Октябрь құрдасы
І
Жетпеген желмаямен жайлы орынға,
Кім білсін, жатыр бабам қай қорымда.
Жатыр ма әлде Сейхун жағасында,
Жатыр ма әлде атақты Байқоңырда?
Жоқ болып бүгін көрген, кеше көрген,
Дүниеде дөңгеленіп көше берген.
Керуені адамзаттың құстай шұбап,
Өмірге неше кетіп, неше келген...
Зор бақыт іздемесең келер қайдан,
Ашылды өмір үшін нелер майдан,
Жалғанда жалғыз күннің серігі боп
Көтеріп жоқты-барды жер айналған.
Ай мен Күн жерді өзіне ғашық қылған,
Сырына ынтызар қып асықтырған.
Ашуға сол жұмбақты ұмтылғанның
Тағы күш қанын судай шашып тынған.
Қанды қол жүйрік ойға салған ноқта,
Тартылған жазықты боп арман сотқа.
Ұстап ап Ұлықбектің басын кесіп,
Лақтырған Бруноны жанған отқа.
Босамай ат жорықтан, ер майданнан,
Шемен боп көкірекке шер байланған,
Жалғанда жалғыз күннің серігі боп
Әйтеуір ауытқымай жер айналған.
ІІ
Дүниенің шығып нүрлы жаңа күні
Ашылды адамның бар даналығы.
Бабасы жатқан жерден жұлдыздарға
Дүрбі етіп күннің көзін қарады ұлы.
Космостың арғы-бергі кеңістігін,
Күннің де ой-шұқырын, тегіс, қырын
Біліп ап, Ай үстіне тікті апарып
Арманын жалау етіп Жер үстінің.
Есесін қайтаруға бабасының,
Зерттеді ол тылсым жатқан дала сырын.
Тірілтті мың жылдарды мұздан қатқан,
Ақтарып алды Жердің бар асылын.
Сыбанып қос білегін күн-түн қатып,
Қопарды көк тастарды бұрқылдатып.
Аспанға қолын созып ел тілеген
Аяқтың астында екен шіркін бақыт!
Күтеді одан сәуле жер көркіне,
Ажалдың аузындағы ем дертіне.
Бұлттарды керек десе кері серпіп,
Желіккен жібермейді желді еркіне.
Жасады талдан жібек, тастардан гүл,
Айшылық алып жатыр аспаннан тіл.
Аралап шықты бүкіл континентті
Баяғы бабасынан жас қалған ұл.
Тұрады ол дыбыстардан қуат алып,
Тұрады ол газдан жерде шырақ жағып.
Жаралып жаңа таулар қиялынан,
Жатады жаңғырығып бұлақ ағып.
Шығармай от шарпыған күнді есінен,
Сөйлейді ол ООН-ның биік мінбесінен.
Жүреді ол Вьетнамда майдан кешіп,
Шығады ол Греция түрмесінен.
Сұрасаң атын оның кім еді деп,
Айтамын ол заманның жүрегі деп.
Айтамын Октябрьдің құрдасы деп,
Айтамын Лениннің ұлы еді деп.
* * *
Қуырған бұрын күн қақтап,
Орнапты үйлер Сырда аппақ.
Атылып завод жалыны,
Жүзеді көкте будақтап.
Қызыл жел ұйтқып құм есіп,
Жататын дала сіресіп,—
Жасыл бақ жаңа қала боп,
Тұр көкпен иін тіресіп.
Аспанға жайып ақ қанат,
Созылған үйлер қат-қабат.
Жібектей желпіп өтеді,
Үлбіреп бұлттар ақ тамақ.
Жапырақтардай жаңарып,
Адамнан қуат нәр алып,
Жайып сап жұлдыз өрмегін,
Көшелер жатыр таралып.
Сонау бір алыс ертеде,
Жататын батып ор құмға,
Жоғалған жаппа жертөле,
Завод тұр бүгін орнында.
Ертеңгілік кешкісін,
Еліне құйған жылуын,
Әр үйлерден естисің,
Сылаңдап аққан сыр үнін.
Тізілген көп үй Сырда аппақ
Өрілген сұлу бітімі,
Көгінде жүзген будақтап,
Заводтың бұлттай түтіні
* * *
Сыр аспаны, Сыр көлі,
Құшаққа алып тұр мені.
Ыстық алақанымен,
Ысқылайды құм желі.
Ұқсап отты пешке бір,
Күндізгі күн тұр күйіп.
Сұрғылт сида сексеуіл,
Қылтияды тырбиып.
Борайды бір құм дауыл,
Тынығар кез жоқ ойда.
Жез қанатты қырғауыл,
Сүңгиді көк тоғайға.
Аңызақтың аңқылдап,
Бетке ұрады от-лебі.
Сырға түсу салқындап,
Күнге де арман көктегі.
Бола берсін мейілі,
Сыр бойында күн ыссы.
Қанып соған мейірі,
Күлімдейді күрішші.