Біз
1-өлең
Не көрдім бұл өмірден? —
Қызық кештім ғайып сән.
Мені көрдім жеңілген
Ертесіне айықсам.
Сұлу сүйдім ұрланып,
Өтті бастан төсек-сын.
Білді оны да бұл халық —
Жеткізіп жел-өсекшім.
Тудым тозақ түнінде,
Түрмесінде Қонақтың.
Тұрлауы жоқ ілімге
Тағдырымды тонаттым.
Қан түленіп өзара
Қырқыспасам озар ем...
...Бостандықтың бозала
Таңын жудым бозамен.
Бақыт бізден тұр тайып. —
Тағы да отыр төрімде —
Ақшамасы сұмпайы,
Егеменшіл елірме.
Қаптесерлер шыртиған
Мінбелерде шатпалап;
Миғұрт мүфти, қырт имам
Құдай сөзін жаттап ап.
Жегі Діңді кеміріп,
Жапырақтан тұл — Дарақ.
Жер бетінің Жебірі
Жұлынымды жұлмалап.
Ер — Сертінен танып тұр,
Кесесіне кекіріп.
Есі кеткен халықтың
Есесіне жекіріп.
Барады дерт асқынып,
Санада ылғи жаңғырық.
Жүрек — лоблып, бас — сынып,
Мен отырмын мәңгіріп.
Қыр ғып тарғыл тасыма
Ақ мәрмәрдан үй сапсыз ...
Көшпенділер Қосына
Өшпенділер қисапсыз.
Тал бесікте тербеліп,
Өскен ел ек — Ордамда.
Көшкен күні ер болып,
Қор болатын қонғанда.
Жыбырлап жүр жұрт әрең,
Олар Зар баспанаға.
Көшпендінің ұрпағы ем,
Тап болдым тас молаға.
Шырмалулы шынжырмен
Шыңдығыма күлді Алла.
...Шығып едім Үңгірден,
Шіріп барам Зынданда.
Түстім тірлік — диірменге,
Тықты уақыт желкелеп.
Күн аярсып күлгенге
Қимылдаппын ертерек.
Қабырғамды күйретті,
Барады ызғар жеп мені. —
Бауыр менен Бүйректі,
Жүрек пенен Өкпені.
Жетті жылдар жөңкіліп,
Құр мәз боппыз ішкенге.
Күресетін жең түріп,
Қалмай тұр ғой күш менде.
Үнсіз — ақын қаламы,
Тұншығады тылсым жыр.
Шыңғыртады Сананы
Көрінбейтін қыл шылбыр.
Іс — киесіз, сөз тұрмақ.
Әруақ міскін — тар үйлі.
Жезөкше мен Жезтырнақ
Қабіріме сариды.
Орныққандар тағына
Түспейді енді — бәс тігем!
...Не деп кетті-ей, тағы да
Мінбедегі Маскүнем.
Тост көтеріп тұр мылжың. —
Ит сайраса — құс үрмек:
Шылбыр менен Шынжырдың
Үзілмеуі үшін! — деп...
Бақыт көріп Азабын,
Құрсағында Қи тулап —
Рай қаққан қазағым
Қол соғады қиқулап...
Түсіп жендет тезіне —
Танушы ма ед Алласын?! –
Ажалды әкеп, өзіңе
Қол қойдырып алғасын?..
2-өлең
Ең алдымен ай көргем,
Қалды есімде... түн ояу.
Бұл сапарды қай жерден
Бастап едім, Құдай-ау?..
Жұтқанымда нұрды ептеп
Бесік болды — тұл табыт.
Жанарыма дірдектеп
Тұрған еді түн тамып.
Сол тамшыдан тірілгем,
Езу тартқам пәктікпен.
Тұра сала жүгіргем,
Ақ таяғы ат қып мен.
Жұлдыз ақса аядым,
Өзекте өртеп өксікті.
Мініп жүрген таяғым
Жыр Пырағы боп шықты.
Сөзін ұғып естінің,
Желік көзін ой шалған.
Талай алқау естідім,
Жақсы менен Жайсаңнан.
Аз ба тартқан күйігім? —
Түсіндірші, беу, Дана! —
Барлық жеткен биігім:
"Бәрі — жалған!.." — деу ғана.
Ой — ашытқы, сөз — шарап;
Ішіп едім не біліп?..
"Боқ дүние Боз шолақ" —
Дүмі қалды көрініп.
Енемін деп Болмысқа
Қона алмадым Тұғырға...
Ойлы адамға — жол қысқа,
Бәлкім, қысқа — ғұмыр да.
Бізге берген енші өзге —
Келте пішкен шапандай.
"Атасы арзан жел сөзге"
Кетіп барам ақы алмай.
Таба алмадым ояу жан,
Басырлықтан — бар өлім.
Жұрдай болды бояудан
Менің Ғажап Әлемім.
Кетті айналып тасқа анық
Қауырсындай Әр Дыбыс. –
Айтады ақыл бас салып
Мұс сайра шіл дәлдүріш.
Жетер жерім белгілі. —
Ай қылығы — бұлтқа аңыз.
...Ақыл артық ендігі,
Ми сасытып қыртпаңыз!
Сілекей — көз,
Сора — тіл
Шешенсиді Кәрідей.
Етеді әсер — ол ақыл
Мерзімі өткен дәрідей...
Қажет емес Қиқым-Бақ,
Мүлдем басқа — Біздік Мұң.
Санамды алған сиқырлап
Қылшықтары Қызғылт Түн...
Қу даладан із көрсем
Түп атасын тергедім.
Түнде тудым, түзде өлсем
Арманым бар дер ме едім.
Төнгенде Көк төсі түк,
Сауға сұрап құзғыннан —
Жұлдыздарды шошытып
Шырқырайды — біздің жан.
Нұрды жатыр қалғып түн,
Жырды жұтпа, өтінем...
Ағып барам тірліктің
Үсік ұрған бетінен.
Менің Зарым Ертек пе, ей!..
Сенді Ертекке Ғасырлар.
Жатыр ұйқтап селт етпей
Жан дауысыма басырлар.
Ағып барам...
Оян...
Сен...
Кірпігімнен мұңды үз кеп.
...Мен Жұлдызды аяушы ем,
Мені аяйтын Жұлдыз жоқ...
Аямасаң — аяма,
Жалбарынбан жан сақтап.
Тығыларсың саяма
Жанарларың моншақтап.
Жұлдызбенен озалдан
Бөлінбеген іргеміз.
Жаратылдық Тозаңнан —
Жоғаламыз бірге - біз.
Дүниенің бірақ та
Тоқтамайды көкпары.
Баста мені Жұмаққа –
Жұлдыздардың Соқпағы!..
3-өлең
Мен түсімде ұшып жүрем құс болып,
Оянғанда құжырамда жатамын.
Қанатымды сермеймін де тістеніп,
Басталады тағы азапты Сапарым.
Жек көремін мынау сұр бет қаланы.
Күн төбеде...
Маңай, бірақ, қараңғы.
Қайдан табам түсте көрген манағы,
Әр Бояуы Жұпар Шашқан Ғаламды?
Қайтем бәрі мезі етсе? —
Азаптайды қанды байлап күлімсі у.
Сұлу ғой деп сұқтанғаным — Жезөкше,
Білетіні: қылымсу мен ыңырсу.
Безіп шығып көргенімнен күндіз бар,
Қашам келіп Қара Түнге — Аулаққа
Қанатымды қияды аққан Жұлдыздар,
Қауырсыным жатады ұшып жан-жаққа.
Кісен-түйсік кетті үзіліп... Шүкір де...
Ізгі, сұлу Мекен табу — бар қайғым. Аспан!
Менің арманыма түкірме,
Мен өзіңді Мәңгі-бақи шарлаймын.
Көздеріме ұя салған Мәңгі Ұтым —
Біле алмадым —
Сұлу Ғалам жоқ-барын.
Қаңғып өлген Бабалардың Даңғылын
Жалғады әрең соқпағым.
Күңіреніп күн түбіне жортқанда
О, Сұлулық! —
Таптырмаған Қайғым ең.
Өкініш боп тулағанда өрт қаңда —
Жұлып алғам Айды мен!
Ай сыңғырлап құлап түсті Құлпыма. —
Қатып қалды Бәдіз боп...
Оясыз ел қыстырмайды қыртына,
Ойлайды жай аңыз деп...
Дұға оқимын...
Түн төнеді жұтардай. —
Құл тірлікте енді қандай маңыз бар?!
...Атар Таңның Жанарында Тұтанғай,
Құлпытаста Қатып Қалған Аңыздар...
4-өлең
Ғаламның көрдім жамалын,
Келген соң кетпеу — лайық па?!
Ғұмырдың жауып парағын
Мен де ертең сіңем Ғайыпқа.
Жырға артып өсиетімді
Қоштасам фәни — жарықпен.
Бірақ, бар Қасиетімді
Кетпеймін бірге алып мен.
Баратындай-ақ шет елге,
Керек қой артқа қол бұлғау.
Бесігім болған Мекенге
Ұятты түк те қалдырмау.
Өшіріп бұлбұл үнімді,
Бақытым бастан ауа ма?
Нәп-нәзік, сұлу Мұңымды
Сіңіріп кетем Ауаға.
Өтіл — сөзімді мықты ғып
Салады Тәңір ауызыма.
Сырымды мөлдір шық қылып
Бөлеймін Гүлдің Қауызына.
Ұран боп — жүрген ойымда
Жаңғырам абат аспанда.
Қаттылық болса бойымда
Қалдырам Қара Тастарға.
Қайтадан атар таңыма
Бастар ма айдау — кіре жол!
Өтіл — сөз — өлердегі кешу сөз.
Жабысқан жардың жалына Жантақтар —
Мендік Мінез ол.
Асқақтығымды өлшеп Өр,
Әйгілеп көкке тұрар Шың.
Мықтылығым қажет болса егер
Сексеуілдерден сұрарсың...
Қазір-ақ "Сірге жиямын". —
Бұйырса мендік Тәңір-Ар.
Ақ сағым — Шексіз Қиялым. —
Көкжиектерден шалынар.
Жырымды баптап балапан,
Аулағам сырды әр түннен.
Жұлдызға Алтын Жалатам —
Көздегі Жұмбақ Жарқылмен.
Естілер мендік үн асқақ,
Айтқанда асау Ақпан Ән.
Береді бәрін растап: Әуелі — Алла,
Хақ — Кәлам.
Жүрекке титтей кір қонса
Мертігер Арман — Ақ ботам.
Тереңнен шыққан Жыр болса,
Ақ бұлақтарға жаттатам.
Сөнгенде көзден Өлең-Шам,
Кеткенде тастап тәнді жан —
Баба мекеннен нені алсам,
Өзіне бәрін қалдырам.
Тұтқындап тәнді тас қамау,
Тұрғанда Баста Атанақ. —
Өзіммен өлсе масқара-ау,
Мендегі Тылсым Махаббат!
Өкпе артып қайтем жалпыға —
Тұмамды талай ластаған.
Бойымда бардан Артыма
Қайғымды ғана тастаман!..
Қауызға бөлеп Өлеңін,
Жолында тау мен көл көктеп —
Мен кеткен жақтан келеді,
Бір Сәби Ертең еңбектеп.
Оның да ізгі ұраны —
Бабалар жүрген Сара Жол;
Біздерден қалған Мұраны
Бойына жиып алады ол.
Менің де болған Негізім —
Қасиет Қанға Әл берсе —
Даласын, тауын, теңізін Сүйеді
Ол бәрін — дәл менше.
Қайыл ғып барлық қазақты,
Парызын пәктеп өтесе —
Мен үлгермеген ғажапты
Әрлейді күшпен екі есе!
Шығарар Гүлі Тәтті Леп,
Жыр тұма көзі бітелмей.
Кейде өзі Тастай Қатты боп,
Кей сөзі шағып Тікендей.
Жел талап итше шалғайын,
Жылжиды Ол алға қарыса. —
Шілделер қақтап таңдайын,
Қаңтарлар қары қарыса.
Қырандар ұшқан қияны
Жырлайды Демі Жеткенше.
Оның да сағым қиялы
Соқтырып санын кеткенше.
Қарыса жүріп қансырар,
Жанардан ағып жай... әттең!
Табылмай пенде хал сұрар,
Таптар-ау талай аяқпен.
Жатар-ау батып Арманға
Жыр жайлап Жанын. Елді ойлап. —
Ғайыптан тап боп Жалғанға,
Жапанда қалған Ол Бейбақ...
Сия алмай Байтақ Далаға,
Өзегін өрт боп Кек шалып —
Сонда орнар Қайым-Замана Барын
Ол — Көрге кетсе алып...