ҚАРАҚҰМ ШӨЛІНІҢ ЖИЕГІНДЕ. ШӨЛ МЕН ТҮЙЕ
Ыстық шөлде бірнеше күн сусыз жүре алатын мықты жануар түйе екені белгілі. Олар «Шөл кемелері» секілді, аптап ыстық күннің астында бірнеше күн бойы су ішпестен, оттамастан, Қызылқұм мен Қарақұм шөлін басып жүре алады. Түйенің сүйікті азығы – жантақ. Осынау бірегей жануар оны өзінің сүйікті азығына айналдырған.
Түйе мен шөлге қатысты қазақта мынадай шағын аңыз бар. Ерте заманда өмірде қырсық мінезді бір хан болыпты. Оның ұлы мен қызы бар екен. Балалары анасыз өсіпті. Бойжеткен қызын хан өзінің беделді де бай достарының бірі, көрші елдің ханына әйелдікке бермек болады. Салт-дәстүр бойынша, күйеу жігіт тойдан кейін қалыңдығын алып кетуі керек. Ханның кішкентайынан тел өскен ұлы мен қызы бірін-бірі қимай, қоштасатын кез жақындайды. Болашақ күйеуінің кәрі әрі көріксіз екенін естіген қыз бауырымен бірге қатал тағдырынан қашып құтылуды ойлайды. Күйеу келетіннен бір күн бұрын екеуі жасырын түрде қаланың қақпасынан шығып, басы ауған жаққа қашып кетеді.
Келесі күні қызы мен ұлының қашып кеткенін білген хан олардың артынан қуғыншы жібереді. Қуғыншылар оларды қуып жете бергенде бойжеткен құмды төбеге, ал жігіт осы төбенің маңында жайылып жүрген түйеге айналады...
Шөлде адамды іздеп табу оңай шаруа емес, қуғыншылар құр қол оралады. Осылайша, әке әміріне бас имеген екі жастың бірі шөлге, бірі түйеге айналыпты деседі. Бұл оқиға Қызылқұм шөлінде болған деген аңыз бар.