Ертегілер жинағы ✍️

Ертеде бір бала әкесіне: «Сені кейін ер жеткесін аяғыңды жерге тигізбей тек қана арқалап жүремін», – дейді екен. Бұл оның, сірә, әке парызын осылайша өтеймін деп түсінгені болса керек. Сонымен, уақыт дегенің ұшқан құс, құйғып шапқан тұлпар емес пе, жыл артынан жыл өтеді. Бала жігіт болады. Әкесі қартаяды да, күндердің күнінде қатты науқасқа шалдығады. Ұлы «пәлен жер­де ғұлама емші бар» дегенді естиді. Емші әйтеуір кеудеңде шыбын жаның болса, жарық дүниемен қайта қауыштырады екен. Жігіт әкесін соған апармақшы болады. Әкесіне: «Баяғыда көп айта беруші едім ғой, сол сөзім – сөз, емшіге арқалап апарам», – дейді. Әке өз қа­дірін түсінген перзентіне әбден тәнті болады. Сонымен әуе айналып жерге түскендей шілденің ыссы бір күнінде екеуі жолға шығады. Жігіттің арқасында әкесі. Бірнеше күн өтеді. Жігіт шар­шайды. Айнала сағым, мұнар. Топырақ та, ауа да – от. Аңызақ. Шөл.

Ұлының арқасында отырған әкесі бір күні көз ұшынан қарайған әлденені көреді. Баласынан:

– Балам, анау не, көзім жетпей тұр? – дейді.

Қанша шаршаса да жас емес пе, жігіт көзін тіксе,ол қарайған нәрсе түйе екен.

– Түйе ғой, әке. Түйе! – дейді қабақ шытпай. Сөйтеді де күледі. «Әкем бала болып кетті ме сонша. Адам өзі діңкелеп келе жат­қанда... Мазаны алмай тыныш отырмай ма?» – дейді ішінен күбірлеп.

– Е... Солай де...

Қадымдап болса да бұлар әлгі жердің түбіндегі ғұлама емшінің аулына қарай жылжи береді. Айнала мидай дала. Аздан соң әкесі ұлынан әлгі қарайғанды және сұрайды.

– Анау не, балам? Жігіт қарайды.

– Жаңағы түйе ғой, әке. Түйе, түйе!

Даусы шаршау шығады. Не болған бұған дегендей әкесіне аларып бір қояды. Шаршап, титықтап келе жатқан адамға артық сөздің өзі – артық қамшы. Соны түсінсеші! Күн күйіп тұр. Жігіт бой-бой терлейді. Қол-аяғының буын-буыны кетеді. Әуелде қу сүйек, жеп-жеңіл боп көрінген әкесі, енді зіл қара тас секілді сезіледі, терісі сыдырылғандай жігіттің арқасы удай ашиды. Ашу­ланып лақтырып тастай салатын зат емес. Әке. Бірақ әкесі баласының қиналып келе жатқанынан беймағлұм сияқты. Аттың үстінде отырғандай жайбарақат, көңілді. Ауық-ауық не болса, соны әңгіме қылады.

Сүт пісірім уақыт өткен соң, әкесі әлгі қарайғанды үшінші рет сұрайды. – Анау не, балам?

Жігіт қарайды да:

– Түйе ғой, түйе! – деп ақырып жібереді. – Осымен бір нәрсені үш рет сұрадың. Неге қажет сонша? Мен мынау өлейін деп...

Сол-ақ екен әкесі:

– Балам, тоқта, түсейін арқаңнан, болды енді, – дейді өкпелеп. – Неге? Отыра бер!

– Жоқ. Болмайды. Әкеңнің бір еркелігін көтермедің. Баяғыда сен арқамда отырып аспандағы жалғыз айды «О не?» деп жүз рет сұрасаң, ерінбей-жалықпай «Ай!» деп жүз рет жауап беруші едім. Небір шаршап, жылқыдан – түнгі күзеттен титықтап сіркем су көтермей келген кездерімде де бетіңе жел боп тимейтінмін. Бала ғой, сондағы ойым: «Беті қайтпасын», – дейтінмін. Тіпті болмаса, алдаусырататынмын. Әйтеуір меселіңді қайтармайтынмын. Ой, дүние-ай! Енді мен бұл аурудан айығам деген үмітім де жоқ. Жолға көңілің үшін шықтым. Бір еркелігімді көтермедің. Қой, осы жерден елге қайтам! – дейді әкесі.

Иә, сөйтіп, баласы әкесінің бір еркелігін көтере алмапты. Бәрі көңілге байланысты ғой, мүмкін еркелігін көтерсе, әкесі сырқатынан жазылып та кетер ме еді, кім білсін...