Мәшһүр Жүсіп Көпеев сабақ жоспары
Балалар неге сабақ оқығысы келмейді? Өйткені қызықсыз. Ал қалай қызықтырамыз?
Бұл жөнінде өзімнің жеке тәжірибемнен бірнеше тәсілді бөлісе кетуді жөн санадым:
1. Оқушыларға сабақ түсіндіргенде алдымен тақырыпты түсіндіремін. Кітаптағы мәтін бойынша емес, балалар өмірі естімеген ақпараттар бойынша. Мысалы, 7-сынып Қазақстан тарихы оқулығындағы «Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы шығармаларының тарихи құндылығы неде?» - деген тақырыпты талдап, Мәшһүр Жүсіп пен Абай шығармашылығының ұқсастықтарын, діни көзқарастары мен адамгершілік қасиеттерін салыстырып шығамын.
2. Абай мен Мәшһүр Жүсіптің алғаш оқуға барғандағы сәттерін қысқа да қызықты етіп салыстырып айтып беремін.
3. Мәшһүр Жүсіп өміріндегі тылсым оқиғаларға толы кереметтерді, аласапыранға толы өмірін, өмір бойы тоқтаусыз ел аралап жүріп (большевиктерден қашып), қазақ фольклорына қосқан 30 томдық зор үлесін оқушыларға таныстырамын.
4. Үй тапсырмасына оқулықтағы мәтінді бөліп беріп, қосымша ізденіп келген оқушыларға ең жоғары балл қоятынымды хабарлаймын.
5. Оқушылардың кейбірі Машекеңнің қайтыс болмай тұрып бір жыл бұрын ас беріп, өз жаназасын шығарғанын қабылдай алмай, бұлай жасау «дұрыс емес ❌» деп пікір білдірсе, кейбіреуі ол кісі «ерекше қасиетті» адам болған, сондықтан «кешірімді» деп баға беріп жатты.
6. Келесі сабақта жазбаша тапсырманы түгел жинап алып, ғалым-этнограф Құрбанғали Халид жайлы оқулықта жоқ мәліметтерді таныстырдым. Ол кісінің қазақ әдебиетіне қосқан зор үлесі мен көнерген сөздерге толы өлеңдеріне этимологиялық талдау жасаймыз. «Тауарих-и хамса и шарки» («Шығыстың 5 мемлекетінің тарихы») еңбегінің жалпы мазмұны жайлы қысқаша тоқталып, үнемі сапар үстінде жүрген адамның көптеген құнды тарихи мәліметтер жазып кеткенін үлгі қыламын.
7. Мен үшін білім беру мақсаты, қатып қалған бағдарлама аясында ғана өрбімей, қызықты, пайдалы, тиімді болса ғана өз мәресіне жететін үдеріс.
Жоғарыдағы тәсілдер несімен қызық? Несімен тартымды?
1. Балалар сабақ үстінде өздерін еркін сезінетіндей атмосфера қалыптастырып, әңгімелеу стилінде жүргіземін.
2. Арасында пікірталас тудыратын сұрақтар қоямын.
3. «Ең көңілсіз» үй тапсырмасын, «ең қызықты» үй тапсырмасына айналдырып, өз қиялымен дамытып орындап келген оқушыларды мақтап, жоғары балл қойып отырамын.
4. «Ең түсініксіз» мәтінді түсініп оқып келіп, түсінік айтқандарға да мақтауды аямаймын.
5. Мазмұндама жазғанда әдемі, көркем, қатесіз, үздік жазылған шығармаларды жиі үлгі қыламын.
Гүлмекен Қасенбай
20.07.2023