Пайғамбардың өсиеті
Және бар үшбу жерде бір нақлият,
Әбулһайыс Самарканд атты (атлы) бір дат.
"Ақырғы өсиеті бұл еді", - деп,
Өзінің кітабында аслады (айлады) жат.
Пайғамбар ақыр халда кеселденді,
Кеселі хадден артық қатысты ер-ді.
Махқұр ғып сәлдесімен (салласымен) басын орап,
Мешітке жексенбі күні Расул келді.
Мінберде қарар алып отырды баз,
Біләлға бұл сөзді айтты қылып ағаз (уағаз):
- Ақырғы өсиетімді естисіңдер,
Хабар қыл халайықка, келсінлер тез!
Басында муазнаның
Біләл тұрып,
Естілер халайыққа әуез қылып:
- Ақырғы өсиетін айтадылар,
Ай, қауым, есітіңіз, жылдам жүріп!
Есітіп Мәдинаның адамдары,
Мешітке жүгірділер қалмай бірі.
Базардың дүкендері ашық қалды,
Бекітіп кетпеклікке келмей халі.
Пакизат жас қыздар һәм хабарланып,
Жүгірді жүздерінен пердені (парданы) алып .
Расулдің өсиетін естімекке
Мешіттен орын алды ол һәм барып.
Адамдар хадден артық жиылды көп,
Есікте тұрар еді сыймай келіп.
Қатарда тұрғандарға Расул айтты:
- Кейінгі келгендерге орын бер! - деп.
Әуелгі сөйлегенде шаһи Расул,
"Асейті жағен"- аятына аштылар тіл.
Онан соң бір Алланың атын айтып,
Өзі үшін салауат һәм айттылар біл!
Және айтты:
- Ғабдолла ұғлы, - мен, - Мұхаммед,
Мүталап һашым ерүр маңа аждат.
Араби һәм Құрайыш - Меккелікпін,
Менен соң пайғамбарлық болмас әр шат!
Ай, қауым, құлақ салып тыңдаңыздар,
Өлімнен әуез нығыма болды хабар.
Рабтыма (Раббыма) жолықпаққа мұштақ дүрмін.
Көңілімде үмбет үшін өкінішім бар.
Артымда үмбетімнің қалды бәрі,
Не болар ақырғаша оның (аның) халі.
Иа, Алла, үмбетімді саламат қыл!
Тапсырдым аманат қып, саған, әні!
Ай, қауым, айта дүрмін мен өсиет,
Көңіліңде баршаңыз һәм тұтыңыз жат!
Хазірің ғайыбыңа хабар бергіл,
Естісін сәлемімді барша үмбет!
Алладан назыл болып қалам түсті,
Білдірді халал, харам - әрбір істі.
Баршасын ықласыңмен істеңіздер,
Аяттан тағылым алып әр жұмысты.
һәм және нәпсі һуден сақтаныңыз,
Қашпаған азал мазылға ұшырайды тез.
Алла мен һәм жәннат та алыс болып,
Тозаққа ол хасиф ұшырайды тез.
Сіздерсіз аһил сүннет, ол жамағат
Істеңіз (ислаңыз) шариғатқа астақамит.
Тозақта жанған оттан сақтаныңыз,
Жәннатта отырарсыз һәм дүрисат.
Және айтты:
- Бір Алладан қорқыңыз сіз.
Әмірінен: "Қылма!" - деген сақтаныңыз.
Дінің мен майшақтағы аманатқа,
Қиянат қылмаңыздар істе әр кез!
Алладан майшақ күні нада келген,
"Аруағың мүкімін мен!"- деп әуез берген.
Сіздерге ол айтқан сөз - аманат дүр,
Тұрыңыз сол уағдамен таңда жерден.
Құлдарды тапсырайын сізге және,
Киімсіз, аш сақтама барса һама.
Күш бірлан:
"Істеңіз!"- деп, әмір етпеңіз,
Қуаты келмей тұрған істі аңа (оған).
Және айтты:
- Неке құлданған қатындардың
Кем қылмай напақасын бергіл оның.
Маһыры насирасына зейіл (зайыл) болмай,
Ері өлсе, өзінде қыл ықтиярын.
Егер де қылмасаңыз сіздер мұны,
Тәрік болса айтқанымның бір де бірі
Бір құда хакім болып, қысым етер,
Уағда акірамін болармын мақшар күні.
Ай, қауым, жаһаннамнан қорқыңыздар,
Аһылға иал, сізге (таспих) табиғы әулетің бар.
Оларға шариғаттың хүкімін үйрет,
Болмасын ақыр уақта дақылы тар.
Әр кісі (мұра) әмір иесі болса сізлерге, біл,
Болса да арғы нәсілі хабыш—қабыл қыл!
Хүкіміне қарсылық қып, қапы болма,
Әміріне (сирина) әр не десе, тағат қыл!
Әр кісі тағат қып тұрса, әні,
Күнәңа тағат қып тұрды маңа.
Мен айтқан пәрменімді қылып тұрған,
Тағат қыл ғани дүр бір Аллаға.
Әр кісі қарап тұрған имамына,
Сырына мойын сұнған қылса әр не?
Күнәкар маған ғасы болғаны дүр
Ғасы дүр һәм Алланың дәргаһына!
Ай, қауым, өсиет қып айта дүрмін,
Аһыл (құл) байыт, әулетімді дос тұтқыл сен.
Ғұлама ғалымдарды дос тұтыңыз,
Дос тұтқыл әркім болса хари құран.
Ашумен ғазаптанба оларға әр кез.
Және де тағайын қылып, айтпаңыз сөз.
Істеген жұмысына ма қарайлама (макарайлама),
Оларға дұшпандықпен болмаңыз кез.
Оларды қайсы пенде дос-ты тұтар,
Күйкі дос болғаны маған бұлар.
Дүниеде әркім мені дос-ты тұтса,
Алланың дәргаһына достық қылар.
Оларға дұшпан болса әрбір кісі,
Маған һәм дұшпандық дүр ол жұмысы.
Әлбетте маған дұшпан болғандардың
Аллаға дұшпандық дүр қылған ісі.
Ай, қауым, бес намазды қойыңыздар,
Ішінде неше түрлі тәртібі бар.
Баршасын орны бірлан ада қылып,
һәм және таһаратты айлаңыздар.
Зекетті малыңыздан һәм ада қыл,
Аятпен назыл болған Құранда бұл.
Зекетсіз мал жинаған пенделердің,
Оқыған намаздары болмас қабыл.
Намазды оқымаса қайсы бір жан,
Дінінде ол пенденің болғай нұқсан.
Руза, зекеті һәм қабыл болмас,
Сауап жоқ қызметінде ғиззат қылған.
Ай, қауым, білдірейін қылып ағаз,
Қуаты жеткеніңіз айлаңыз қаж.
Егер де күші жетуші (жеткуші) қажы қылмаса,
Құп алған діндеріне кетсінлер баз.
Құп алса, жаһут (жөйіт) дінін, қылып өтсін,
Болмаса насыранилық қабыл етсін.
Мәжуси ақтыш фәриад дінін тұтып,
Отына жаһаннамның өзін елітсін.
Ол халыққа шапағатым болмас және,
Қауызымнан су бермеймін әр кез аңа (оған).
Егер де ғұзыры болып бармағанның
Күнәсін кешіре дүр уахи дана!
Ай, қауым, алдымызда ұлұғ күн бар,
Құранда хабар берген қылып тақырар.
Қайтадан ағызамызға жан кіргізіп,
Бір жерге баршамызды жия дүрлар.
Ол күні пайда берме аһыл, ғаялың,
Жинаған мехнат етіп дүние малың.
Құлшылық, ғибадаттан пайда болар,
Егер де кәміл болса дін иманың.
Күнәдан пейіліңізді сақтаңыздар,
Шариғатқа хилап істі етпеңіздер.
Көз жылап, тауазиғда көңіл болсын,
Аузыңмен ғибадатты айлап азы hap.
Шайтанмен ұрыссыңыз жаһат етіп,
Ғизза қыл кәпірлермен қарсы тұрып.
Ықыласпен иманыңды сақтаңыздар,
Мешіт сал, намаз үшін, диуал ұрып.
Мүминсіз (мұсмынсыз) бір-біріңе дін қарындас,
Хақ жолын білмегенге айтыңыз баз.
Күнәдан нәпсіңіздің бәрін тыйып,
Зинаға болмаңыздар (асла) әсте жолдас.
Күншілдік қылмаңыздар (асла) істе әр кез,
һәм және ғайбат қылып айтпаңыз сөз.
Егер де күншілдік қып, сөз айтсаңыз,
Жоқ болып қасиетің кете дүрсіз.
Сауабын ғайбат еткен ол күл алар,
Орнына онан (анден) алып, күнә салар.
Ғайбат пен күншілдік қылған адам,
Ол күнде ахыр уақытта тозақ барар.
Ай, қауым, күшің жетсе, құлды азат қыл,
Ғаріпке қайыр етіңіз дүние мен пұл.
Аш болып, мұқтаж болған күніңіз де
Сіздерге пайда болар артықша бұл.
һәм және бір-біріңе залал салмаңыз,
Әлбетте хисап жайға бара дүрсіз.
Бір құда араңызға хүкім етер
Ырза емес күнәһыңа сенің әр кез.
Әр кісі ғамыл санми қылса-лар бас,
Ол қылған жақсылығы өзіне қас.
Күнәһының зары һәм өзіне дүр,
Ешкімге қадір құда залым қылмас.
Ол күннен қорқыңыздар сіздер және,
Өлген соң тірілесіз бәрің һама.
Дүниеде қай іс, түрлі кәсіп етсең,
Жазасын анда берер
Хақ Алла саңа (саған).
Ай, қауым, хабарланып, хақиқат біл,
Жақында өте дүрсіз дүниеден бұл.
Нәпсінің неше түрлі пітнасынан
Сіздерді аман еткей хакім өкіл.
Асхабым, баршаңыз һәм қош қалыңыз,
Жақында біз сіздерден ажырасармыз.
Кейінгі үмбетімнің баршасына
Ізгілік сәлемімді айтыңыз сіз!
Онан (анден) соң өсиетін қылды тамам,
Жылады үлкен-кіші тұрған адам!
Жиналган халайықтың баршасына
Қайтпаққа рұқсат (ұлықсат) етіп шаһи ғалам.
Расул һәм құжырасына қайтып келді,
Кеселі хадден өтіп, қатты ауырды.
Ғұмырының ақырында жамағаттан:
- Он төрт уақыт қалды-лар! - деп, нақыл қылды.
Әуелі қалған еді Хуфтан - намаз,
Азанын хазірет Біләл айтты сылар баз.
Құжыраның есігіне келіп тұрып,
"Алла лауту, иа, Расул!" - деп, қылды ағаз.
Шақырды:
"Алла лауту!" - деп, үш мәртебе,
Жоқ еді пайғамбарда ешбір шама .
-Орныма Әбубәкір тұрсын-лар!- деп,
Ғайшадан хабар берді Расул аңа (оған).
Бұл сөзбен Ғайша келіп хабар берді,
Расулдің хазіреті Біләл халін көрді.
-Дағуата Мұхаммед алеғатеме!- деп,
Басына қолын қойып жығылар ер-ді.
Дер еді:
- Тумағанда атадан мен,
Мұншама қайғы, ғамды кермес едім!
Болмаса пайғамбардан ілгеріде
Жақсы еді мұны көрмей, мен өлгенім!
Осындай бірнеше сөз ауызына (ағызына) алып,
Жылады фәриад етіп, бек зарланып.
- Пайғамбар имамлыққа сізді елітті! - деп,
Сыдыққа хазіреті Біләл айтты барып.
Өтпекке имамлыққа Сыдық келді,
Махырабада Расулдің орнын халқы көрді.
Пікірі көңіліне жетіп, тоқтата алмай,
Фәриад қып: "Мұхаммед!" - деп, жығылар ер-ді.
Асхаптар мұны көріп, қылды нала,
Жылады: "Мұхаммед!" - деп, барша һама.
Бұлардан Расул құда хабарланып
Өзі һәм талап етті бармаққа аңа (оған).
Ғалы мен хазіреті Ғаббас келді алып,
Пайғамбар имамлыққа өтті барып.
Асхапқа фатиқадан соң Расул айтты:
- Мен үшін жыламаңыз мұнша налып.
Сабыр етіп, әр нәрсеге разы болғыл,
Алланың кеше күндісіз тағатын қыл!
Тағдыр жетіп, жер қойнына кірмектігім
Құдіреттің қаламында жазылған бұл.
"Тағдырға болмайды, - деп, - нәпсіл әр кез!"-
Осындай неше түрлі айтылар сөз.
Ғалыға Ғаббас бірлан қолын артып,
Пайғамбар құжырасына қайттылар тез.
Әлқисса, мұныменен ол түн өтті,
Таң атып, дүйсенбінің күні жетті.
Бамдатта Әбубәкір имам болып,
Мешітте жамағат пен намаз етті.
Көрмекке қиял етті Расул барып,
Ғалы мен ибн Ғаббас келді алып.
Асхаптың жамағатпен тұрғандарын
Қарады Расул құда назар салып.
Асхапқа пайғамбардың көңілі толды,
Сыдық һәм келгендігін және білді.
- Өткелі имамдыққа келген дүр!- деп,
Махырабадан кейін тұрып орын қойды.
Сыдыққа:
- Қозғалма! - деп, айтты Расул,
- Әр уақыт Хақтың әмірін осындай қыл!
Сүннетім менен кейін жоғалмас! - деп,
Шаттанып, құжырасына қайтты-лар біл.
Мүбәрак төсегіне Расул барып,
Сол заман есін білмей, қалды талып.
Аһыл ғайал әулеттері фәриад етті:
"Дүниеден өте ме ?!"- деп, көңіліне алып.
Жылады үлкен-кіші - бәрі һама,
Есіне аз заманда келді және.
Пайғамбар Ғайшаға айтты:
- Ғаниматтан
Жеті алтын қойып едім, беріп саңа (саған).
Не қылдың, сол алтынлар бүгін қайда?
Ғайша айтты:
- Баршасы һәм үшбу жайда.
Ғайшаға Расул айтты:
- Алтындарды
Шығарып ғаріптерге (ғарібларға) садақа айла!
Мұны айтып және Расул есін танды,
Көп кеше биһош (байғұс) болып, жатып қалды.
Есіне бір мезгілде және келіп:
- Алтынды не қылдың?! - деп, аузына алды.
Ғайша айтты:
- Бергемін жоқ қазір (әні) оны,
Пайғамбар пәрмен етті:
- Келтір, кәні!
Алланың дәргаһына барғанымда,
Не дермін, нада қылса мұның бәрі?!
Ғалыға алтындарды берді және:
- Ғаріпке қайыр ет-деп, - бәрін һама!
- Дүниенің мал-мүлкінен көңілім тынып,
- Деп айтты:
- Енді рақат болды маңа (маған).
Онан соң Расул құда қойды сөзін,
Көп кеше биһош болып жұмды көзін.
Расулдің милиаты фәриад етіп,
Жылады әрқайсысы білмей өзін.
Фатима жылап айтты:
- Ата жаным,
Сүйенішім екі дүние, мейірбаным (міһірбаным)!
Әниім һәм, мүниім һәм, машайығым,
Не болар сізден кейін менің халім?!
Хасен менен Хұсайын - перзенттерің:
"Құтпада тұрғаным!"- деп, аузыңа алдың.
"Атам!"- деп, сізден кейін кімге барар,
Бұл екі жетім қалған жакір пендең!
Атыраптан іздеп келсе үмбеттерің,
Кім көрер сіздей болып оның халін.
Бұл көзім сізден кейін кімді көрер,
Жолында пида болып жаным менің?!
Бұл түрлі көп сөз айтып, жылап тұрды,
Сол уақта пайғамбардың есі кірді.
Мүбәрак көзін ашып:
- Бері кел! - деп,
Қасына Фатиманы дағуат қылды.
Жүрегіне Фатиманың қолын салып,
Пайғамбар дұға қылды аузына алып:
- Құдая, перзентіме сабыр бергіл,
Артымнан жыламасын мұнша налып!
Онан соң Фатимаға айтты және:
- Айтайын башаратлік, қызым, саңа (саған).
Аһылға йал әулетімнің баршасынан
Әуелі жолығарсың өзің маңа (маған).
Көзде - нұр, көңілімнің - сен-бедері,
Нәсілімнің бақи қалар сенен бәрі!
Дүниеден үшбу күні сапар етер,
Атаңның сөйлеспекке жоқ-ты халі.
Фатима мұны естіп, жылады зар:
- Атам! - деп, бұлар ерді көп биқарар.
Ғалы айтты Фатимаға:
- Сабыр айла,
Расул һәм қайғыланып, жатып дүрлар.
Ғалыға Расул айтты:
- Қойғыл мұны,
Жыласын атасына үшбу күні.
Және де есін білмей, биһош болып,
Тоқталып сөйлей алмай жатты тілі.
Хасенге Фатима айтты:
- Тұр! - деймін мен,
- Жылаңыз атаңызға барып сіз һәм!
Шаһиға бір өсиет ықсан қылса, Кейінгі бізге болар тайбылы һәм.
Алдына пайғамбардың Хасен келіп,
Жылады:
- Жан баба! - деп, әуез беріп.
- Машайығым, мейірбаным (мүһірбаным) сізден кейін,
Кім мені алдына алар халім көріп?!
Ғамкінің, қызметкерің, атам менің Хадиспен:
"Афғи (асығы) Алла атын!" - дедің.
Сізден соң оның халі нешік болар,
Мейірбан ата-анадан жақын едің.
Бұл неше артта қалған азуажларың,
Кім көрер сізден кейін оның халін?!
Асхапқа сіздей болып тағылым беріп,
Енді кім Хақ әмірінің айтар бәрін?!
Хасеннің бұл сөздері жаннан өтіп,
Аһылы байт жығылар еді есі кетіп.
Мұһажыр ансарының (ат сарының) баршасы һәм,
Есікте жығыла сұрар фәриад етіп.
Деп айтар:
- Миллаты шаһи Расул –
Сіздерге баршамыздың ғарызымыз - бұл!
Дидарын пайғамбардың бір көрейік,
Біздерді бір мәртебе ішкері қыл!
Сол уақта Расул және ашты көзін:
- Кірсін!- деп, ишаратпен айтты сөзін.
Асхаптың үлкен-кіші - баршасы - имам,
Мүбәрак пайғамбардың көрді жүзін.
Асхапқа Расул айтты:
- Сөзім тыңда,
Көп жылап, найарманлық (пәрмендік)
Хаққа қылма!
Құранның ішіндегі бұйрығын қыл,
Әмірінен бір Алланың мойын бұрма!
Баршаңыз - халайықтың ишанысыз,
Сіздердей кейін келер болмас әр кез.
Онан соң Расул құда биһош болып,
Рахфибі (рахсибі) ағызасынан жұмдылар көз.
Асхаптың шығып кетті бәрі һама,
Жыласып азуажлары келді және.
Ғайша айтты:
- Сізден кейін не қылармын?!
Рақым етіп, бір өсиет айтқыл мана (маған).
Ғайшаға Расул айтты:
- Сабыр айла,
Фәриад қылып жыламақтан жоқ дүр пайда!
Дүниеден сапар етіп, мен өткен соң,
Құжыраңнан шықпағайсың басқа жайға.
Осындай неше түрлі өсиет айтып,
Көзінен жасын төгіп, жылады көп.
Расулдің қапалығын көргеннен соң,
Жылады: тұрғандарға қапалық кеп.
Деп айтты Сәлім сонда:
- Айа, Расул,
Орныңыз қадірінен жәннатта дүр.
Ғаламның мақұлық атының абзалысыз,
Боласыз не себептен мұнша мауіл?!
Сәлімге Расул құда қылды мағлұм,
Хақиқат: жәннат дүр-орным менің.
"Ахуалы ие не болар-деп, қайғырамын,
- Күнәһар ғасы жафа үмбеттерім?!"
Фатима жылап айтты:
- Ай, атажан,
Өтесіз, мағлұм болды, бұл дүниеден!
Мақшарға халықтың бәрі жиылғанда,
Мен сізді қайдан іздеп таба дүр-ман.
Пайғамбар жауап берді Фатимаға: -
Жәннаттан ұшырарсың барып маңа (маған)!
Ол жерден, нұр дидарым, кез болмасаң,
Хауыз кәусар кінарына барғыл және!
Үмбетке су беремін онда барып,
Адассаң ол жерден таппай қалып,
Күнәһар үмбетімді өткізгеймін,
Сиратқа қарағайсың назар салып.
Ол жерден жолықпасаң болып нәсіп,
Қарағыл таразыға жақындасып.
Сауабы жеңіл келген үмбетімнің
Тұрамын таразысын қолыммен басып.
Егер де ол жерден һәм болмасаң кез,
Жаһаннам кінарсынан қарағыл тез.
Үмбетті отқа салмай, алармын!- деп,
Пайғамбар биһош болып, жұмдылар көз.