төзімнің де шегі бар,
Жеттік міне шегіне!
Анам берген жас өмір арналады еліме...»
Шақырылған алыстан келіп қалды жендеттер,
Темір сойыл қолға алып,
Күрек ілген беліне.
Үйретілген осылай,
Қазақты олар жат көрді,
Билік пенен бұйрықты басындағы бақ көрді.
Өзіміздей бұлар да адам-ау деп ойламай,
Қойды көрген қасқырдай тұс-тұсынан тап берді.
Бір халықтың ұрпағы қарауылға ілінді,
Қайырымсыз қолдармен қара шаштар жұлынды.
Қыпша белін арудың керзі етікпен езгілеп,
Алау жүздер күректің қырыменен тілінді.
Бұл халыққа олардың ата кегі кеткен бе?
Әлде тұқым-түбіне осы қазақ жеткен бе?
Жымияды кектене еңгезердей бір жендет,
Екіншісі жас қызды құрсағынан тепкенде...
Бейбіт шеру осылай, ұшырады жазаға,
Өршеленді әкімдер, жазала деп, жазала!
О, құдірет сол сәтте күңіренді ғажап ән,
Мынау неткен ән еді,
Жоқтау ма, әлде, аза ма?!
Көз жасына тұншығып, жылап өткен елім-ай,
Еркіндігін құдайдан сұрап өткен елім-ай.
Жылап өткен елім-ай,
Сұрап өткен елім-ай.
«Елім-ай» боп алаңға шыққан жұрттың ұраны,
Елім-ай деп ұмтылып,
Елім-ай деп құлады...
Осы сәтте Ерболдың жан дауысы естілді:
– Ей, тоңмойын басшылар,
Тоқтатыңдар мынаны!
Өзі алға ұмтылды шегінуді ар санап,
Бүлдіршіндей бір қызды денесімен қалқалап.
Темір сойыл қапыда шүйдесіне қадалып,
Құлай берді «апа» деп...
Құлай берді шалқалап...
О, қандықол қарақшы,
Қолың неге сынбады!
Сынбақ түгіл әттең-ай, қан төктім деп қыңбады.
Жалын атқан жас ғұмыр қанға бөгіп жатқанда,
Шіміркеніп бір сәтке мойынын да бұрмады.
О, қыршын жас!
Қыршын жас!
Биік еді арманың,
Арманыңды халқыңның тағдырына жалғадың.
Ердің ері сыналар күн туғанда жасқанбай,
Ел намысын өзіңнің Өміріңмен қорғадың!
Елім деген ер ұлан қашан тізе бүгіпті,
Қырсығы да заманның, қырқа алмады үмітті.
Желтоқсанда төгілген ыстық қаны жас тардың,
Қатып қалған беріш боп, заман тоңын жібітті.
Жасап келген халыққа, жасанды әуре-сарсаңды,
Өзімшілдік жүйеге өзгелер де қол салды.
Қазағымның жастары, дүр сілкінтіп Әлемді,
Тәуелсіздік таңына қанын төгіп жол салды,
Ербол, Қайрат, Ләззәттай,
Жанын қиған ар үшін,
Сарқылмаса ұл-қызың, сарқылмаса арысың.
Жығылмайды туың да, қор балмайсың қазағым,
Тапталмайды ешқашан, тапталмайды намысың!!!





Пікір жазу