Поэмалар ✍️

Орысша үйренсін деп тіл сындырып,
Еркені еркін жүрген қымсындырып.
Табыстап «тамырына» тастап кетті,
Көңілін жас баланың күрсіндіріп.
Сейфолла – қатал еді балаға тым,
Жанына Жамал сынды – Ана жақын.
Үйінде қала берді жылап-сықтап,
Шын тілеп саулығы мен саламатын.
Қорқады солмаса деп жаны көктей,
Қарны ашып қала ма деп халі жетпей.
Сәкен де сағынады,
Анасының
«Әу» деген құлағынан әні кетпей.
Анасы үзілтіп бір ән салғанда,
Елжіреп елі-жұрты тамсанғанда.
Тынығып,
Тазарып бір қалушы еді,
Шалдығып шама келмей – шаршауға да.
Даланың қуанатын гүлін көрсе,
Жалына жармасатын құлын көрсе.
Тыңдайтын Анасының әсем әнін,
Түн бойы көзі ұйқыға ілінгенше.
Сонан соң таңғажайып түс көретін,
Ауылға жазда кетіп, қыс келетін...
Тек қана Анасының айтуымен
Үйдегі барлық шаруа істелетін.
Мән беріп әрбір сөздің мысалына,
Әл беріп қанат жайып ұшарына.
Кең жайлау,
Аунап-қунап алатұғын –
Ананың еніп кетсе құшағына.
Ауылдың ажар көркі – сәні қандай,
Өтеді көз алдынан бәрі қалмай.
Осыны ойлағанда бала Сәкен,
Жүрегі сағыныштан жарылардай.
...Әлі күн соны ойласа ет жүрегі,
Езіліп кететіндей... деп біледі.
Аулаға шығарып ап,
Жалқын Сары,
Қараны –
Қақпа ішінде тепкіледі.
Қарасы – қарт жұмыскер,
Сары – бастық.
Істеткен әрі байлық, әрі мастық,
Жазығы –
Жалшы байғұс жалғыз сөздің,
«Ала алмай ақымызды арып-аштық».
Осы сөз шаншу болып Сарыңызға,
– Тидің, – деп, – артық айтып арымызға.
Таяқтың астына алды сары сайтан,
– Жоқсың, – деп, – біздің санат-санымызда.
– Сандалған сен сияқты белсендінің,
Сұрамас ешкім келіп өлсең – құның.
Дандайсып ен далада кетіпсіңдер,
Жабайы мал боп кеткен өңшең жырын.
Қақпаның тесігінен мұны көріп,
Жас Сәкен ызаланды – жыны келіп.
Адамды айуандай қор санаған,
Іс еді жан шошынып – түңілерлік.
Заманның бұл да болса қатесі екен,
Бастықтар басқаларға жат-өш екен.
О, сұмдық!
Оңбай мынау таяқ жеген,
Баланың Омар деген әкесі екен.
Омармен оқушы еді Сәкен бірге,
Жалдаған қатар келіп пәтерді де.
Алдында бала Сәкен,
Дәл бүгіннен,
Тұрғандай қауіпті жол – қатерлі де.
Дүниеге болған дейсің кім керегі,
Тірлігің күн кешкендей түрмедегі.
Баласын оқытам деп әке байғұс,
Заводқа жалшы болып кірген еді.
Тап келіп мына жайға тосын қандай,
Сәкеннің жас жүрегі шошынғандай.
Жарлыға жарық күннің өзін қимай,
Кемсітіп,
Кем-кетікті басынғандай.
Халы бар
Ардақты да, айбарлы да.
Біледі ол қулық, сұмдық, айлаңды да.
Дәл бүгін Сәкен көзі жетті анық,
Адамның бөлінерін бай-жарлыға.
Төзімі тастай болып шегенделді,
Сезімі көрер көзге көгенделді.
Сөнбейді,
Бұдан былай сенбейді ол –
«Адамның бәрі бірдей...» дегенге енді!
Қалайша бәрі бірдей көрінеді,
Бай болып,
Кедей болып бөлінеді.
Адамның тең құқығын сақтау үшін,
Заманның табу керек жолын енді.
Шарықтап жас қиялы осыны ойлап,
Біресе жалшы шалды,
Досын ойлап.
Алдағы тағдырынан елес берер,
Тар кезең,
Қызыл қырғын,
Жасыл аймақ!