18.10.2021
227
Жастық аялдамасы
Естіртіп емен-жарқын шат дауысын
қонғандай базарымен баққа құсым,
Киінген қызыл-жасыл қыз-бозбала
ішіне келіп кірді автобустың.
Алғандай аль – құһұлдан аздап ішіп,
Күледі мамырайхан мəз болысып.
Келтіріп көлдің сəнін ертелі-кеш
жатқандай аққу ұшып, қаз қонысып...
Тал бойға тарағандай таң самалы
Кеудеңде тулап-тулап қан соғады.
Ішіне автобустың ғайыптан кеп
көшпелі орнағандай сəн салоны!
Өмірге бəрі құштар, бəрі ғашық!
Сөйлейді жарқын күліп, жамырасып.
...Жайсыз мұң жанарыңды жайлайды екен
мұндайда жасамысқа жаның ашып.
Қарайды бірі қанып, бірі налып
астасып қас-қабақта шұғыла, бұлт...
Уақыт – жал-құйрығын түйген жүйрік,
Қуғанмен жеткізе ме құрық алып?
Қашанда асығулы, аптығулы
Жастық шақ көзге іле ме қарттығыңды?!
...Шампанның шамырқанған шəркез суы
шаққа тұр ата жаздап ақ тығынды...
Назын-ай,
Əзілін-ай, шіркіндердің!
Сен де енді сейілқұмар сілкін, көңлім!
Өңінен өзімшілдеу өрімдердің
ғұмырдың ғұсни жамал ғұрпын көрдім.
Апырай, көңілді бұл неткен халық!?
Көрмегем, көріспегем көптен нағып?
Автобус кең көшемен келе жатыр
көзайым жасыл желек көктемді алып!
«Бергісіз Жібекке де, Баянға да
Нəркеске наз айтады Ноян ғана...»
Желпінген көңілімді судай басты
кезіккен кезекті бір аялдама.
Əзілі,
сап тыйылып күй мен əні,
(Осы ғой жан-жүректі қинағаны)
Əлгі топ автобустан түсіп жатты
жарасқан, жамырасқан күйде бəрі.
Шуақ пен қуат құйған жан, денеге
жүрегім шаншып кетті-ау əлденеге...
Жас шағын бас қамымен ұмытқандар
қас қағым сəтке мынау мəн бере ме?..
Жанары жасаураған, жаудыраған
салонда қарттар қалды саудыраған!
Жұртындай көшкен үйдің көңілімді,
апырай, қай жаққа енді аудыра алам?
Ел көшіп жайлауынан жан-дүниенің,
Қаңырап қалды автобус,
қалды көңіл.
Арасын өң мен түстің айыра алмай
мəңгүрттей мағынасыз мəңгіремін.
Кезіккен кемедейін қатты ағысқа,
Адасқан арыстандай шоқ қамыста..,
Есімді қайта жинап үлгергенше
Орнынан жылжи берді автобус та.
Құмығып көмейімде құлын – əнім,
Қосылды-ау ойда жоқта мұңыма мұң...
Артыма қайта-қайта қарайлаймын,
Артыма қайта-қайта бұрыламын.
Жал қуып,
жағаны жеп,
жар құлатқан
Өмір де – өзен ғой бір қарғып аққан...
Жарасып,
жамырасып бірге түспей
Мен неге қалып қойдым əлгі топтан?
Мен неге қалып қойдым қара басып,
Кетпестен қоян-қолтық араласып?
Автобус қайда əкетіп бара жатыр
Жайдарман жастығымнан ала қашып?
Тастайтын тірлік қайда таңдайға бал,
Майсалы мамыр қайда маңдайға алар?
Кеулейді кеуде тұсты жалғыз сауал:
«Ендігі аялдама қандай болар?..»
қонғандай базарымен баққа құсым,
Киінген қызыл-жасыл қыз-бозбала
ішіне келіп кірді автобустың.
Алғандай аль – құһұлдан аздап ішіп,
Күледі мамырайхан мəз болысып.
Келтіріп көлдің сəнін ертелі-кеш
жатқандай аққу ұшып, қаз қонысып...
Тал бойға тарағандай таң самалы
Кеудеңде тулап-тулап қан соғады.
Ішіне автобустың ғайыптан кеп
көшпелі орнағандай сəн салоны!
Өмірге бəрі құштар, бəрі ғашық!
Сөйлейді жарқын күліп, жамырасып.
...Жайсыз мұң жанарыңды жайлайды екен
мұндайда жасамысқа жаның ашып.
Қарайды бірі қанып, бірі налып
астасып қас-қабақта шұғыла, бұлт...
Уақыт – жал-құйрығын түйген жүйрік,
Қуғанмен жеткізе ме құрық алып?
Қашанда асығулы, аптығулы
Жастық шақ көзге іле ме қарттығыңды?!
...Шампанның шамырқанған шəркез суы
шаққа тұр ата жаздап ақ тығынды...
Назын-ай,
Əзілін-ай, шіркіндердің!
Сен де енді сейілқұмар сілкін, көңлім!
Өңінен өзімшілдеу өрімдердің
ғұмырдың ғұсни жамал ғұрпын көрдім.
Апырай, көңілді бұл неткен халық!?
Көрмегем, көріспегем көптен нағып?
Автобус кең көшемен келе жатыр
көзайым жасыл желек көктемді алып!
«Бергісіз Жібекке де, Баянға да
Нəркеске наз айтады Ноян ғана...»
Желпінген көңілімді судай басты
кезіккен кезекті бір аялдама.
Əзілі,
сап тыйылып күй мен əні,
(Осы ғой жан-жүректі қинағаны)
Əлгі топ автобустан түсіп жатты
жарасқан, жамырасқан күйде бəрі.
Шуақ пен қуат құйған жан, денеге
жүрегім шаншып кетті-ау əлденеге...
Жас шағын бас қамымен ұмытқандар
қас қағым сəтке мынау мəн бере ме?..
Жанары жасаураған, жаудыраған
салонда қарттар қалды саудыраған!
Жұртындай көшкен үйдің көңілімді,
апырай, қай жаққа енді аудыра алам?
Ел көшіп жайлауынан жан-дүниенің,
Қаңырап қалды автобус,
қалды көңіл.
Арасын өң мен түстің айыра алмай
мəңгүрттей мағынасыз мəңгіремін.
Кезіккен кемедейін қатты ағысқа,
Адасқан арыстандай шоқ қамыста..,
Есімді қайта жинап үлгергенше
Орнынан жылжи берді автобус та.
Құмығып көмейімде құлын – əнім,
Қосылды-ау ойда жоқта мұңыма мұң...
Артыма қайта-қайта қарайлаймын,
Артыма қайта-қайта бұрыламын.
Жал қуып,
жағаны жеп,
жар құлатқан
Өмір де – өзен ғой бір қарғып аққан...
Жарасып,
жамырасып бірге түспей
Мен неге қалып қойдым əлгі топтан?
Мен неге қалып қойдым қара басып,
Кетпестен қоян-қолтық араласып?
Автобус қайда əкетіп бара жатыр
Жайдарман жастығымнан ала қашып?
Тастайтын тірлік қайда таңдайға бал,
Майсалы мамыр қайда маңдайға алар?
Кеулейді кеуде тұсты жалғыз сауал:
«Ендігі аялдама қандай болар?..»
Исраил Сапарбай Исраил Сапарбай өлеңдері жастық аялдамасы өмірге бәрі құштар бәрі ғашық Исраил Сапарбай шығармашылығы