Ақын өлеңдері жинағы ✍️

(Рух драмасы)

Біссіміллә! —
Сөз басы,
Тіл тиегін қозғашы,
Нәр бере гөр шабытқа,
Қара өлеңнің көз жасы.
Айтпақ болып бір сөзді көптен бері тірі өліп,
Жүр едім мен,
Запыран алқымыма тіреліп.
"Бұл шіркінді әуелі бастау қиын ! "- деген шал,
Иә,
"Шағири фәрияд! "-
Ауызыма өлең сал! —
деп сиынып алсам да,
Жүрегімде піспей жыр,
Шаңқан түстен айрылып,
болып кетті ішкі ой кір.
"Мың жылқының ішінде
он жыл қысыр желқуық
байтал-сөздер» жеткізбей,
Тұла бойды тер буып;
Шығара алмай терімді
Сейіс-өмір — бапкерім,
Томсырайып көп жатты менің ҚОҢЫР ДӘПТЕРІМ
"Мына бала түк айтпай өте-тұғын болды ғой», —
деп күңкілдеп соңымнан сөйлеп жүрді ел міней.
"Кесіп алса қан шықпас !.." — дегенді айтқан қай
Мыстан?-
Қысылмады-ау,
ҚЫЗДАН ДА ҚЫСЫЛАТЫН БАЙҒҰСТАН.
Еңбегімді еш қылып,
Тек мінеуге көшті жұрт.
Қарсы ал мені,
Шайырлар тастап көшкен,
Ескі Жұрт.
Ескі Жұртқа түнейін,
Хақтан медет тілейін,
Тірі өлік боп жүргенше ! — дегенді айтты бір ойым.
Жетегінде сол ойдың
Кеше кешке қонаға,
Келіп жеттім Шайырлар тастап көшкен Молаға.
Сол Моланың ішінде жүгіріп жүр жыр-көжек,
құлпытасқа сүйеніп қалғып кеттім бір мезет.
Мызғып кетсем түсімде —
Ылғи шайыр қаптаған,
Кілең жарау ат мінген,
кіл ақтабан баптаған.
Көбісінің қарасам өзі — кәрі, сөзі — жас,
Жыр шалығы буа ма —
Өздері сау, көзі — мас?!
Сөзі таныс көбінің,
Басқан жырға сойқан із
Арасында жүр екен аңыз-кейіп шайқы-абыз.
Шыққанменен әр тектен,
Бөлінгенмен түр-түрге,
Бір қызығы: барлығы сөйлейді екен бір тілде.
Сөйлейді екен қай тілде, - деп сұрасаң, - кіл ақын?—
Жыр тілінде, - дер едім. –
Жүрек керек ұғатын.
Сақалдары селдіреп, жанарлары мөлдіреп,
Ат баптап жүр барлығы:
"Тайлы бала келді!» — деп.
"Шын мәнінде, қарағым, көрген жоқсың әлі сын,
Бүгін байқап көреміз аяғыңның алысын,»-
деді бәрі жымиып, көздерінде жыр ұйып,
Түстім сонда Жан — Терге жатқан жандай құм үйіп.
Меніменен шынымен түспекші ме бәйгіге?!
Күпірліктен сақтай гөр!— Жұлдыз — әне, Ай-міне!
Мен бұлармен, Құдай-ау, қалай ғана жарысам,
Тұяғынан тайымның шыққан емес әлі шаң?!
Қанша көпшік қойса да кеппе жұртым "шайыр" деп,
Мыналармен жарысып күлкі болар жайым жоқ! —
Деп ем, менің бүл сөзім шайырларға жақпады,
бірі сілтеп қамшысын, бірі шетке қаққаны:
— Қараң батсын, пәлекет,
Кет бұл жерден, жоғал-ғын,
Сенбесің бар өзіңе — мазамызды неге алдың?! —
деген сөздер — қорғасын,
Құйылды да құлаққа,
Ақындарым ат басын бұра берді Жыраққа.
Жыр - Гесиод жөнелді Соқыр Ғұмар шалды ертіп,
Вергилийдің ізімен Данте кетті шаң желпіп.
"Жеті шығыс жұлдызы» —
Тұра алар ма шет қалып,
Әлгілермен жарысып олар-дағы кетті ағып.
Иоллығтегін қолында тас кітап бар — "Күлтегін»:
Жансың,— деді,— тұрмайтын алуға аттың бір терін.
Дал-дұл қылған шалғайын қыпшағы мен оғызы,
Қорқыт сүртті маңдайын күңіреніп қобызы.
Жүзін көріп шаршаған кетті ашылып көр-санам,
Інжі салып тісіне ши жібекпен қоршаған;
"Жүз сексен жас жасаған,
Жақ сүйегі босаған
Сыпырадай бір жырау» -
бейне ақ мәрмәр қашаған. —
Асан Қайғы асмар боп,
Қазтуған мен Доспанбет,
Шалкиіз тұр шатынап,
Жанарлары жасқап, жеп; 
Бұхар, Дулат, Махамбет - қарағанда шаншылып,
Тұрған тастай мүжілдім қанша ғасыр тамшы ұрып.
Үрейімді үпіріп,
кетті зәре-құтымды ап,
Қозғалғанда шалдардың сүйектері сықырлап.
"Кекілі бар шоқпардай, қамысқүлақ» бір атпен
Абай да өтіп барады, қолым создым жылап мен.
Аттың басын бұрмады, пысқырмады маған түк,
Қарады тек қайғылы жанарларын алартып.
Абыл, Нұрым, Қашаған — өтті олар да шайқап бас,—
Неткен шалдар тасбауыр — жақындығын байқатпас!..
Күрсіністі үгіліп Ақтан менен Аралбай,
Қимай қарап мен жаққа, жөнелді айла таба алмай.
Қос періште ұшып кеп, қағып қалып қанатын:
"Бұзба, — деді,— сен, енді ақындардың санатын! »
Жырдың Кие — Піріне бізден гөрі серті артық
Кетті шалдар қайрылмай, тұлпарлары жер тарпып.
Кіл назбедеу мінгені — өтетіндей жүзіктен,
Топ-топ болып баратыр, қайтем бәрін тізіп мен.
Шауып ала жөнелді, алқап, демеп бір-бірін,
Әзер ұстап қалдым мен жадау тайдың шылбырын.
Еніп кетті шалдарым — Ақ Әлемге ғажап бір...
(Ал, елдегі, дәлдүріш, мен пақырды мазақ қыл!)
Сол-ақ екен алыстан күлкі естілді кіл есер,
Дәрменім жоқ қайрылып ол күлкімен күресер.
Қарқылдап бір күлді кеп, көп дәлдүріш табалап,
Дауыстары соққы боп тиді миға ғаламат.
Қаштым әлгі дауыстан, есеңгіреп, ес кетіп,
Жарар еді-ау ілінсем бір қараға кештетіп.
Тілім — әлі құрбақа, қозғалмайды ұртымда,
Жалғыз қалдым мәңгіріп Шайырлардың Жұртында.
Жадау тайды жетектеп жұртта қалған пақырмын,
Ақындардың ізімен ілбіп келе жатырмын.
Алдымнан ел шығар деп, келем есек-дәмемен.
Бедірейген бетпақ тұз.—
Қайда кеткен Ақ Әлем?
Жанды жаншып, миымды қаңсытқанда сұр дала,
Қоналқаға алдымнан шыға келді бір мола.
Болмаса егер көзде жан —
Сенер ме айтқан сөзге адам,
Пәруәрдигәр ! —
Бұл мола -
Болып шықты өз молам.
Туған-өлген жылдарым, аты-жөнім жазулы,
Жандатпасын шығарған көрім жатыр қазулы.
Сағанадан сәл биік, күмбез екен тұрқы пәс,
Маңдайында айшықпен әдіптелген ұқұлпытас-
Енді не бар сасатын. Жатын жайым тұр әзір.—
Құлпытастың бетінде жазулы екен МЫНА ЖЫР:
" ... Қара бояу көп дейді менің жазған жырымда,
Ақ бояуды, амал не, таба алмадым ырымға.
Таба алмадым ақ бояу — дәптерімді парақтап,
Жана-жана қарайып кетті ме, әлде, жан әппақ?
Жеті бояу, жетпіс түс — қай жақта жүр қаңғырып,
Іздеп едім соларды талай таңды таңға ұрып.
Жағып едім жүректі талай түнде шам қылып,
Сөндірді жел үпіріп, миды есінен тандырып.
Қара түнге қайғы айттым қара жүзім қабарып,
Қасіретімнен түннің де шашы кетті ағарып.
Ағарғаны шашының —
Жыртып бұлт-кебінді,
Сәулесінен сүт ағып Айдың жүзі көрінді.
Қанып жұта алмадым Айдың сүтін — бояуын,
Осып түсті жанымды тығып тырнақ сояуын.
Сосын маған қарады кірпіктерін қақпастан,
Бояу көре алмадым одан-дағы баттасқан.
Аппақ сүттің қалыпты қара дағы көзінде,
Тіліменен жалайды жұққан нұрды езуге.
Сол-ақ екен, өліктей тірі қалып көрді ашқан,
Жұлдыз-тері шыпылдап
Жіпсіп қоя берді аспан.
 
Тойғандық па жоқ, әлде,
Тоңғандық па білмеймін—
Тер-жұлдызды шоқ қылып демімменен үрлеймін.
Бұлт-кебінді күйдірді — үрлегенде шоқ ұшып,
Күйген жерден көрінді дертті Аспанның өңі ісік.
Шоқ-жұлдызы жиі ағып, жиі терлеп жатты аспан,
Түн басқандай мәңгілік, қалардай таң атпастан.
Тұңғиыққа тер-жұлдыз кеткенімен өзі ағып,
Жүрегінде жол, ізі жатады екен бозарып.
Ақ жұлдызым жоғалды жүрегіме жол салып,
Отырмын мен балаша — уыз-нұрға тамсанып.
Өмір өтер болды ғой кілең шайқас, қырқыспен,
Жағаласып сұр түспен,
Кәне, тағы, жыр, тістен !
Қара аспанның төсінен, ақ жұлдыздар, сырғана,
Ақ түс керек жырға да, үркітіп тұр сұр, қара.
Нәрсізден де әр көріп,
Өмір іздеп бүршіктен,
Сұп-сұр әлем ішінде КЫЗЫЛ-ЖАСЫЛ Түйсікпен
Қанша жүрер екенсің? —
Жырым, менің бөпемсің,
Тағы Түн боп езеді-ау —
Бөтен пиғыл, бөтен сын.
Таң атқасын сыншы көп —
Түнде жазған жырыңа,
Ілінсең де шыдай тұр тағдыр-талқы қырына. 
Сезім-сұйық,
Ми — мимырт,
Тән-мұсалдат,
Ой — шатпақ,
Күнелтесің қашанғы
Талғамдардан тайсақтап?..
Жұрт талғамы таразы емес шығар өлшенер,
Сенің нәзік мұңыңды жаншу үшін болса егер.
Жалғыз мен бе көрген сын? —
Жұрт пікірі менде өлсін,
деп те талай түрпіге күлкі жалғап келгенсің.
Күліп едің, желкеңе мінбек болды емексіп,
Қорлығынан солардың шықтым талай мен өксіп.
Абай шалдың сөзіне қайта үңілген сезер-ді:
"Қайғы көміп шырайды, күлкі еріні кезерді».
Езу-көлдің әжімін айдын-маңдай шайды да —
Тәтті мұңым ол- дағы
Айналды ащы қайғыға.
"Ахиллестің өкшесі»,
"Көбіктінің кіндігі». —
Әлсіз жерім Жүрек-дүр —
Қасіреттің құрдымы.
Ғайбаттай бер жырымды,
тек Жүрекке Жақпа Кір,
Жүрегімнің иесі —
Ғалам пірі — Хақ -Тәңір. 
Қайғымменен ойнатпан! —
Менің дертім Ұлы Дерт,
Ұлы Дертті сыйлаған —
жалғыз ғана Құдірет!
Ойнағысы келгендер
Құдіретпен тілдессін,
Құдіретпен тілдеспей қайғы сырын білмессің!
Көкжиектен сығалап,
ТӘҢІР МАҒАН ЖАҚЫН ЖҮР,
Сол жүйектен аса алмай басы қатты Ақылдың.
Тәңір маған дейтіндей:
"Шық жарыққа, бойды жаз! » —
Бірақ әлі толғатып жатыр Басым — ойбуаз.
Адам деген - АҚ ҚАРДЫҢ БЕТІНДЕГІ КҮНӘЛІ ІЗ,
Біздер әлі құрсақта тұншығулы — МІНӘМІЗ.
Ұмтылғанмен жарыққа, шыға алмаймыз қапастан,
Мезгіл жетіп, кіндікті кеспей жеті қат Аспан.
Адамдардың миына сынық сәуле боп енген,
Тәңірінің ұрығын талғажу ғып келем мен.
Сол бір СӘУЛЕ жердегі Шегараны сызатын,
Шегараны бұзбақ боп аласұрған біз — ақын.
Жөндеу үшін қисықты — түзу керек екенін,
Емдеу үшін Түйсікті — бұзу керек екенін;
Осылардың арасын білген дұрыс, білген жөн,
ҚАЙҒЫСЫНА АҚЫННЫҢ көтіңді ашып күлгенмен.
Қайғы толса жаныңа — зарға айналып тынады,
Аға берсе ақ жұлдыз — қарға айналып тынады. 
Зардың қара сиясы толған әппақ қауырсын —
Зіл-батпандай қап-қара, түн басқандай ауыр шын.
Қауырсынды ұстауға ауырсынды саусағым,
Арманымды айта алмай тәнім тозып, қаусадым.
Қауырсынның Зарының шегі жоқтай таусылар —
Қарлы қанат аққудың іңірттегі даусы бар.
Жүйкем — қатты бұралған қыл қобыздың ішегі,
Кигізбеспін Зарыма Жалған Әуен Кісенін.
Сол қобыздың шанағы: менің Жүрек — байғұсым,
Жарылардай шатынап сиғыза алмай қайғысын.
Құрымақ емес қобызым шанағынан тесілмей,
Тынбақ емес қиғыр-тіл қыл түбінен кесілмей.
Қыл-жүйкені қиғыр-тіл қайраса да, еңсені
Қорқынышы Қорқыттың басты талай еңсеріп.
Сезік, Секем, Қорқыныш —
Ұлы Үрейдің төлдері,
Талай төнді жеңгелі,
Жеңіп жерге көмгелі.
Арсыз қолы Ажалдың жаққан күйе секілді,
Басып қалды сол бойда-ақ бейіт -тозаң бетімді.
Үрей деген мен білсем — жанның жара - жыртығы,
Сол жыртықтан үңілген Жынның көзі — тыртығы.
Шұрылдаған құрсағы,
Ырылдаған құлқыны
Үрейдің де адамда болады екен түр-түрі.
Елестетсе біреуі — адам басты жылқыны,
Бірі көзге әкеліп — қара албасты кірпіні.
Жүрегімнің үстінде аунады үрей — кірпі түк,
Ақ көжектей мұңымды мекенінен үркітіп.
Әжім — мүйіз кәрі боп елестейді біреуі,
Шағыр көзді сары боп елестейді біреуі.
Бірі алады алқымнан қан шеңгелді кісі боп,
Бірі енеді миыңа елес болып түсі жоқ.
Қабырға боп төнеді жан-жағымнан тас-күмән,
Мұрттар билеп шығады портреттің астынан.
Бір мақұлық келеді — көздерінен шашып от,
Шар ғып үріп өңешін, тәні — әңгі, басы — үлек.
Тағы бірі жетеді, мұз түкіріп, шоқ шайнап,
Қашырады құтымды жанарлары оқша ойнап.
Әр тал мұрты шырақша лыпылдаған Бөлтебер,
Төнген кезде жүректің барлық қылы өртенер.
Құзғын біткен шаңқылдап, қарқылдайды қыраны,
Кілең сиыр кісінеп, мөңірейді құланы.
Ылғи тышқан ысылдап, шиқылдайды жыланы,
Күллі қасқыр маңырап, ырылдайды ылағы.
Осыларды еститін болмай сонша қырағы,
Керең болсаң игі еді-ау, Жүрегімнің Құлағы! —
Деп дірілдеп отырам жұтып Түннің Жұлдызын,
Қуып жүрген секілді айналамда жынды жын.
 
Тастар едім тәнімді, ҰЛЫ ҮРЕЙДЕН езілген,
Бірақ қалай құтылам жан-дертімнен — Өзімнен?!
Қашсам — ертең желкемді қылыш болып қиятын,
Тас төбемнен төнеді Ай Мүйізді Ұятым.
Қорыкқаннан Жан — Терім шығады кеп шыпылдап,
Қасіреттің сорына құяды кеп лықылдап.
Қабақ түйген түн іші, тым ызғарлы тынысы.
Түн дегенің — лық толы Қасіреттің Ыдысы.
Әлем суық мен үшін — Жаз ба, қыс па — бәрібір,
Қар-жұлдызға бет тосып мүлгиді үнсіз кәрі қыр.
Шемен болып ішімде қатып қалған бар бір мұз,
Сол мұзымның үстіне жауып жатыр қар-жұлдыз.
Мұздатады жанымды — бір үміт мен бір үрей,
Діріліммен жылынам — қатпау үшін тірілей.
Көктемде құс келер деп, талға қағып тастаған
Құс кетегі — қазіргі басымдағы баспанам.
Қанатыма тығылып — үш балапан — үш балам,
Күніміз не болар деп, басылмайды ішкі алаң.
Сынық топшы аққу-жар мазалайды сұңқылдап,
Менен басқа мұңлықты жатыр дейсің кім тыңдап.
Қауырсынын жарымның қалам қылдым жұлып ап,
Шыққан қанын дәуітке сия қылдым құйып ап.
Қанатымның астына үш балапан тығылып,
Өлеңімнің отына алғысы бар жылынып. 
Біз сорлыдан мұндайда шығушы еді не оңған жыр? —
Нұры қашқан көзінің — үсіген жыр, тоңған жыр.
Қашқан нұры көзімнің сыртқа түсті бір сәтке.
Тоңғандарға бәрібір — қар яки бұршақ, не?! —
Көз нұрыма шағылып бұршақ ұрды бетімді. —
ХАҚ ҮЙІНІҢ Қираған Терезесі секілді.
ЖАРАТҚАНҒА тас атқан бұл кімдердің жазасы? —
Ол шалдың да ендеше кеткен білем мазасы.
Шағылысқан жарыққа мынау кімнің елесі? —
Бұл да құдай құлы ма? — Қаптап жүр ғой о, несі?
Мекен еткен қонысым қора ма, әлде, қала ма? —
Не де болса тезірек қашқан жөн-ау далаға.
Түнгі шамдар ақсиған — Жыртқыш Тісі Қаланың,
Жыртқыш тіске ілініп қала көрме, қарағым!
Жалаңдайды асфальт-тіл, құрдым көше — өңеші,
Сол өңештің Құрбаны сен боп жүрме келесі.
Жалайды тіл езуді, сілекейі шұбырып,
Өңеш-көше бойында жүргендер кім жын ұрып?
Түйсік қылы тік тұрды. —
Неғылған кіл әулекі? —
Жиналған ба бұл жерге Ібілістің Әулеті ?! —
Деп маңына барып ем, — СОЛАР екен шынында! —
Осы жерде өріп жүр —
Жетпіс түрлі жының да.
Менің енді қалды ма, осы әулетті жырлауым ? —
Қарап тұрсам, өздері ел екен ғой бір қауым.
Не де болса шыдайын, тап қылса егер Құдайым,
Ынсап, ұят бере гөр, бұларға да лайым, —
Деп шүкірлік етіп ем, түртті мені не түлен?! —
Жетіп келді жаныма Құбыжықтар шетінен.
Бөгде жерге келген жұрт Тәубәсінен жаңылса,
Ібіліске айналар — шөпті құшқан жалынша.
Алды мені лезде жалынша орап жан-жақтан,
Ібілістің әулеті — кірпігіне қан жаққан.
Қарғыс алған Алладан —
О, бұларың — Ұлы Күш.
Ібілісті туғызған:
Тібіліс пен Жібіліс. —
Шексіз сұмдық сыйлаған ата-анасын еске алып,
Асаба боп Ібіліс, бөсті сонда төс қағып.
Сәл шаршаса Ібіліс — оқылады аза-жыр,
Авторы оның кәдімгі атышулы ӘЗӘЗІЛ.
Әзәзіл кеп биледі мойыныма асылып,
Қасқыр-азу тістерін ҚЫЗЫЛ ТІЛІ жасырып.
Уын қанға сіңіріп, толтыра алмай құрдымын,
Сілекейі шұбырып, танытады Ындынын.
Тілден жұққан сілекей —
Өрмекшінің торындай
Шығармайды шырмап ап,
Мәңгі арылмас сорымдай.
Сол сілекей көзіме шілтер болып құрылды,
Кісендеді сол шілтер ойым менен қырымды.
Шұбырған кіл Күләйлән —
Сілекейден жаралған,
Неткен нәсіл бәдбақыт —
Арамсідік, һарам қан?!
Кететіндей жын үркіп,
Нұрын қойған түн іркіп,
Шайтан біткен өріп жүр ШӘРГІЛДІГІН шұбыртып.
Кеспіріне кек түйген, кіл кісәпір беттиген. —
Шығып жатыр ылығып, анау тұрған шеткі үйден.
Екі Марту келеді қол жүгіртіп етекке,
Бір-бірімен таласып — Жезтырнақ-қыз жетекте.
Жезтырнақ пен Мартулар жынығатын тұсты аңдып,
Кеңес беріп қалмақшы, көпті көрген МЫСТАНДЫҚ.
Жезтырнақтың дауысы миға салып тырнағын,
Жылатады Жанымның Мөлдір Көзді Ырғағын.
Қос Мартудың қолына қара Пері жармасты,
Үлкендігін бұлдаған қуды оны кеп Албасты.
Дию мен Дәу күресіп, жамағатын мәз қылып,
Өлесі мас Самасты Нәтуән тұр азғырып.
Кие қашқан құмиян — қасиеттен тұл ұям,
Тұл ұяда ұйлығып Зымыстан мен Зымиян;
Бір-бірімен сүзісіп жантық мүйіз Шайтан, Жын,
Олар-дағы еріп жүр Соңында бір Сайқалдың. 
Қаннас, Парлас, Кертартар — тумалары Түленнің,
Бишора мен Күлдіргіш, Обыры бар — түмен жын.
Төрт баласын түгенден аярсиды Түлен бұл,
Түленді кеп түрткілеп Шимұрын жүр кілең бір.
Тумаларын Түленнің арбап ертіп жанына,
Еркек Шайтан көзіне шөп салмақшы Шәбірә.
Әркіммен бір жынығып, болған әбден күй-масы,
Нақсүйері Шайтанның - сылқым Рәфиласы.
Шамасы ол да ұрғашы - киген шолақ дамбал жын,
Қылымсиды алдында Түктісұсты Зәндамның.
Барлығы да осының — Ібілістің Ұлысы,
Тірлігі бір, Тынысы —
Күмәнділеу жынысы.
Қырдан келген Қырдуан,
Таудан келген Шимұрын —
Шөрәліге Ормандық
Тықпалайды сыйлығын.
Шөрәлі отыр кекіріп, қалған сарқыт — қан-жында,
Сақтаған боп сыбаға жағынады Малғұнға.
Еңбегіне Малғұннан алар еді алапа,
Бір сау жанды таппай дал — қағып кетер Қанаха.
Тағы қанша жындар бар — танытпаған қалжасын,
Бөліседі Қазақтан тартып алған олжасын.
Несібеден терместей басқа жыннан неміз кем?-
Деп су пері Үббелер шықты олар да теңізден.
Үббелердің соңында Райлар тұр малмандай,
Көздерінен от шашып — уға малып алғандай.
Қоздандырар шоқ іздеп күл шашады Күреген —
Есектікі құлағы,
Бұлар кімнен дүреген?...
Торғай-жүрек шырылдап,
Төбет-тәбет ырылдап,
Мен де тұрмын Құлқынды
Қайғымменен тығындап.
Әзәзілдің Әулетін, көрем деп пе ем Жын Жұртын,
Бұл неғылған, Құдай-ау, бітіп болмас " Мың бір түн"?
Кержұтпа мен Төбегөз, Мөкей менен Көнаяқ
Тағы да бір сапарға жасап жатыр "жолаяқ".
Кергиді кеп жүргендей қызмет қып елге бір,
Шағыстырып жан-жағын Зияндас пен Делбе жүр.
Қаңтар, Ақпан, Наурыз,.. Саратан мен Зауза-түн –
Ызыңымен баурайды Ібілістің ЗӘУЗӘТІН.
Аласуан қасына Арапшыны ертіп ап,
Әуре білем таба алмай тұмсық сұғар жер, тұрақ.
Албақа мен Жалбақа — түсіп алып Аспаннан,
Жер ойылып баратыр аяқтарын басқаннан.
Жерден шыққан Аймөкен — жұлдыз жарған шекесін,
Серей менен Мекердің қиып жатыр некесін.
Куә-дүр боп — Әбілет,
Бата беріп — Тағалан,
Құрып жатыр шаңырақ —
Шайтан шарқы жаңадан.
Сүйектерін жаңғыртып — Орман мен Қыр отасып,
Артатынға ұқсайды ұрпағының сапасы.
Үнсіз қалай өтермін —
Жас шегелеп жанарға —
Тамыр тартып жатыр ғой
Бұлар - Менің Даламда!..
Емес еді шыдам бай,
Тұрдым тағат қыла алмай,
Бұғып қалу мүмкін бе,
Бассыздыққа мынандай.
Буырқандым, бұрсандым,
Қара бұлт құрсандым —
Тамшысы едім мен-дағы
Қамшысы бар бір шалдың.
Әбжыландай толғандым,
Кәр қырандай қомдандым,
Бар киесін шақырдым —
Отын болған Ордамның.
Аршыландай ақырдым,
Пірлерімді шақырдым,
Қобызымды Ожау ғып
Көк теңізді сапырдым.
Ожауымнан үн шалдым,
Келгені осы мұршамның —
Қумақ болдым ЗІКІРМЕН
Шайтандарын бұл Шәрдің!..
... Хасби Рәбби Жалалла, ...
Мұхаррабин Салолла!
Жаратушы Жан Алла —
Жалқы Жарым — Ғаламда!
Тастай көрме аранға,
Бастай көрме арамға.
Қалып тұрмын тап болып
Жын жайлаған аралға.
Лә-илла-һу, ил-алла,
Алла досы — Мұхаммед,
Тілді келтір иманға —
Ібіліс тұр жұтам деп!
100 неше мың пайғамбар,
33 мың сахаба,
Сенен қандай қайран бар —
Мынау жәбір-жапаға?
Төрт Шадияр — жар бол-ау,
88 Сәруар-ау, 99 Машайық,
Мен жолыңа пәруана-ау!
Қайда жүрсің бошалап,
Атам мінген аруана-ау,
Бабамыздың Әруағы-ау,
Келе көрші, Пәруар-ау!
Мағұрып пен Машырық! —
Неғып жатсың шашылып? —
Әулиеңді жіберші
Әруағымды асырып.
Жын қорлығы өтті ғой —
Абыройым ашылып,
Жасыл жөргек, ақ кебін —
Аяғына басылып.
Айға қарап аһ ұрып
Тырнағымды жалайын!
Қызыл қанын сапырып,
Құрбанымды шалайын.
Мойыныма бұршақ сап,
Таңмен бірге тұрайын,
Көзден жасым бұршақтап
Күнге қарап жылайын! ...
Осылардың барлығын
Түс қыла гөр, Құдайым!
Шайтандардың шәрлігін
Мыш қыла гөр, Құдайым!
Досым, саған не болды,
Жолға түсіп жосылмай?
Даусым, саған не болды,
Қобызыма қосылмай?!
Күлетан мен Табыстан,
Бостандық пен Зымыстан
Өтіп кетер болды ғой
Ауыз тимей ырыстан!
Су аяғы иірім,
Су басында Сүлейім,
Қорқыт атам, жете гөр,
Сенен медет тілейін.
Ай астында ақ бөрі,
Күн астында көк бөрі,
Азу тісің сақылдап
Назарың сал тек бері.
Жынды қумай тақымдап
Неғып жатыр көп бөрі?!
Жабық жатыр жау алып,
Жұмақ жақтың өткелі.
Өлді азаптан тау арып,
Жусанды қыр бөктері!
Ұмай Ана — Ай-діңгір,
Сеніңменен қайғым бір.
Күлетан, Табыстан,Бостандық,
Айдын-қырдың үстіне
Ақ нұрыңды жай-ғын бір!
Жеті Кәміл — Пірлерім,
Ғайып Ерен Шілтенім!
Мынау тозаң түрменің,
Шаңын қалай сілкемін?
Сексен сегіз құмарлым,
Тоқсан тоғыз тұмарлым,
Сол иығы шынарлым,
Оң иығы мұнарлым! —
Тескен таудан өте гөр,
Тез қасыма жете гөр! —
Қалай, сірә, мен бүгін
Сені көрмей шыдармын?!
Арқадағы Алперім,
Аңқылдамай кел бері!
Желкедегі Желперім,
Желкілдемей жел бері!
Тоқсан Білдің терісі
Тон шықпаған Түнперім,
Жетпіс Білдің терісі
Жең шықпаған Зілперім.
Жетпіс батпан қорғасын
Жалғыз өзің жамылып,
Сілекейің тамғасын
Келмей жатсың нағылып?
Сен келмесең болмас-ты,
Әруағымнан әр қашты,
Сәруарымнан сән қашты,
Салуалымнан Ар қашты,
Саумалымнан дәм қашты —
Жұлдыз көзді Жымырай,
Судан өрген Сұмырай,
Қырдан безген Қыбырай,
Құмды кезген Құмырай—
Адам кеуде — аң басты
Ала шайтан албасты
Алқымыма жармасты!
Асу-асу бел еді,
Аса соққан жел еді.
Құлағыңа жете ме
Атамыздың өлеңі?
Қызыл шұбар айдаһар,
Қара шұбар аршылан! —
Жібіте гөр зәріңмен
Таңдайымды қаңсыған.
Маңдайының қалы бар,
Таңдайының дағы бар,
Сен де жетші, жаным, ал,
Суда, Суын, Жануар!
Томағасы күмістен,
Аяқ бауы пүліштен —
Қаңғыр дөңнен қан жалап,
Шәмбіл белден су ішкен;
Дуадақтай жорғалап,
Жеті бұрхан жалмаған;
Кекіліктей қорғалап,
Шегін шұрқан шалмаған;
Тұйғындайын сорғалап,
Тоғыз тарпаң талмаған —
Баршын, баршын, баршын құс,
Ала бауыр аршын құс,
Үкілі балақ, шекең шоқ,
Сергелдеңді секемсоқ,
Сен де келер ме екенсің
Қиту, қиқу көтерсек?!
Отман таудың басынан,
От — жыланның қасынан,
Дегелек құс, сен де кел!
Дабылыңа шөлдеді ел.
Қос періштем-"ләппайым! »-
Мақұл менен Маққайым!-
Екеуіңді ертіп ап
Қара бұлтты жасқайын,
Шайтандарды шаптайын.
Жеттіңдер ме қиырдан?—
Қолдарыңды қақпайын!
Егеуіне келгенде
Елу ұста жиылған,
Таптауына келгенде
Тәмам ұста жиылған
Қанжарың тұр дап-дайын!
...Қалдыңдар ма жиылып?
Алдыңдар ма сиынып?
Кетпей тұрып бастайын
Сөздің арты сұйылып!
Зыңқыл, зыңқыл, зыңқыл бұлт,
Соғыс болар бір түндік!
Өріс табар тамудан
Өріп жүрген қыртыл-қырт!
...көзім нені көріп тұр? —
Жетіпті ғой төгіп нұр.
Екпінімен — Еліктір
Тыныштықбек төніп тұр.
Желмаямен желіп бір,
Есенғали еніп тұр.
Жылан Пірі — Мейірхан,
Жеті жұтты көріп тұр.
Амандықтай Ән-бөрім
Әлденеге өліп тұр.
Жеткізгендей Жыр-бөрім
Желжемеден жеріп тұр.
Қара бақсы— Қам-бөрім,
Әрнемені жорып тұр.
Елігіп тұр Ертайым,
Желігіп тұр Желпайым.
Болды осылар әзірге
Байқағаным— әлпайым.
Енді бұлар келген соң
Көшер Бәдік, Күләпсан! —
Түнге қанжар сілтейік,
Кеудемізде Жылап Шам!..
Ұшты кенет қолымнан
Аққу-Қобыз сұңқ етіп!
Осы жерге келгенде
Құлап түстім сылқ етіп...
Есті жисам — қайғырып,
Қанатымнан қайрылып,
жатыр екем айға ұлып,
Барлығынан айрылып!
Жоғалыпты Пірлерім – жүректері шайлығып,
Кетуге әлі жетпепті— Шайтан Тағын тайдырып!
Кешіре гөр, Жан Алла! —
Көп-ау сенде Қазына. —
Ібілістер билеп жүр Зікірімнің Сазына!..
Әсер етпейді екен ғой — әруақ қонған Ескі Асам,
Естіп көрмеген жынға —
Ескі Жырды Ешқашан!..
Қашқан дейді Машайық,
Құрсын, біз де қашайық,
Жын-шайтанның демінен қалмай тұрып масайып.
Әддім бар ма қашпауға,
Бәлекеттен бас сауға!
Жақсы шығар бұдан да тап боп қалған хас жауға...
Жүріп едім тағы алға — тайғанатты тамған қан,
Әзер сүйреп келеді көлеңкесін талған тән.
Әлде қашан бақидың еріп кеткен көшіне
Түсіп кетті ақ әжем— сонда менің есіме...
Жатқан шағым есімде —
өн-бойымды тер байлап,
Аққан сағым мені алып—
Апарардай көрге айдап.
Күйіп-жанып жан-денем,
Буындырып кіл елес,
Жағып едім алаулап —
не өлі емес, тірі емес.
Бір тылсым үн мені арбап шақырғанда мазардан,
Әжем еді-ау, айырып қалған сонда ажалдан.
Ділқұсамды баяғы бақсыларша жорып бір —
Қорғасыннан төбеме құйып еді — Қорытқы.
Тас табаққа үңіліп, тас төбеме көтеріп,
Сөйлеп кеткен күбірлеп,
бір-екі рет жөтеліп:
"Жарқыраған маңдайдан,
Сарқыраған таңдайдан
Болған екен,
Басыңнан өтер әлі сан майдан.
Суылдаған жүректе,
Шуылдаған құлақта—
Құзырың бар, құлдығым, түбі қайыр бірақ та.
Иә, Жасаған, әпер дем!—
Қауіп пенен қатерден,
Бәле менен бәтерден,
Біз көрмеген жат елден;
Кәпір пері кәрінен,
Жын-шайтанның шәрінен—
Құлынымды сақтай гөр!—
Бәлекеттің бәрінен.
Жаһид, Хинду, Зәңгі-дүр, Тарса пері, Мүһ пері-
Бөбегімнің бойынан кет, бәлекет, шық кері!
Осыменен жоғалсын кір менен күл, у сасық!" —
деп батар күн бетіне жіберді әжем су шашып.
Мұсылман мен кәпірдің
Перілерін алқада,
Соттағандай сөйлеген,
Киелі әжем — Елті-Ана!
Содан кейін білмеймін,
Кетсем керек талықсып.
Оянғанда тұр екен ай көзінен тамып сүт...
Сол оқиға, мінеки, түсті есіме қайтадан,
Әжем түсті... бөбегін — балапанын шайқаған.
"Тағы келдік тар жерге"-
Түсімде емес, өңімде,
Маңдайдағы азабым бес елі екен менің де.
Ақ Елестің нұрымен тазармақ ем жуынып,
Тажал-Түннің тырнағы алды тағы суырып.
Тағы бір той айқайлап алды мені шақырып,
Жақындап ем маңына: мұнда да ылғи Мақұлық.
Жұтыр, Жыпыр жиналып,
Құл мен Күпір сыйланып,
Бір-біріне иланып, боқтарымен миланып,
Қырт пенен Шырт кеңесіп,
Бәлду, Бәдік төресіп;
Жалмайды адал дәмімді —
Ауыздары көр-есік.
Қысыр шыбыш текесіп, көздерінің еті өсіп,
Құлтұмсықтар шекесіп, Марғасқаны кекесіп;
"Шаппай бер!"- боп торы шолақ,
Көк мойнақты қор санап,
Қорсылдайды қабанша —
Қонған, қайран, сонша бақ!
Мен де ақымақ, бұларды келіп жүрген ел санап,
Тұрдым біраз тістеніп, тастағым кеп боршалап.
Шәуілдейді бұралқы ит, үргенімен жақпақ боп,
Жармасады балаққа, өзінше ол да қаппақ боп.
һарамы ой жиғаны — қаптаған кіл мижады,
Әйлеңкес пен Нәгүмән — мұнда да елдің сыйлары.
Кіл жәреуке — жексұрын, күйіп кеткен иманы,
Арсыздықтың астына салып берген Ибаны.
Жалғыз Иба деп жүр ем, ілінбеген өсекке,
Бет қызылы оның да жұғып қапты төсекке.
Дүниені бір Тажал жаншып жатыр алапат,
Мына жерден мен сірә, таппаспын деп барақат —
Қозғалып ем сүріндім, қимылдауға жоқ әлім —
Аяғымның астында тасы жатыр моланың.
Шып-шып шықты Жан — Терім —
Жұлдыздардай жиі ақты,
Жүрегіме жерледім қызылшақа ұятты.
Тамұғына Жанымның жұлдызша ақты Жан —Терім.
Вергилийді іздеген күйін кештім Дантенің.
"Мәйіттердің үстінен қала салып тапады», -
деген жыры Дантенің — жаныма әлі батады.
Жеті жүз жыл өтсе де ескірмеген аты әлі,
Жүрегімнің төрінде Жаңғырығы жатады.
Молалардың үстіне қала салған Миғұла —
Өлі әруақ пен Тіріні қылмақ екен сый-құда.
Бұрылсам да қай жаққа,
Күбір-күбір кеңескен
Құтылмадым елестен—
Тылсым Ғалам желі ескен.
Сұқ саусақтай шошайған Құлпытас жол шетінде:
Кездесерміз тоқтай тұр,
Таңда сират көпірде ! —
дейтін сынды ұққанға.
Жатқан жан жоқ қыстырып,
Әруақтарды таптап жүр,
Өзінше әркім іс қылып.
Жүректері арам без—
Тексіздіктің ұрпағы. —
ЗАМАНАНЫҢ ҚҰЛДАРЫ ЕЛДІ БИЛЕП қыртады.
Ей, жазған құл, азбан құл! — "шекеңіздің қушығын
Білдірмей тұр дер едім, Құзғынтекі тұмсығың,»-
Дер едім-ау, дер едім-
Дерегім жоқ, дерегім,
Дерексіздің құны жоқ –
Не десе де көнемін.
Құзғын даусы —Зімпара, жүйкемді кеп қажайды,
Ұғушы едім құс тілін, тыңдасам сөз —не жайлы:
"Қарға атымды құзғын деп, бос шатпасын ақындар,
мен де құдай пендесі — талтаңдауға хақым бар.
Аққуларша өлмей-ақ, аққа арзу боп оталап,
Асырайды біздерді Боққа деген махаббат.
Аққу кешкен ғұмырды мен де ендеше сүрем, »- деп,
Құзғын біткен, әнеки, боқ шоқып жүр сүмеңдеп.
Бірақ менің оларды үркітуге жоқ шамам,
Сұрап алам қайта одан аққуларға шөп-шалам.
Шеп пе? —
Шәбі жерімнің айналыпты киізге,
Құлақтары елімнің айналыпты мүйізге.
Тұрды тағы танытпай жүрген нәрсе көз көріп,
Күллі болмыс кетіпті танымастай өзгеріп.
Шөп-киіздің тегі — жүн, түк қалдырмай күзеген...
Қуды менің Зарымды Мүйіз-Құлақ сүзеген.
Мазақтайды қарқылдап мені нұсқап құзғын-қырт,
Мүйізі бар шекеде қоса күлед біздің жұрт.
 
"Ақымақта арман жоқ». —
Керек пе ауыр ой, тегі,
Мүйіз шықса басына күлмегенде қайтеді!..
Тау жасайтын ел қайда,
сусып жатқан құмды илеп?
Ел жасайтын ер қайда,
былшыл қаққан құл билеп?! —
Тауды мүжіп сүйектей,
жұтып көлді жүз-құрсақ,
Неткен жебір жалмауыз —
Аран-құлқын, жұтқыншақ?!
Мұнайымен құртардай тереңдегі балықты,
Құдайымен құртардай әлемдегі халықты —
Жолдарында түк қалмай,
Жұмырына жүк болмай,
Асфальттарды жеп алып —
Уылдырық жұтқандай;
Ормандарды кемірді, тас пен бетон, темірді
түгел жалмап болған соң
Жүйкемді кеп кемірді.
Жүрегіме қадады табандағы шөгірді,
Қайран, дүние-ай, біздің ер, елірді ғой,
Не білді?
Қалды жұтап тау іші.
Жеді бәрін тауысып:
Шұрылдаған Ындынның Құрсағының Дауысы.
Құл қанымен құмды илеп жұтпаса енді ас болмас,
Біздің Ердей сірә, ешкім — ӨЗ Жұртына Қас Болмас.
 
Қара — пиғыл, сұрғылт — ой,
Қызғылт — тәбет, боз — құлқын. —
таптырмайды-ау армансыз Талап Жеуге Өз Жұртын.
Қаны тәтті Жұртыңның,
Жаны тәтті Құлқынның,
ЖАТПЕН жесең бірігіп,
Дәмі қандай, шіркіннің?!
Абай ата, мұндайда тым қапалы кейпіңмен:
"Қалың елім, қазағым, қайран жұртым..." дейтін бе ең?!
Махаңның да Қайғысын ұқтым жаңа, олла, шын:
"Бұл қонысқа қондырған ата-бабам оңбасын!.."
Ерте іліп ем басыма Кәрі Ақылдың дорбасын —
дәмі қашты миымның —
татып кетті қорғасын.
Махамбетше қанымды төге алмадым ел үшін,
Шығып жатыр Жан — Терім,
Осы болды-ау Зор ісім.
"Қан төкпеген адамның қарғануға хақы жоқ! —
Кім көрінген тілдейтін, ойыншық па — Ақырет!"
деген Дауыс Жұлдыз боп түнегімнен өтті ағып—
Сол Ақ Жұлдыз алдында шыға алам ба ақталып?
Келтіре гөр, Құдая, не жауапқа, не тілге,
Кеш, Бабалар,— деп кетсем,— Таңда сират көпірде.
Туған жердің төсінде көрген СОР да — БАҚ шығар?"
Қаны өртеніп кеткенде не демеген Жақсылар.
Кешір, ата-бабалар, кешір бізді, кеш, тағы!—
Алжастырды біздерді әруақты ердің Ескі әні.
Данышпандар дегенің — Адамзаттың шайтаны,
Өлмейді олар, себебі — сөзін ұрпақ айтады.
Абай демес мені ешкім — гөйлер едім мүжіліп,
Махамбет те емеспін — сөйлер едім кіжініп.
Сендерсіз де емес қой мен пақырда тапшы уайым,
Сөге көрме, даналар, өз бетімше қақсайын.
Қабыл алар халқың жоқ,— Ми құйсаң да ерітіп,
ЖҮРЕКТЕРІН жіберген АСҚАЗАНЫ қорытып.
Бота-мұңға не болсын, Үлек-Үрей шөккесін,
Не қылады Миыңды — Миы қи боп кеткесін.
Бас дегенің бас емес, айналған ғой Қарынға,
Қи-Миыңа күпті боп, Қарын-бастар, жарылма!
Жарылма, сен, жарылсаң — дүниені былғайсың,
Боқ сасытып әлемді тұншықтырмай тынбайсың!
Мен де сенше ойлайын,
Күнелткесін бір деммен —
Бақыт аспас ми емес, қи арқалап жүргеннен!
Жә, жә!
Қыртып барам ғой сендерге еріп, қи-бастар,
Сендік пиғыл, сендік ой — біздің басқа симас дәл.
Жауға шапқан ессіздей қылыш қылып қияқты —
Мұсалдат-ой миғұртқа жөн айтқаным ұят-ты.
Құл болуға жаралған қалса да Бас көгенде,
Жүрегімнің Дүрсілі ойнар сенің төбеңде.
Мынау жарық жалғанға танытуға сиқыңды,
Маза бермей сол дүрсіл бұзар сенің ұйқыңды.
Арам терден жаралған сенің демің сасық дем,
Күллі әлемді улаған бір сүре алман пасықпен.
Менің демім таза тер. —
Анты өмір де, арты— өлім,
Атау керені ішкесін шығатұғын Жан — Терім.
Хақтан алған қарызға — менің жалқы жаным бұл,
Таза күйде өзіне қайтып берем Тәңірдің.
Тамшы Тері Тәңірдің —
Кеудемдегі ұрттам дем,
Ұрттам демім симай тұр көкіректі жыртқанмен.
Сені таза сақтайын,
О, тамшы тер— ұрттам дем,
Былғаспайын ездермен, ырғаспайын қырттармен.
Болшы әйтеуір, сен, таза — былғанса, тән былғансын,
Сені былғап алсам мен сөзіме айтқан кім нансын!
Сен былғансаң мына бір Қара Дүние онсыз да,
Тастамай ма апарып —
Жарығы жоқ жолсызға...
"Не бітірем кектесіп? Күн кешейін септесіп,
Өмір сүре берейін дәрет жалдап, боқ кешіп.
Жіберген жан бір мен бе? —
Жатқа кегін, көпке есе,
Бір қонайын көппенен,
ел болайын ",— деп кеше,—
адамдардың жанынан көп іздеп ем Жаңалық,
Кіл мұндарға тап болдым—
Қалған Нұрдан тоналып.
Көре алмадым бір сәуле қарасам да қадалып,
Таба алмадым бір жарық — үңілсем де шам алып.
Үміт өлді. Шам сөнді. Түтіні тек таралып,
Сол Түнекке өзім де қалдым ақыр қамалып.
ЖҮРЕК ОТЫН,
КӨЗ НҰРЫН ЫНДЫНЫ ҮРЛЕП СӨНДІРГЕН,
Беттерінде иман жоқ — шемен, беріш, көлгір, көн.
Жалаңашсың!— деуге де,
тырдай болған Иманнан,
Айтуға — аузым, айтпауға арым бармай қиналғам.
Қылымсыған қылықтым қи түбінде қыңсыды,
Қырынсыған көріктім
ши түбінде сыңсыды.
Ауыр тиді тағдырдың маған артқан бұл сыны,
Сына жаздап төбемде шытынайды түн-шыны.
Түн-шынының сынығы бұршақ болып ұшқанда,
АРУЛАРЫМ Айналып Шыға келді МЫСТАНҒА.
Не істей алам бұларға,
Құлқы Айуан да Тұрқы Адам —
Мына өмірге біздерден жақынырақ бір табан
Көздерінен солардың жұттым ажал-инені,
Бұрын құсқым келуші ед, қазір күлкі күйледі.
Ине жұтқан ит құсап
Миым жатыр қаңсылап,
Келмей-ақ қой хал сұрап,
Өледі өзі қансырап.
Не болар деп ертеңін? -
Қандасы үшін қайғырып,
Мидың даусы жетеді Қара Түнде Айға ұлып.
Қалың Бұлттың ішінен Уыз-Нұрды аршып ап,
Ми Таңдайын шылайды Көктің Тері тамшылап.
Содан дәркер қуат ап дерт меңдеген жаныма,
Тіршіліктің қайтадан жабысамын жалына.
Тіршіліктің жалына жабысқанда көргенім,—
Тағы да сол баяғы көзі жасты, шерлі елім.
Сонау жылдар төрінен көрінеді мұнарып—
Мұраттарым мұңайып, Сырымдарым сыбанып.
Әбілқайыр тұрады жүрек көзін мұң шылап:
Хақназарым қансырап, Кенесарым құн сұрап!...
Сонда есіме түседі, "мұнар, мұнар, мұнар күн,
Буыршындар шабынып, бұлттан шыққан шұбар күн".
Сары сарып Аспанға,
Сідіктерін шашқан күн,
Қара-ғаріп бастарын бұғып алып қашқан күн. 
Менің халқым қашан да
Күлкі алады, шер төлеп,
Қазан Ұрған Қасқаны —
Желтоқсаны желкелеп.
Иә, айтпақшы, желтоқсан...
Қалды мәңгі жадымда,
Қара мөр боп басулы —
МЕНІҢ ҚЫЗЫЛ ҚАНЫМДА.
Менің Қаным - алты айлық-
Құрсақтағы нәресте—
Ағып түскен шырқырап қар бетіне...
Әлі есте.
Тамырларын сыққанда
Желтоқсанның ызғары,
Жатқан сәби шырылдап —
Менікі еді мұздағы.
Түсік Тастап көк МҰЗҒА —
Кәрін тігіп УАҚЫТ —
Менің жарым болатын жатқан шуын шұбатып.
"Ұл бала екен жейделі —
Данышпандар қазаққа
Қажет емес!"- деп дәрігер айналдырып мазаққа;
Тастай салған қоқысқа,
Көрсетпестен жарыма. —
Желтоқсанда Кім Құлақ Асушы Еді Зарыңа.
Дәрігер қара пиғылын
ақ халатпен бүркеген,
"келесі бір түсік",—деп қағазына тіркеген. 
Жендеттердің қолында —
Жоқтаусыз һәм жылаусыз,
ҚАНЫМ КЕТІП БАРАТЫР әлі күнге СҰРАУСЫЗ.
ҚҰНСЫЗ КЕТКЕН ҚАНЫМНЫҢ кегін кімнен қайтарам,
дауысы тұр құлақта, қалай ғана жай табам?!
Кетем деген пішінде —
БҰРАЛҚЫ ИТТІҢ ТІСІНДЕ,
Қол-аяғы тырбаңдап — қоқыс жәшік ішінде
Жатқансынды ӘЛІ АМАН - МЕНІҢ ТИТТЕЙ ШАРАНАМ
Қан ағады кей түні құлақтағы жарадан.
Іздесем де қаншама менің сол бір жоқ бөпем,
Қай бұралқы ит тісінде қан-қан болып кетті екен...
Ми — меңіреу.
Мұң — мешел.
Көзде сәби елесі. —
Бітелгендей болады Түйсігімнің Төбесі.
Жә, жә...
Айтсам сол жайды — Зарға айналып кетеді,
Қаламның да сиясы қанға айналып кетеді.
Мұны айтқанда тағы да халқым еске түседі.
Сол халқыма берген бір Антым еске түседі.
Менің жұртым шынында —
Айналған жоқ ХАЛЫҚҚА,
Құрсақтағы МІНӘ-дүр—
шықпай жатқан жарыққа...
Жетті тағы желтоқсан —
Тамырды мұз құрсады,
ТАСТАМАҒАЙ ТҮСІК қып ЗАМАНАНЫҢ ҚҰРСАҒЫ-
 
Шоқымағай күшіген, —
деп көзімнен қан тамды —
БҰРАЛҚЫ ИТТІҢ ТІСІНЕН КӨРСЕТПЕГЕЙ ҚАҢҚАҢДЫ.
Осы тілек миымды инесімен шабақтап,
Көз ілмеймін түндерде, атқанша әбден таң әппақ.
Қарқалләзи шақ туып,
өзі ие боп бұйдаға,
Көштің бетін түзер ме,
еніп ересидаға?!
Елдің ең бір шетінде,
Желдің ең бір өтінде-
Жүре берер дірдектеп
Кейде ұқсайды жетімге.
Пасығы да аз емес —
Олар емес бар қайғым,
Сәбилер бар ішінде,
Соларға арзу арнаймын.
Құраны бар — діні жоқ,
Ұраны бар — ұлы жоқ;
табаны бар — бүрі жоқ,
табағы бар — тыры жоқ;
Жалғаны бар — шыны жоқ,
арманы бар — мұңы жоқ.
Қанжары бар — қыны жоқ,
жанжалы бар — құны жоқ.
Құл халық деп, құлданып жүрген тексіз "Пірі" көп
Жарытар ма тірі боп —
Сен не дейсің, Құдірет!?
Иілмейтін ор басы көрді талай көрді ашып,
Маңдайына мөр басып,
қой бағындай қорғасын. 
Жасым қанын оятсын,
текке жатпай мұңайып,
Жүрегіне жетер ме? —
Сәл қаттырақ жылайын.
Айналайын, Ұлы Жұрт,
Айналайын, Ірілік! —
Өліп-өліп болдың ғой,
Көрсейші енді тіріліп.
Тірлігіңді мен сенің
Зар еңіреп сұраймын.
Сені шұқи бере ме,
Сұқ Саусағы Құдайдың?! —
Деп қанша рет түндерде тілек айттым қол жайып,
Мықты болсаң, Әулием,
Ел Ертеңін болжайық.
Табанынан сыз өтіп,
Жүрегінен біз өтіп,
Халқым қанша тұрады Өз Есігін Күзетіп?..
Билік айтып құлғана —
Қарайды кеп тұлдана,
Есігінен ұрлана сығалайды кіл бала.
Ібілістің ойнағы болып кетті бұл қала,
Еншімді бер, Сен, менің,
Бояуға кір былғама!
Шегір көз үй сүр қабақ
Зәрені алып бір қарап,
Сұр қабақтың маңайын баттастырып сырлап ап, 
Кірпігімен сояудай жүректі осып тырнап ап,
Есік-тілі қалтадан сумаң қағып пұл жалап;
Төрт көз иті иесіне құйыршығын бұлғап ап,
Жабысады балаққа — Қалмақ ол да тыр жамап.
Төбесініп күллі оба, төресініп кіл жәләп—
"Жетім бұрыш"- базардан иі жұмсақ құл қарап,
"Мынау Заман — қай Заман?" — деп бас шайқап тұл-дарақ,
Шекесіне гүл қадап, көк көз шыбық бүр жамап;
Сол баяғы тіршілік жатады өтіп сырғанап,
Сыңарынан адасқан сыңсиды аққу кір қанат.
Қатпар-қатпар маңдайы,
Маңайына мұңдана
Тек баба тау тұр қарап,
Қойнауына түн қамап.
"Төсенгені — топырақ, жамылғаны — жапырақ,"
Халқын ойлап қақырап,
Шаңырағы шатынап,
Баспанасыз ақындар көшеде жүр аһылап;
Күліп өтед қасынан мешінтекі ақымақ.
Тап осының өзі де емес маған аз қайғы,
Жан күйгенде шырпы боп жанып кете жаздайды.
Күйіндім де шер төктім, сиындым да серт еттім;
Жанар болса — мөлт еттім, Жүрек болса — селт еттім. 
Елдің отын жағатын қайда менің ең,
Тектім? — Жақсылығын лапылдат,
Жамандығын өртеп тын...
Даналықтың Жаңбыры жүз жыл жауса көктемес,
Топырағын талақ қып,
Кенезесі кепкен Ес.
Ақиқаттың Ақ Нұрын көзге құйсаң селт етпес,
Түйсіксіздік Тоғайын —
Көш, Бәлекет, өртеп көш!..
Ақиқаттың Дауысы - мидың шаңын сілкісін,
шайып етсін сілтісін,
Кір, ыластан қыртысын!..
Көз Жасына Тұншыққан Дауыс шығад алыстан,
Ол дауысты еститін қайда Даңғыл Данышпан?!
Данышпанның өзін де — Хабар алған Ғарыштан,
Топастықтың Тозаңы қара тасқа жанышқан.
Жылтырайды көздері тас астынан шық құсап,
Бұрқырайды шаштары тасқа біткен мүк құсап!..
Арты ашылған Аранның азу тісі сақылдап,
Жем тілейді түнектен —
Ақіретке жақындап.
Адам Тәні, Жер Шары —
Тілектердің Түрмесі,
Ол тойынбай түрілмес Түнектердің Іргесі...
Күн жиылып ай болып,
Ай жиылып жылға еріп,
Жыбырлайды құрт құсап
Бір құлқынға құл болып.
 
Жыбырлаған Сол Құртқа қарап тұрып қорқасың,
Кеулейді кеп тынымсыз Уақыттың Қаңқасын!..
Шақшадағы күлімсі насыбайдай миы бар
Шартық қарын шерменде ұқпас мұны, күй ұғар.
Ұққан болып Мүттәйім, тұр көрсетіп ұйыған,
Ләззатын талмайды —
Құрсақтағы Қиынан!
Жалай-жалай тиынды кеткен тілі таттанып,
Бар тілегі бір Құрсақ — санаға - жүк,
Боққа -құт!
Ындынының үстіне
Көзі Жасыл Өт тамып,
Тағы-Тобыр Төрімде
Тағы да отыр топталып!
Ындынының тілегі тағаттарын тауысқан,
Жаңалығы бар ашқан:
"Сүйем жуық — қарыстан..."
Шандырымен шалынып, тамырымен таңылып,
Жұлынымен жағынып, сіңірімен сабылып;
Омыртқа боп опынып, қабыртқа боп қамығып,
Шыра болып жағылып, сына болып қағылып;
Кресло-табыттың жақтауына жабысып,
Тірі өлік боп сан аға — талқандарын тауысып;
Бұрау басын сындырмай қорғансыз, қор халқы үшін,
Таза өзіне қалдырып тағдырдың бар талқысын;
Сатып кетті — көңілдің қыбыр-жыбыр құрты үшін,
Сәби сынды жұртының мөлт-мөлт еткен күлкісін.
Елді билеу мүмкін бе - ЕНБЕЙ ЖҮРЕК ПІШІНГЕ
Көп жүректер божып тұр тұмсықтардың ішінде.
Сол тұмсықты бұзбақ боп қанша мәрте оқталдым,
Қанша мәрте тоқталдым, келмегесін сотталғым.
Сенген серкем — қанды ауыз қасқырменен сүйісті,
Менің сусақ көңілім шол басарға ми ішті.
Сиырды жеп семіріп, Жылқыны жеп желіккен
Не дәметем, ми-мешел,
Тірі-қарын өліктен.
Затын сатып жұртының,
Атын сатып ұлтының,
Тонын киіп кірпінің —
Қанын жалап ұртының,
Бірде қасқыр, ал бірде кейпіне еніп түлкінің,
Толтыра алмай жыртығын — Бітей алмай Құлқынын;
Ырылдасып кейде итше, жүргендерге қараймын,
Қараймын да жалма-жан ӨЗ ЖАРАМДЫ жалаймын.
Ындындары сақылдап, іші күліп, бұты ұлып,
Өзін кеше жаратқан Топыраққа түкіріп;
Арасынан қай тістің табам сені, деп қалып,
Мені жемей тұр әзір, жеуге тағы оқталып.
Сүйегімді Етімнен бөлгісі кеп қаталап,
Есекдәме болып жүр Есекжеме-махаббат.
Мен бір титтей шабақ ем, Айбат шеккен Киттерге,
Мен бір қоңыр қозы едім, Маңыраған Иттерге.
 
Не көрсем де елімнің арқасында көремін —
Қай ҚҰЛҚЫНДЫ қақпақ боп бітей алар ӨЛЕҢІМ?
Мен ұшынсам — жұртымның сөзін сөйлеп ұшынам,
Табылсам деп халқымның ЖҮРЕГІНІҢ ТҰСЫНАН.
Жүріп келем теңселіп, Жас балаша шалықтап,
Дидарына елімнің қарасам деп анықтап.
Арасында аз жұрттың болмақ қиын - бірегей,
Бірегейден озады Көптің бірі — дүрегей.
Дүрегей боп әйтсе де үріп өту жат маған,
Жаным күйіп жатса да - аққа күйе жақпағам.
Ардың сөзін жаттаған, барлық пенде жақ маған,
Әуелі — Алла — Хақ — Кәләм!
Сол құлдарды сақта аман!
Адал табалдырығын теңестірмес таққа арам
Арлыларды аз болсын — көргеніме мақтанам!
Бірегей мен қыртты әңгі,
Дүрегей мен сырттанды
Теңемеудің жолдарын айтып өтем Жұртқа әлгі.
Алмаспайтын ешқашан басқамен не ақшамен,
Менің жолым жетер жер — бөгде ғалам, басқа әлем.
Басқа әлемге өтпей-ақ жұрттың бәрі шұбырып,
Емеурінін Миымның қалса деп ем ұғынып.
"Ойламай-ақ өтті ғой — мына бала өз қамын,
Түбіне ақыр жетті ғой жегі құрт боп соз залым.
Келмесе де қолынан қамымызды жеп еді,
Халқым-ай!.." деп қашан да басталатын өлеңі.
 
Жайлы жатсын, бейшара!" — деп қағып ап шалғайын
Сипай салса жетеді МОЛАМЫЗДЫҢ МАҢДАЙЫН
Тап осыдан басқа түк мен жұртымнан дәметпен,
Бет сипаса болғаны — бері өткен мен әрі өткен...
Кідір сәл-пәл, қаламсап, жағаласпа жол аңсап –
Ақиқат пен Тілектің арасында — Аран, Шат.
Ақиқатқа айналар тілектерім түбінде, —
Деген сенім өлтірмей алып келді Бүгінге...
Сондықтан да сабыр қыл, бір Тілегім тағы бар.
Тілек аз ба адамда — халқым-ай, деп қамығар.
Түзу шығып сөздері, ежіреймей көздері,
Өз Аузына тезірек жетсе деп ем өз қолы.
Ішпей Атау-кере ғып Жаттың берген тәтті уын,
Биік ұста дер едік — Пірлі Тектің ақ туын.
Төбесінде ойнатпай, телілерін құрықтап,
Төрге оздырса деймін де, Тектілерін ұлықтап.
Ерте туған жұлдызын жалмап алмай Көрдей Түн,
БОСАҒАНЫҢ ӨЗІНЕ берсе деп ем ТОР КЕЙПІН.
Жетер болды түбіне - жебір пиғыл, іш, қарын –
Айырса ғой ертерек ДОСЫ менен ДҰШПАНЫН.
Қыбыр-жыбыр қайда да, мимырт мақсат, сөз ұсақ-
Неткен ғана жұрт еді — өз Сорына өзі шат?
Көзін тырнап ашса ғой менің сояу сөздерім. —
Қаза бермек қашанғы ӨЗ ҚОЛЫМЕН ӨЗ КӨРІН
 
Заманақыр келді ме, тап осынша азатын?! —
"Адам — мешкей, Моласын тісіменен қазатын".
Мүжік тістей шаһардан шылым-мұржа будақтап,
Күнде мейрам бұл жерде — кілең қара ту қаптап.
Неге керек, дерсің, сен, мейрам күні ойбай, дау! —
ӨЗ ІНДЕТІН тойлаудай, бұл жалғанда той қайда-ау?!
Төбеде дар тербеліп, төменде ар тапталып,
ӨЗ КӨРІНІҢ жанында Билеп жатыр ШАТ Халық.
Ашып қалған диуана — Сүлейменнің құтысын,
Жүгіріп жүр жанында шала киіп күпісін.
Шыққан Дию құтыдан — Ібіліске қосылып
Күледі кеп сақылдап, Билік айтып, төс ұрып.
Ізде ендеше, Диуанам, Сүлейменнің жүзігін,
Дию жұмсап, кеше ғой дүниенің қызығын.
Жұмсаймын деп,
жіберіп қоя көрме бұтыңа,
Кіріп кетіп жүрме тек Дию шыққан құтыға.
Көре тұрып осыны қалай қалам үндемей,
Білгеніңді айтуға жаралмап па ед тіл, көмей...
Жапырағын қайыңның
Түздің желі қоздырды,
КӨРЕ-КӨРЕ КӨЗДЕРІМ –
ДҮНИЕНІ ТОЗДЫРДЫ. 
Кеше жасыл жапырақ қап-қара боп төгілер.
Тозған көзге Күрең де түсі қашып көрінер.
Іріп жүні барақтың, шіріп діңі Дарақтың,
Сорлылардың жарасын жапырақ-тілге жалаттым.
Бұта-бұлтқа ай-тазы сарығанда бұт артып,
Сары тазының сарығы жапырақ-тілді жүқартып,
Сәуле-нұр боп кеседі, шұрқ-шұрқ теседі —
Жерге тамған қанынан Аза-гүлі өседі.
Ызыңдайды күні-түн Сорға шыққан Аза-гүл,
"Үнін өшір Заржақтың !"- Кіжінеді қазағым.
Кіжінеді қазағым — болып жатса той, тегі,
Мазалаған бейбақтың аузын бумай қайтеді!
Аза-гүлдің алқымын топас-таспен бауыздап —
Бауыздауға келгенде өз қолың да — Жауыз, Жат;
Тамған қанын жалады көкжал-теңіз арсылдап,
Үнім өшіп, қалдым мен Қара Түнде қалшылдап.
ҮН мен ДЫБЫС ЖАНАРЫН кетті сонда қан жуып,
Аза-гүлім — Жырымды аруладым ақ жуып.
Түкіріп ем бір мәрте Сонда желдің өтіне,
Сідік болып қайтадан шашырады бетіме.
ХАЛҚЫН САТҚАН Жалдаптың
Сілекейінен тоқылған
Шымылдықты тасалап, талай үнсіз отырғам.
Содан бері мен сорлы, көтере алмай еңсемді,
Отырушы ем тіл қатпай орындықта ең соңғы.
 
ЖЕРЛЕНІП ЕД ЖҮРЕГІМ ҰҢҒЫСЫНА МЫЛТЫҚТЫҢ,
Шүріппені баспақ боп Ындын-Саусақ құртып тұр.
Басып қалса — Жүрек-оқ жоғаларын білемін,
Көздеріне кімдердің қадаларын білемін.
Ағызбаққа қанымды, шығармаққа жанымды,
Аңдиды ылғи Жендеттер, қимылдайтын шағымды.
Тигізеді от Үрейге — Жанарлары қан сасып,
Қалсам деп ем әлемге — жүрек барда Зар шашып.
Қуанышта құн бар ма, зардың дәмін татпаған,
Арбауынан жыланның торғайымды сақта аман, —
Деп тілеп ем Тәңірден — мені оларға пенде етпе!
Менсіз де олжа, табыс көп — Қасапшы мен Жендетте.
Тәңір Құлақ аспады, Қолын сілтеп тастады,
Жердегі кіл Міскінді қайтсін — Тәңір!
Рас-дағы.
Мағжандардың кешегі жеткен ақыр түбіне —
Сүйенем де, қайтейін, Қаламым мен Тіліме.
«Желпініп шық құмардан, шерлі жүрек, желді өкпе»
Айтарыңды айтып өл, алдындағы көн бетке.
Бірақ көн беттен гөрі сергек шығар тас деген,
Сөзіңді ұқпау жөнінен ол — тастан да таскерең.
Жыртылса да кітабым, қырқылмасын бұтағым —
Деген Жалғыз Тілек-ті, тілге тиек тұтарым —
Кешегі ағаш — бүгінгі қағаз яки кітап-ау,
Ажыраса Тамырдан — бұтақ деген — бұтақ-ау...
Шықты менің Жан -Терім —
Жасыл Қаным аққанда,
Бұтақ-қолым балта алып Тамырымды шапқанда.
Жендет-балта жанында оңай деп пе ең жан саумақ,
Қаламымның мұрнынан көксіл-қара қан саулап,
Дәптерімді бүлдірді, қан-қан болған ақ қағаз
Айта алмайды өксіктен — жақынға өкпе, жатқа наз.
Ары таза күнәдан — менің әппақ дәптерім,
Секілденіп көрінді жырымды орар Ақ Кебін.
ТҮРТКЕН ЖЕРДЕН ҚАН ШЫҒАР. –
Айтып қашан таусып ем,
Ыңырсиды Ақ Қағаз —
Ормандардың даусымен.
Жүйкейімді жүн қылды,
Жігерімді құм қылды,
Бидайсынып жүргенде диірмен-өмір ұн қылды.
Омыртқамды омырды,
Сүйегімді сындырды,
Қара шашым — қара орман —
жұлған шақта шыңғырды.
Ине тығып көзіме
Қанды жасымды ағызды,
Жүрегімнің үстіне
Өтімді әкеп тамызды.
Жанның Нәзік Сәулесін
Түнегіне дерт қамап,
Өзегімді баратыр
Өңі басқа өрт жалап.
Оралады тәніме ақырет-сауыт — бұлт-кебін,
Шығып жатыр Жан - Терім —
Не де болса сүртпедім.
Улы ауасын жерімнің, жұттым атау-керем деп,
Тұңғиыққа, мінеки, барам мен де тереңдеп.
КҮЛГЕН СУДЫҢ МИЫҒЫН ӨБЕМІН деп бірде мен,
Құрдымына күмп етіп, әзер шықтым — Түрмеден.
Мені алдады ӨМІР де жымиған сол СУ ҚҰСАП,
Сайқал екен бұдағы — аяр күлкі, у құшақ.
Айырмасы:
Мен бұдан шыға алмаспын сірә да,
ЖАРТЫ МЫСҚАЛ ЖАН ДАУСЫМ ғана қалар Мұраға.
Тұңғиыққа барамын бірте-бірте тереңдеп,
Естімейді Даусымды
Күллі дүние керең боп.
Даусым Зарға айналды,
Зарым зәр боп кетті енді,
Жан — Терімді ағызып, алқымыма кептелді.
Алқымдағы Дауысым қайта жұтсаң —мәкіру.
Қақырмасаң өлді дер — ішіп тағы ақын у.
Сол мәкіру жүрекке Запыран боп жиналып,
Көз іле алмай түндерден шықтым талай қиналып.
Кетуші еді қай кезде — артық ішкен Зәр тегін,
Запыраным — бұл жырым: өлердегі Жан — Терім.
Көк телегей тер болып, кетеді екен Жан шығып,
Жанның мөлдір шығына балаусалар малшынып.
Жан — Теріңнің шығына көктеп шыққан балауса —
Желбірер бір сені айтып —
Жел етінде Жалауша.
Жан — Тер деген не өзі? —
ҚАН ба, әлде ДАУЫС па? —
не болса да, ТӘҢІРІМ, тым мезгілсіз тауыспа.
Жан сапары — мәңгілік — көз жеткізбес қиыр шет,
Ал Адамның ғұмыры — сол Жолдағы түйіншек.
Түйіншекті шеше алсақ — ғұмыр кетпек ұзарып,
Көрінер тап алдыңнан —Ақиқаттың Ізі анық.
Ақиқаттың Ізінен кетпеу үшін ауысып,
Өтсем деп ем шығарып — ҚАННЫҢ ТАЗА ДАУЫСЫН.
Түрткен жерден қан шығар:
ӘЛЕМ ТӘНІ ТЫМ НӘЗІК —
Шыққан ҚАНға үн қосар үлгерсем ғой ЖЫР жазып.
"Ол үшін сен, жігітім, бозторғайша шырлап үш."
Жетті тағы жырақтан шырлап ұшқан бір Дауыс:
"Жүрегіңе ал-дағы зіл көтермес жүкті артып,
Ақиқаттың Шыңына Қауырсындай шық қалқып."
Дегенді айтқан басында — Абай, әлде, Қасым ба?
Ұлылардың біреуі — кім еді өзі, расында?
 
Ұлы деген кім екен? —
Біреуі оның — Жұмекен,
Мұқағали, Төлеген —Қара Өлеңнің Пірі екен.
Жолаушының иә, Алла, оң сапарын тіле тең —
Қаңғып жүрген ойымды қостарына түнетем.
Кекілбайдың Әбіші, Сүлейменнің Арысы,
Нұрғалиев Өтежан — Ол да Тәңір танысы. —
Осылардың бірі еді — айтқан әлгі Шындықты.
Шың емес-ау, Төбеге шығарсам сол —Зіл жүкті.
Бәйгіге атын қоспай ма? —
Көмек берер дос қайда? —
Өтеміз бе ел-жұртқа тигізе алмай еш пайда?..
"Ертай, Серік, Сұраған, Тыныштықбек, қайдасың? —
Құлаштап бір сілтейік Қара Өлеңнің қайласын!
О дүниенің Хабарын жеткіз! — Кірсін ел есі,
ТІРІ АҚЫНДАР дегенің - ӨЛІ ӘРУАҚТЫҢ ЕЛЕСІ.
Жантелі-дерт меңдеген, Ділқүсалы —бидауа,
ҚАРА ТҮНДЕ ҚАҢҒЫҒАН АҚЫН да бір ДИУАНА.
ЖҮРЕГІНІҢ ЖҰЛДЫЗЫ аққан кезде түн тіліп,
Сол Жұлдыздың Ізімен жүреді ол да тімтініп.
Қызығынан жалғанның қойғанменен құр қалып,
Жұртын бастап апарар іздейді Ол - бір ЖАРЫҚ.
Жүріп өтер жолдары — кілең шатқал, қия бет,
Қыр жалмап тынады бітіп болмас қиямет.
ҚАШАНДА АҚЫН ӨМІРДІ СҮРЕДІ АҚЫРЗАМАНДА –
Соған соқпау жолдарын айтып кетсек —АДАМҒА.
Бірақ Адам Ақынды тыңдап еді қай кезде! –
Біз Олардың көзіне көрінеміз —Айкезбе.
Ақындарды Алла да аямаған Құранда —
(Өзіңді іздеп өтеміз сондадағы, Бір Алла!)
Біле тұра барлығын — қала алмаспыз сыр сақтап,
Шынымызды айтайық — жанарымыз бұршақтап.
Есі дұрыс Келешек
Жолымызды ұстасын —
БІЗДЕР жазып кетейік ЖЫРДЫҢ СОҢҒЫ НҰСҚАСЫН!"-
Десем бәрі әр-жерден үн қатады айқайлап:
«Қам жемей-ақ қой бізге - жүрген жоқпыз той тойлап»
Тірлік қылып күнімен, өлең жазып түнімен,
барлығы да әуре екен - ЖҮРЕКТЕГІ ЖҮГІМЕН.
Жүректерін желпіп ап, жұпарымен Жұмақтың,
Тірлік деген Тамұққа тап болып қап жылап тұр.
Қаламынан қан ағып, екі көзі алайып,
Қамығады қарайып, досым —ақын Адаев:
"Шыңым қалды — қырансыз,
Қырым қалды — құлансыз,
Құмым қалды — жылансыз,
Құлым қалды — Құрансыз;
Қызым қалды — тұмарсыз, ұлым қалды —ұрансыз
Тонаған соң кіл Арсыз, топырағым құнарсыз.
Тап осыған сірә, ал, сіз, дау айтпайтын шығарсыз
Қайда жүрсіз, Әділет, не дейсіңіз бұған, Сіз?!"- 
Қой, қой, Сабыр, сабыр ет!—
Қайда деме Әділет. —
Жоқ қой! —
Болса құл қылып қояр еді Әбілет.
Әділеттің жоқтығы дұрыс болған, тегінде,
Өлген болса, бейшара, тыныш жатсын көрінде.
Тірі болса, Жарықтық, жата алмас ед бас бағып,
Жылап келіп Біздерге мұң шағар ед қасқа ғып.
Қай-қайдағы қайғыңды шұқып жағып білте-түн,
Бұлт-сүлгіге қол жетпей көзін Оның сүртетін;
Күйзелер ек, содан соң Өзімізді кінәлап,
Жүгірер ек дүкенге — әкелуге шыны арақ...
Қалаға да дерексіз, ауылға да керексіз,
Ақын қылған Құдайға өкпе артарсыз не деп, Сіз?!
Ала алмадық өткеннен не бір дәріс, не сабақ —
Өмір өтіп баратыр ЖОҚ БОТАҒА бошалап.
Түйені емген мен бейбақ,
Шаршатқанда Шөлді Аймақ —
Желдеп кете беремін
Қиялдағы көлді ойлап.
Қалармын деп көмусіз жер де жетпей Молама,
Мен де кеше қашқанмын — сендер жүрген Далаға.
Тойып әбден тірліктен,
Дүниеден дүрліккен,
Мені күтіп жатқандай
Сол Далада Пір біткен. 
"Маңғыстаудың ойында —
Үш жүз алпыс әулие"-
Қалса егер де Мекенін
ПЕРІ АЛМАҒАН Сау Кие,-
Жатсам деп бір қасына, тіршіліктен пәк кешіп —
Күндіз — жырмен, Ай бата Әруақтармен беттесіп;
Көрсетпес деп жолымды — қара шыңға түн төніп,
Шам ғып жағып ҚАНЫМДЫ, ТАМЫРЫМДЫ БІЛТЕ ғып;
Тұрған шығар деп келсем: Әруақ үйі қаңырап —
Бір маскүнем ішінен шыға келді маңырап.
Бір жезөкше түп жақта киіп жатыр лыпасын —
Тап осыны айтқаннан, жырым, нені ұтасың?!
Бетін жауып қынамен, жүзі күйіп ТАСТЫҢ ДА,
ЫҢЫРСИДЫ СҮЙЕКТЕР ЖЕЗ ӨКШЕНІҢ АСТЫНДА...
Мешіттерге кіріпті, әжеттерін өтеуге ел,
Қарғыс айтам мен Саған:
"Бұртташ келіп, кетеу бол!"
Бұдан артық не дейін,
Белгілі ғой көмейім-
Жер жарығы болса егер ойланбай-ақ енейін...
Мешіттерден басталған жер Астының Жолдарын-
Бітей салған Бүгіннің Темір-Тажал қолдары.
Үңіле алмай Тереңге тексіз Ұрпақ құнттап,
Құпиядан Құтылған, сұр Цементпен Құлыптап.
 
Әруақтарды Сүзгенде - із қалдырған Сайқал кіл —
Цементтегі қол таңба - мүйізіндей Шайтанның.
Құлақты да қойсам ба - сұр Шеменмен тығындап?!
Баба Рухы төбемде шырылдап жүр, шырылдап.
Иассауи жатқан жер. - Бақырғани Сүлеймен —
Кешегі бір күндерде қашып кірген Үрейден, —
Кімге мекен болды деп, —
Жер астында қилует? —
Үңіліп ем — мұнда да Тексіз сызған силуэт.
Кісікейіп Шайтанның оянған-ау ескі өші,
Бекет Ата, бар болсаң ешқайсысын кешпеші!..
Шежіре-бәдіз қоймасы — күлді балбал кемсиіп,
Үңілген боп бәдізге қалдым тастай мелшиіп.
Құпияңды ұға алмай қорлағанша тап сені,
Біржолата тас болып бадалғаным жақсы еді! —
"Алу үшін Әруақтан: дертке — дәру, жанға — нұр,
Мәшһураттас боларлық сенде Білік — бар ма бір? —
Деген Сауал кеудемнен қапияда оянды. —
Сұп-сұр жүзі Жүректің қызыл түске боянды.
Қалды сол сәт күрсініп, шөгіп жатқан Зілдей шың,
Көресіңді, — дегендей, — көрмей көрге кірмейсің.
Қараң етті шың басы...
Сақалды адам сұлбасы...
Әруақ қой деп қалып ем, екен арқар Құлжасы.
 
Үйірінен айрылып — шыққан бейбақ сүргіннен,
Әруақтарға шаққандай мұңазасын Пірлі үнмен,
Меңіреп түр аңылжып. —
Қос қозықа жанында,
Енелері қалғандай батып мәңгі Сағымға —
Жаутаңдайды артына, көздерінен құм саулап,
Бара жатыр дүниені сарнаған бір Үн шарлап.
Тарсылдаған үн шықты.
Тау да өксіп тұншықты.
Дір-дір еткен шөпбасы— әрең ұстап тұр шықты.
Дыбыс шықса селк еткен Шөпті көріп бір әлдім,
ЗӘРЕЗӘП боп қалған ғой тісінде әбден түреннің.
Ағып түсті тамшыкөз, тас бетінен жүзі шық,
Шайтан мен Жын тағы да жатыр ма деп сүзісіп –
Ойлап едім, мылтықтың дауысы екен жаңағы үн
Ұңғы-өңешті Жалмауыз Ашыпты әбден Аранын.
Соққы тиген кез қүсап түн жиегі күлтілдеп,
Шыққан түтін мылтықтан сіңді ауаға біртіндеп.
Керіп мына сойқанды, қатып қалдым қалшиып,
Киік біткен жосып жүр Мүйізінен Қан Сиіп.
Бірі алдыма жығылды — бүйірлері қан-жоса,
Шопан Ата, қайдасың, Киігіңе жан жаса!
Жаса деген не болар?! — Жан сала гөр,
Жан-Ата! Қалай ғана қарармыз бұл сұмдыққа таң ата...
...Теңізімнің үстінде — жалғыз аяқ жол жатыр —
Темір Баба ізімен келгені ме иен кәпір?
Уа, қаза гөр,
ЬІнсапсыз кәпірлерге мола-көр,
Темір Баба! — пәлеге өзің бөгет бола гөр!
Сен не дейсің, Бағзы Жыр?!
Сен не дейсің, Ескі Аңыз? —
Тым болмаса бір мәрте
Мен пақырды қостаңыз! —
Үндемеді Әруақтар —
Әлде бәрі керең бе? —
Ұшты ма Көк —Зәреңге,
батты ма Көр—Тереңге? —
Әруақтардың Мекені — шығармады бір сыбдыр,
Өзегімде өксіді — Бағзы Аңыз бен Тылсым Жыр.
"Заулауында киіктің — кендігі бар даланың," —
деген, Ақын, Кідіріп қалды неге қаламың? —
Оқ жүйрік пе, жоқ әлде бүгінгі елік шабан ба? —
Айдамай-ақ топылдап құлап жатыр Аранға.
Жыртқыштықтың Азуы — шың жағалай кіл Аран,
Көрі тарих жазуы — тас пен жастан құраған.
Бұл не қылған, Құдай-ау, бітіп болмас қан-қасап? —
АДАМ ЖАНЫН БІР РЕТ КӨРЕР МЕ ЕДІ АҢҒА САП?!.
Туған жердің тым құрса, бір Елігін қорғайтын
Менің шамам жоқ екен, жайым, сірә, болды айқын. 
Әруақтар да үн-түнсіз — көмек берер мұндайда.
Жетпей ме әлде көздері, болып жатқан бұл жайға?
Рухтарын Жаншыған шыдай алмай езгіге,
КҮНӘҺАР ЖЕР БЕТІНЕН, ӘЛДЕ, МӘҢГІ БЕЗДІ МЕ?
Қалмады енді менің түк, Хайла қылар күш-айлам,
МҮЙІЗІНЕН АЙРЫЛҒАН МЕН ДЕ ТЕКЕ –
ПҰШАЙМАН...
Өлі әруақтар қасынан — аласталған адамдай
бұл жерден де кеттім мен мекен-тұрақ таба алмай.
Қайда барып күнелтем? —Жаям енді қайда өркен?
Қоныс болған Кімдерге — Менің жұпар жайлы өлкем?
Жындай талап сан сауал,
Жауап таппай сасқанда,
Қара Түнге көз шаншып,
Жаутаңдадым Аспанға.
Сірке-жұлдыз шұбырып,
Жыбырлаған бит-айдан,
Қышығандай бұлт-шашы —
аспаннан да күй тайған.
Атар емес әлі де Қоймалжындау Лай таң. —
Түн жамылып тағы да қаламыма сыр айтам...
Құпияның күндізгі ұғу үшін шын сырын,
Түсінген жөн алдымен Түннің Сырын — Тылсымын.
Қара түнге сондықтан Тығыламын тарықсам—
жүрегімнің төрінен аламын да жағып шам — 
Толқынына қиялдың жүзем келіп қайық сап.
Теңіз-дәптер алдыма — отырамын жайып сап.
Құшағына Тылсымның — күндіз еніп тынады,
Айдын-дәптер бетіне Жұлдыз өріп шығады.
Шатастырып жер-көкті шығады ақ тер, көк терім —
Бірде айналып Аспанға, бірде Айдын боп Дәптерім,
Құпия бір әлем боп - Өңінде ойнап жұлдыздар,
Жан—Терімді жұлдыз ғып ағызады Түнгі Ызғар.
Есекқырған туады қашанда елдің алдымен,
Таң атқанша қуады көп жұлдызды шалғымен.
Көз алдымда тұрады жұлдыздың да түр-түрі —
Қытықтайды Қиялды — Қыз-Шолпанның кірпігі.
Шолпан-Қызға арзу боп Өмірзая — жас ақын,
бар жарығын шығарып лапылдайды аса тым.
Күреңітер ажары, жанын буып у-қайғы,
Зарын нұр ғып ағызып,қара түнді турайды.
"Мәжнүн!"- деп жан-жақтан жұлдыз біткен шулайды,
Қырсыққанда Қыз-Шолпан таң бозынсыз тумайды.
Лапылдаудан танбайды қолы жетпей қойса да. —
Қыршынынан қиылып кетед сосын бейшара. —
Айта алмаймын ар жағын; ар жағында түк те жоқ —
Қалды сыры бүкпе боп —жұлдыздар — көп нүкте боп..
Қарақшыға жем бопты Үлпілдегі Үркердің,
Байғұстардың көз жасын Бұлт-Сүлгімен сүртер кім?
 
Үлпілдек жоқ қасында.
Арман — Зая, неке —тұл. —
Сұлусары қабаржып бір шетінде жеке тұр.
Жетеуінің көзінен тамшылайды кекесін,
Қиған Қыранқарақшы — Үлпілдекпен некесін.
Жеті бірдей қарақшы бір қызды ұрлап ерсінед,
Ақбоз бенен Көкбозды және ұрламақ келсе рет.
Аңдысуды маңдайға жазған екен Алла шын. —
Ұқтым ақыр жалғанда Қарақшылық қалмасын.
Иесі кеткен Бақиға — байлауда құр шекті азап,
Тұяқ тозған көк тарпып — Ақбоз ат пен Көкбоз ат.
Сыртында кіл қарақшы жұбын жазбай тұр тұтас,
Міз бақпайды тек қана — Темірқазық-Құлпытас.
Ашылмайды құлпы да, таптырмайды кілті түк,
Бақи-Әруақ Үрейі ұрыларды үркітіп.
ҚҮЛПЫТАСТА ЖАЗУ БАР —көзім жетпей қойды, әттең! –
Аша алмадым Тылсымын зымыран-ойға бойлап мен.
Сол жазудың, шіркін-ай, Құпиясын меңгерсем. —
Түспес едім ешқашан, түрме қапас —көрге өлсем!
Ұзақ ғүмыр сүрдік-ау, үзілмейтін күдері,
Босатпайды, амал не, Тылсым Ғалам шідері.
Қара аспанға жанып ап
Қара қайрақ тұяқты,
Қылаң ұрып шығар ек
Ақбоз, Көкбоз сияқты. 
Жанығанда тұяқты — тастай түнге шоқ шағып,
ҚАРА ҒАЛАМ БЕТІНЕН
ЖӨНЕЛЕР ЕК ОҚША АҒЫП.
Құтылсақ қой шідерден, қарақшыны қаңғытып,
Құс Жолының бойымен кетер едік шаңғытып.
О, онда ма, әркімге көрінбей-ақ бекер жек,
Бұл Тозақтан шығатын жолды нұсқап кетер ме ек?!
Дүр сілкінтіп дүниені —
Ұйқыбасыр —ісі жоқ —
шақырар ма ек ел-жұртты,
ЖҰМАҚ ЖАҚТАН КІСІНЕП.
Жазылмапты ондай жол —бірақ біздің маңдайға. –
Аққан жұлдыздарды тек
ТАМЫЗАМЫЗ ТАҢДАЙҒА.
Осы арманға тұтқын боп, жасы жетпей алжып бір,
Ано-о-оу шетте мұңайып шашы ағарған Нәнжік тұр.
Анау тұрған "Шағырма - мұңды келін — мұзды аяқ.
Шарт аязда шытынап" —күбірлейді бізді аяп...
Таразы— таң суытып, су суытып— Сүмбіле,
Үш арқардың мүйізін сырқыратып тұр, міне.
Теріскейден жел тұрса Құбылаға дүрліге
Жөнеледі Үш Арқар - көрініп тұр дүрбіге.
Қағар едім мүйізін — оғым жетпей жүр әзір. —
Құлағыңа жаға ма, ей, Қасапшы, мына әзіл?..
 
Шашын шашып көгінен, жасын шашып көзінен
Сыбырласқан Іңкәрдің мұңын естіп езілем.
"Сезінгеннің барлығын айту керек пе екен?"- деп,
кетеді еріп өкпелеп, суға түскен шекер боп.
Шынжырланған Жұлдызбен біздің Жад пен біздік Ес,
Сыңғыр қағып кетеді, күбірлесе күзгі кеш.
БІР ТАЛ НҰРМЕН жалғанған шынжырына жұлдыздың.
Ортақ, бірақ, қайғылы тағдыр шығар бұл — Біздің...
У тамады кезіме шаққан кезде - Қарағұрт,
Шырмап жатыр ғаламды шатырлары таралып.
Қозғалғанда мен жаққа бес аяғы жыбырлап,
Билетеді Жүректі тылсымдағы бір үн жат.
Анау — Қамбар, кез көрген, күзде туып жазда өлген,
Айына бір Үркермен тоғысқанын аз көрген.
Аз көред те, көзінен жібереді шашып от,
Тие қалса басыңа, міне, саған — Қасірет!
Тисе, әрине, жұмаққа шейіт болып кетесің,
Аспанға сәл қарай тұр, ерте өлгенде не етесің?..
Ерте жатып, кеш қалған, ел соңында қопырап —
Шабансары молаңа салар деп пе ең топырақ?!
Ең болмаса күтейік — ТАҢ ЖҰЛДЫЗЫ туғанша,
Сыпыртқымен Күн-Еже аспан жақтан қуғанша.
Бұрқырайды төбемнен Галактика тозаңы,
Еміс-еміс естілед жұлдыздардың озалы.
 
Көргенменен өздерін, ұқпай қалып сөздерін.
Таным сорлы тантырап, айта алмай тұр сезгенін.
Көк — Жайнамаз, ал жұлдыз — Тәңір ашқан құмалақ,
Пенде жори алмас қып қойған оны дұғалап.
Егер жұптай бастасаң, қонар еді шашқа шаң,
Көктің сырын біле алмай етер ме екем ешқашан!..
Алмақ едім Аспанның барлық сырын ақтарып,
Қымтай қойды көрпесін — әлденеден сақтанып.
Айдын-дәптер бетіне төгілгенде сия-бұлт,
Жүзін Аспан жасырды — шындығынан ұялып.
Мұның бәрін кердім мен —
Қоңыр дәптер-айдыннан—
Аспанның да қайғысы — аумайды екен Қайғымнан.
Жұлдыз-тері тамшылап, Ай-жанары ақшиып,
Дертті Әлемнің ішіне қайғым жатты шақ сиып.
"Астыңғы ернім қыбырлап" — сөз айтуға оқталдым:
"Аспанда да әділдік жоқ екен ғой!" — деп қалдым.
Сүйектерім шарт сынып, ТАМЫРЫМ ҚАН САПЫРЫП,
Бұлттан қашқан Ай құсап шықты сөзім атылып.
"Ғаршағлада жатып ап, бәрін үнсіз бақылап,
Жетер — Бізді қылғаның осыншама ақымақ!
Өзің айтшы, Құдайым?
Нендей қайла қылайын? —
Өзгерте гөр лайым,
Мынау Түннің райын.
Сенген Көгім Сен едің,
Енді қайтіп күнелтем?—
Керек емес маған түк —
Алдамшы өмір, тұл — ертең! —
Деп басымды көтеріп, қарап едім қадалып —
Жұлдыз - ЖАН —ТЕР орнына қоя берді ҚАН АҒЫП..."
...Осы жерге келгенде кеттім кенет оянып,
Түсіп әбден Жан —Терге жатыр екем боялып.
Жанарыма тұр екен Қаны Тамып Жұлдыздың,
Қаңғып кеткен Жанымды Кеудеме әрең кіргіздім.
Шайырлардың Моласы.— Айналамда қыр мүлгіп,
Жалғандағы Дыбысты құлпытастар тұр қылғып.
Көп ҚҰЛПЫТАС - ішінде жиһазы көп шантақтай,
Ал, мен тұрмын түсімді жорытатын жан таппай.
Өз әлімше болжадым, көрген түсті тосыннан,
"Маған-дағы топырақ бұйырар!"- деп осыннан.
Түсімдегі ЖЫРЫМДЫ түсіп көк тер, ақ терге,
Алдым түгел көшіріп, Жанымдағы Дәптерге.
Бұл жырымды — бетінде көлбеңдеген көп кескін,
"Шайырларға оқыған дұғам шығар?"- деп шештім.
Кенет, әлгі түсімде көрген тайым — түсі көк,
Жетіп келді жаныма жерді тарпып кісінеп.
Әлденеден сақтанып, баяғы ұят бет қарып,
Көк тайыма бұт артып кете бардым аттанып.
 
Мұқабасы мүжілген көп құлпытас том-том боп,
Қала барды артымда, кете алмадым мен теңдеп.
Бақи-тұрақ белгілі! —Тастап барам Із-Дерек.
Тұғырымды Фәнилік болдым енді іздемек.
Тұншықтырған тылсымға түстім тағы көне ізге. —
Тәуекелдің қайығын салдым тентек теңізге.
Қамшы-қалам сермеймін, тай үстінде қалғимын.
Сағымымен тербейді ала дөңі Алғидың.
Кенет... Алды шақырып бұтақ-қолын бұлғалап,
Көлден қашып елсізге шығып кеткен бір Дарақ.
Оқырманым, өзің біл — шөлде сағым ішпесең,
Болар мұны, дұрысы, өңде көрген түс десең.
Қона жатып тілдестім түбіңдегі тұрғынмен,
Түбіжіктеп ақыры Дарақ жайын білдім мен...
...Әзіреттің кең ойы — атам қонған жер екен,
Анам Нұрдан жүкті боп бала туған дер екен.
«Төрт бұлақтан — Нұр бұлақ, құйған екен Құндызға»
Дарау ағаш түбінде біткен екем бір қызға.
Сол Ағаш —Түп Негізге бастап келді Ұлы Жол,
Әруағыңнан айналдым, адастырмас, Пірім — Ел!
Сен тірі бол, адассам бастап келер жарыққа,
Ел-Піріме сиынам мінгенімше табытқа!..
Бәйтеректің басында бір бұлыңғыр бар тұман,
Өзгеріпті, Қашекең жырға қосқан қалпынан!
Суы қайда салқыған, нұры қайда шалқыған?
Айныған ба, Жасаған —баста берген антынан?
Су сепкендей басылды — қуанышым ұзамай,
Баспай оны қоя ма — Көзім көрген мына жай?!
"Нұрбұлағы" суалған, жапырағы қуарған,
Кебін киген Сүйектей бозарады Қуаңнан.
Алпыс тарам тамырлы, дарақ екен алты дің,
Әбілетті уақыт қалдырмапты тамтығын.
Жел-азуы шақпақ боп, күңірсиді тыс тұтап,
Алты дінде қалғаны бар болғаны — үш бұтақ.
Аждаһа құм ысылдап зәрін көкке шашқанда,
Жалбарынып Үш бұтақ қол жаяды Аспанға.
Кете алмаспын мен енді бұл ағаштың қасынан,
Жә, баяндап көрейін барлығын да басынан!
Тәңір екен мұны еккен — ең алғашқы Бағыбан,
Нұр тамызып түнектен, тамырына дарыған.
Жердің беті ғажайып шалғын екен ол кезде,
Мына тастар гүл сынды балғын екен ол кезде.
Тастар бұлай болғанда, гүлдер жайын сұрама,
Шығады екен бұрала — кірпігінен нұр аға!
Күн жүзінің өзінен Іңкәр шашып сұрапыл,
Жұлдызының өзінен Жұпар шашып тұратын!
Манаураған сәскенің сілекейін ішіп ап,
Тұрады екен төбелер желге қарап қысырап.
Саз есетін таулардан — көрі күйші, қартынан,
Самалының әзінен сағым исі аңқыған.
Оттар сөйлеп қиқулы — суларынан сиқырлы,
Үн тамыпты жүрекке— келтірмейтін ұйқыңды.
Алады екен Бәйтерек, Күннен - қуат, Айдан -нәр,
Өз қолымен аялап күтеді екен Пайғамбар.
Аттанарда Пайғамбар аспан жаққа жол жүріп,
Періштені орнына кетеді екен қалдырып.
Әр тамыры — тектілік, әрбір діңі — мықтылық.
Жатыпты өсіп Бәйтерек Туған Жерде тік тұрып.
Топырағынан тойыным, жапырағынан жайылым
Тауыпты бар тірі жан— жанабынан қайырым.
Пайғамбар мен Періште бергеннен соң бейілін,
Бұтағында көктепті жеміс болып — Мейірім.
СӨЙЛЕСІПТІ БІР ТІЛДЕ - он сегіз мың ғаламат,
Айуанат пен Жәмәдат, Жәмәдат пен Нәбәдат.
Айдан, Күннен, Жұлдыздан - тұрыпты жыр тамшылап,
Гүл де, тас та, ағаш та — бір-бірінен Ән сұрап.
Гүлгүл менен Бұлбұлдың жүрегінен күй тасып,
Күллі дыбыс өзара қалады екен ұйқасып!
Қазіргідей шықпапты миллионнан — он кезбе,
Табиғаттың барлығы Ақын екен ол кезде.
Жасағанның көзінен сәуле саулап тым нәзік,
Ай-қаламмен айдынға жатады екен жыр жазып.
Айдының да бетіне жел жұқпаған — Ақ Парақ,
Жырды — Самал, самалдан Сағым кеткен жаттап ап.
Төбей, Ұмай, Кейкіге — жатыпты ұрып түн басын,
Айналаның бәрінде Өлең сөйлеп тұрғасын.
Мадақ айтып Аллаға — дүниеге жаратқан,
Зікір қылып жарлаған — әр батқан күн, әр Ақ Таң!
Мұндай Ғажап Мекенде — болсын бөгет саған қай!
Кімнен туам дер едің — Нұрдан енді жаралмай!
Дүниені жарату Құдайға да оңай ма?! —
Бітіріп боп шаруасын, қалғып кеткен со бойда.
Жердің жайын Аллаға келген кезде хабарлай,
Қапы қалған Пайғамбар — Хақтан бұйрық ала алмай.
Пайғамбардың өзінше іс қылуға хұқы жоқ,
Ханы кеткен демала, сияқты еді Үкімет.
Тақырыптан ауытқып кеттік білем, сірә, біз,
Емес, тіпті, бұл аңыз! — оқушым, сәл шыдаңыз.
...Мезгілде осы Өліара — болды кенет әлемет,
Жер бетіне бұғауын үзіп кеткен бәле кеп!
"Шорт" үзгенде бұғауын — жұқты күнге қара Дақ,
Мұның өзі ғаламға соққы болды Ғаламат!
Гүл айналып Тікенге, қап-қара боп тас қатты,
Жарасым мен Үйлесім быт-шыт болды бастапқы!
Жұпар шашқан Дүние күлімсіге айналып,
Сайрап тұрған Әлемнің тілі қалды байланып!
Бұлт та Жерге Кебін боп- Киізіндей ажалдың,
Сүзер болды Ай кейде — мүйізіндей Тажалдың.
Самал кетті жынданып, жел — Дауыл боп жалданып
Аңқуынан айрылған Сағым қырда сандалып.
Жарасымның Желімі — Жасағанның Жыры еді,
Тіршілікті әлдилеп тұратын-ды үнемі.
Сол Жыр әлгі соққыдан кеткен кезде үзіліп,
Дүниенің іреңі жүре берді бұзылып. 
Айтып тұрған Өлеңін қалды бәрі ұмытып,
Айтпақ болад әлдене — түйсіктерін ұлытып.
Себебі әлгі соққы кеп бар тамырды сөккен-ді.
Ғаламзаттың Жүрегін Соқыр қылып кеткен-ді.
Сол өлеңді ұмытпай қалған жалғыз тас қана!—
Әттең, тілі байлаулы - қорқыныштан Масқара!
Тек кей кезде жүрегін жібіткенде Ай хал сұрап,
Тұрады-ай бір көзінен жыры шық боп тамшылап!..
Содан кейін Ол Жырдың үзіндісін білетін,
"Ақын" деген сорлы бар — әулие боп жүретін.
"Шар кітаппен" бір келген әуел баста Аспаннан,
"Нұрға" ілесіп жүреді ол— Ғаршағыладан басталған.
Сөндірмек боп күресіп,
Жүр — лаулатса жын отын,
Жұлынына жалғаулы — Озалдағы Күре-тін.
Жырын ұғар пенде жоқ, жатқан жан жоқ жай сұрап,
Жыртты талай Ібіліс
Нұрын оның қайшылап!
Тас түнекке сан ірет Жарық болып атылды, ал,
Панасыз-ақ Сайтанмен күресіп жүр — Ақындар!
Панасы оның, алайда, жүректегі Алласы,
Пешенеде тұр өшпей, Ардың Әппақ Таңбасы!
...Ал, Ібіліс түр түтеп — кірпігінде өрт тұтап,
Күйік шалған Парағын — қолында оның "Төрт кітап
 
Енгізді оған түзету — ұғымына қайымдап.
Түтіп жатыр Ағашты— ындынына дайындап.
Періштенің тастапты Қанаттарын қырқып ап,
Ақ тауықша ол байғұс — күлдікте жүр бұрқырап.
Ұмытылған Алла үні. — Жаны — күйе, тәні — көн,
Жүріп жатыр барлығы ІБІЛІСТІҢ ЗАҢЫМЕН.
Сілекейі Шайтанның Тамырына тарап бір,
Қу Медиен Жапанда сол баяғы Дарақ тұр.
Үш бұтақтың бірінен У тамады күн-түні,
Татқан адам самсоз боп түрге енеді күлкілі.
Ере алмайды қатарға есін жиып ол адам,
Көп ұзамай қаласың атын оқып моладан.
Екіншісі —жаныңды жан төзгісіз өртке сап,
Жолап кетсең жұқпалы Дауасы жоқ Дерт шашад.
Жұқтырғандар Ол Дертті — салады-ай кеп Елге Өртті!
Ібіліске еріп жүр— кебін қылып Жөргекті.
Ал, үшінші бұтағы — шашад күндіз Үскірік,
Аптап ұрып түн болса, талықсисың Мыс құрып.
Марту құсап содан соң, басады кеп Зілдей шың,
Қалай Доңызға айналып кеткеніңді білмейсің!
Міне, Ағаштың жайы —осы.
Қайту керек, ал, мұны? —
Қара тулақ қалдығы —
Сонау Жұпар Шалғыны! 
Өз қолында — Дарақтың барлық тірлік, тағдыры,
жекешелеп алыпты — Албастының Малғұны!
Жадау тайды қамшылап үш айналдым Дарақтан,
Балағыммен - тер аққан, қабағыммен — қан аққан.
Іздегенім — осы екен! — Тірліктегі Тұғырым,
Шырқ айналып қызғыштай өтер қалған ғұмырым.
Мынау Дөңін Алғидың — Ібілістен құтқарса—
Тағы тірі Нұр болып — Ғаршағладан шық тамса!
Онда — Уы Бал болып ағар еді Бұтақтың,
Ел Есіне түсіріп Жырын Бағзы Кітаптың!
Ал, Жұқпа Дерт- айналып: Демі Жұпар Самалға,
Сиқыр Сәуле ойнар ед Семіп Қалған Санаңда!
Үскірік пен Аптап та — талдап өріп гүл шашын,
Тұрар еді Түнде — Алтын, күндіз — Күміс Нұр шашып!
Ақындары Ғаламның Мың Жыл Ойлап таппайтын,
Жыр жазар ем — астары — жалғыз ғана Хаққа айқын!
Жұлыныңды үзілтіп, жілігіңді мүжілтіп,
Сазына оның болар ед
Қыр — ынтызар, құз — ынтық.
Ырылдайды, ал, қазір, айқайласам —Жақпар Шың,
Жырым, Алтын Нұрыңмен Азу Тісін қаптарсың!
 
Жирылады Жырыма қара аққулы ақ айдын,
Оның-дағы бір күні түсінгенін қалаймын.
Мағынасы: Алғашқы Тамған Нұрдан басталған,
Өлең менен Өмірдің басын қосу Басты Арман!
Ышқынамын, қайтейін, Нұрды жағып ішіме,
Ұйқыдағы Тәңірдің Енгім келіп Түсіне!
Ұғымдарды Ғаламдық - тар құдыққа шегендеп,
Сол құдықтың суын жұрт айтып жүр ғой "Өлең" деп
Ұғу үшін Өлеңді - кіру керек тереңдеп,
Ібілістің жолына тұру керек көлеңдеп.
Сонда ғана Жасаған Жан Даусынды Естімек,
Ұйқысынан оянып - Жынды тастар кескілеп.
Тарс ашылып сол сәтте — мылқау Әлем Құлағы,
Таулар мені түсініп, сырымды су ұғады.
Қара тастың бітелген қайта жанып шырағы,
Кеудесіне көмілген жырын жырлап тұрады!
Жұпар бөлеп Жалғанды - жинайды күрт Дүние есін.
Қалпына кеп Бастапқы — Жарасым мен Үйлесім!
Әбілхаят суы ағып, алтын тамыр Дараудан,
Ұрпақ өріп жатады - Ылғи Нұрдан Жаралған.
Дарақ Сонда аузынан айтар алғыс таусылып,
Бауырына басады - бұтағымен қаусырып!
Жырды беріп біржола Періштенің ырқына,
Ашып кетем Ағашқа ағып тұрар бір тұма.
 
Мейірлене қарап ап Нұрдан туған ұлтыма,
Қайтып кетем баяғы - Шайырлардың Жұртына!
Жан — Терім боп Жұлдыздар жұққан шақта Құлпыма,
Періштелер оқиды ҚҰЛПЬІТАСТЫ ынтыға!
...Ал, әзірге жол — алыс,
Жау - қаһарлы,
Ғұмыр — шақ.
Бар болғаны астымда жадау тай бар ұрыншақ.
Молам — дайын,
Тұғыр — Жат.
Тапсын қалай Жыр тұрақ?! —
Шайырлардың алыста шаңы жатыр бұрқырап...

Ақпан, 1994 ж. Құрық