Жорықта
Жұрт алаң. Жақсылары отты құшқан.
Жер дауы, жесір дауы... көп-ті дұшпан.
Алауыз елдің іші, оған қоса,
Ілік мол сыртқы жаумен қақтығысқан.
Құрығы ұзын еді ақ патшаның....
Қазақтың біледі де топтасқанын,
Кенені талқандауға шақырады
Қырғыздың манаптарын – жақтастарын.
Сыр бойы – Хан Кененің шегінері.
Сан оймен қабырғасы сөгіледі.
Қоқан – зіл, орыста – күш, қырғыз анау....
Бұлдырлау болашағы көрінеді....
.... Басталды ұрыс тағы,
қанды жорық,
шайқасу, сілтеп найза жанды беріп,
Қырғыздар қажыр қылып қоршауымен
Басқадан Бұқарбайды алды бөліп.
Берісер емес көпке жалғыз батыр,
Шашылған төңіректе қанды із жатыр.
Торбесті тақымдағы жараланып,
Серігі хас батырдың жанды үзді ақыр.
Жау бекем, күш күмәнді көбейткен-ді,
Батырлық сынға түсер кезек келді,
Қоршауда жаяу қалған жолдасына
Көмекке келіп жетті Керейт Меңлі.
Үдейді қырғыз біліп ұтылмасын,
Қос батыр – қаймығу кем, күпір басым,
жатса да қанша жерден қайрат қылып,
Сезеді жаудан оңай құтылмасын.
Жолдасын бірге жүріп жұтар қайғы
жау жеңсе, қалай жаны мұқалмайды?
Меңлі астындағы атын беріп,
Құтқарып жібереді Бұқарбайды.
... Оларды жараса ма дана десем?
Бағаңды өзіммен бір ала көшем...
Меңлідей асыл достың арқасында,
Бұқарбай қалған дейді аман-есен....
.... Әлқисса, Кенесары жасағының негізі батырларының бірі,
мыңбасы Бұқарбай батырдың әрдайым ел тыныштығын қорғаумен
жортуылда жүргенінде, елдің ішкі саясатына оның жары Шынар
шешеміз егелік еткен көрінеді.... Бірде жары Бұқарбай жорықтан
қашан келер екен деп күтіп отырғанда, Сыр бойындағы Бұқарбай
ауылын Хиуа бетінен төтеннен келіп жау шабады....
Шаңдатты ауыл сырты. Ат дүбірі...
Сарт етті санадағы сақтық үні,
Шынар қыз шарт түйініп, атқа қонып,
Барлайды «кім екен?» деп аттылыны...
«Ойпырай, мынау неме,
қалай – қалай....
Ауылға беттей шауып абайламай,
Жоқ жерден жаман ырым бастамақ па?!»...
Шынар қыз тебінді атты солай қарай....
Бір ойы бара жатыр жанын үгіп,
Тұрған жоқ кім екенін әлі біліп,
....Аттылар Шынар шапқан жаққа қарай
екпіндеп жетіп қалды салып ұрып.
Қыз тартты ат тізгінін.
Сөз бастады:
«Уа, кімсіздер?»
Олар ой қозғаспады...
Біреуі төне түсті.... бекершілік
бұдан соң әңгіменің жалғаспағы.
«Кім бұлар, ұстамы не, дұшпаны кім?
Жұмсайды неге сонша күш-қаруын?»
Шынар қыз шайқасуда, түк түсінбей
шап берген қылығына дұшпанының.
Бұл ойын бұзды біреу, болған күпті:
«Бұйырмай біздейлерге қолдан шықтыШынарды еститінбіз ержүрек деп,
Келеміз сынайық деп сол қаншықты!»
«Ендеше, іздегенің – менмін Шынар,
Жау тисе, жалғыз шапқан – белгім шығар.
Қамшының сабы емеспін, өле қалсам,
Қанға – қан ер құнындай ел құн сұрар».
... Жан еді дидары күн, тілегі мың,
Даланың тосады екен кім елігін?
Найзасы сілтеп салған бір сарбаздың
Дәл тиді нақ тұсына жүрегінің.
... Көл әне, көбік атқан, мұңы ішінде,
көнермей аңыз жұрттың жүр ішінде,
төбе боп жатыр бүгін жағасы оның
Текті қыз мекен еткен тірісінде.