Қаншама ұзақ алданғанбыз екеуміз, Жүйткіген Табиғаттайын, Еркіндікке ентіктік, енді біздер бөтенбіз. Біз — Жаратылыс. Ұзақ-ұзақ үйде болмай, енді оралған екенбіз. Ағаштардың жапырақ өзек .....
Қиылыста, жол шетінде, бұрышта. Түрлі-түрлі белгілер бар тұратын. Жүресің бе, жүрмегенің дұрыс па. Не істеу керек? Соған қарап ұғасың, Қызыл шеңбер....
Ертеректе айтылғандай , статистика көптеген құбылыстар мен процестерді оқытады. Осындай әрбір құбылыс барлық жиынтыққа ортақ ерекше, жекелей қасиеттері бар. Жекелей құбылыстар арасындағы айырмашылық вариация деп аталады. Егер ыстық суы бар ыдысқа суық су құйсақ , онда ыдыстағы бар судың температурасы бірдей болады. Балабақшадағы бір топқа немесе мектептегі бір сыныпқа барған балалар да ортақ , орташа деңгейдегі мінезге ие болады. Үлкен өнеркәсіптік өндіріс стандартталусыз болмайды , яғни жиналатын механизмдер, агрегатталусыз тетіктерінің орташа өлшемі . Сонымен , жиынтық элементтерінің өзара байланысуы вариацияның шектелуіне әкеледі. Бұл тенденция обьективті болып табылады. Сондықтан да орташа шаманың кең көлемде тәжірибе мен теорияда қолданылуы объективтілігіне байланысты. Жұмысшының көмегінсіз болған өндірістегі жұмыс ақысы орташа бағалау немесе жалақының орташа сағаты бойынша есептелетіні әрбір жұмысшыға мәлім. Емтиханда да орташа балл осындай екеніде әрбір студентке мәлім. Орташа шама әдісі арқылы статистика көптеген есептерді шығарады . Орташа шаманың басты көрсеткіші қорытындылау функциясында, яғни барлық құбылыс жиынтығын мінездейтін орташа шаманың көптеген әр түрлі белгілердің жеке көрсеткіштерінің ауыспалылығы. Қазіргі заман адамдарының ерекшелігі ол ұлдарының әкелерінен, сонымен қатар қыздарды да шешелерімен салыстырғанда ұзын болады. Бұл көріністі қалай өлшейміз? Әр түрлі жанұяда үлкені мен кішісінің бойларының сәйкестігі әр түрлі болып келеді. Әрқашанда ұл әкесінен, ал қыз шешесінен ұзын бола бермейді. Бірақ егер мыңдаған тұлғалардың орташа бойын өлшесе, онда орташа бой бойынша ұлдары мен әкелері, қыздары мен шешелері арасындағы бір ұрпаққа бой өсуінің орташа шамасын табуға болады . Бұған дейін де және қазіргі нарықтық экономикаға өту кезеңінде де статистиканы оқымаған халықтың ортасынан «орта» немесе «орта есеппен» деген ұғымды көптеп естуге тура келіп жүр. Яғни, бұл сөздерді қандай жағдайда қолдана аламыз деген сұрақ-сауалдың тууы мүмкін. Мысалы, бір институтта оқитын студенттердің стипендия ларының мөлшерін алатын болсақ , онда орташа шама әдісін қолданудың ешқандай да қажеттілігі болмайды. Себебі, сол жоғарғы оқу орнындағы стипендияның мөлшері барлық студенттер үшін бірдей, тек қана өте жақсы оқитын студенттердікі ғана өзгеше болады. Ал егер жұмысшылардың орташа айлық еңбекақыларын қарастыратын болсақ , онда олардың арасында түрлі себептеріне қарай жалақы мөлшері әркімде әрқилы болады. Мұндай жағдайда барлық жұмысшыларға тән сандық көрсеткішті есептеу үшін орташа шама әдісі қолданылады. ....
Ірі мекеменің қарауындағы бір шағын ғана орталықты басқаратын Кішкентай Адам үйіне барып түстенген соң жұмысына қарай жетіп алмақшы болып, автобусқа жайғасқаны сол еді, қалтасындағы телефоны безілдеп қоя берді. Хабарласып тұрған хатшысы болса керек. Орталық деген аты ғана болмаса, онда бар-жоғы екі-ақ адам бар. Бірі – өзі, екіншісі – компьютерде мәтін теретін бір жас қыз және қабырғасы бір есікпен ғана бөлінетін табыттай тар екі бөлме. Төр жағында өзі, есік аузында хатшысы жайғасқан. Соған қарамастан, аты дардай. «Ұлы дала мұраларын бүгіншілеп тану орталығы» деп аталады. Орталықтың басшысы...
Сабақ тақырыбы: «Өмірімізді сақтайтын – бағдаршам» Мақсаты: балаларды жолда жүру ережесімен таныстыру. Жол белгілерін айыра білу дағдыларын қалыптастыру, жол ережесін білудің маңызды екенін түсіндіру. Есте сақтауға үйрету, жол қауіпсіздігін, өз өмірлерін сақтай білуге тәрбиелеу. Көрнекіліктер: Бағдаршам, жол ережелеріне байланысты суреттер. Теледидардан слайд арқылы суреттер көрсету. Түрлі – түсті қарындаш, ақ бет, т. б. Әдіс - тәсілдер: Айту, түсіндіру, көрсету, сұрақ - жауап. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі: .....
Санжар мен Нұрсұлтан балық аулап ойнап жүріп қармақтарына сөмке түседі. Нұрсұлтан: Санжар біздің қармағымызға не түсті қарашы Санжар: Бұл сөмке ғой. Ішінде не екен қарайықшы Нұрсұлтан: Мынау не кітап екен? Сен білесің бе? Санжар: Нұрсұлтан, не болса да кітаптың пайдасы тиер. Апайлар: «Кітап деген – қазына» дейтін еді ғой Екеуі: Алақай, алақай, алақай! (Су патшасы балалар даусынан оянып, тіл қатады) Су патшасы: Бұл не шу? Менің әлемімде не болып жатыр? Сендер кімсіңдер? Балалар: Сәлеметсіз бе, сіз кімсіз? Су патшасы: Мен су патшасымын Балалар: Су патшасы сізден олай болса бір нәрсе сұрасақ бола ма? Мына кітаптың не кітап екенін біле аламай жатырмыз. Сіз білесіз бе? Су патшасы: Е...е..е, бұл кітап адамзат баласының барлығының ең алғаш сауатын ашқан «Әліппе» кітабы ғой. Сендердің болашақтарың жарқын болайын деп тұр екен. Сендер енді мектепке барасыңдар, бұл кітаптың тиер пайдасы көп. Санжар: Нұрсұлтан, олай болса біздікі не тұрыс? Қолымызда әліппе, одан да мектепке дайындалайық Су патшасы: Талаптарың оң болсын, жолдарың болсын! Нұрсұлтан: Айтқаныңыз келсін су патшасы, сау болыңыз! (Сахна жабылады) Балалар «Қоштасу вальсін» билейд .....
Мақсаты: Сәби шағынан бастап балабақшаға бауыр басқан бүгінгі бүлдіршіндерді өнер әлеміне жетелей отырып, қызығушылығын ояту. Балалар арасында достық қарым – қатынас қалыптастыру.
Жүргізуші: Армысыздар қымбатты ата - аналар балабақша ұжымы! Біз бүгін бірнеше жыл мәпелеп, күтіп тәрбиеленген бүлдіршіндерімізді ұямыздан ұшырып мектепке шығарып салғалы отырмыз. Өтті қызық көп күндер, Алты жасқа жеттіңдер, Барасыңдар мектепке Бір белестен өттіңдер. Өсті ақыл, ойларың, Өсті міне бойларың, Қуанышқа ортақпыз, Құтты болсын тойларын – деп, Сүйікті балабақшасымен, қимастықпен қоштасатын балаларымызды құрметпен қарсы алайық.
Балалар музыкамен кіреді.
Жүргізуші: Жарайсыңдар балалар Қазақстан Гимн орындалады (хормен) Жүргізуші: Мектеп ана шақырады бізді алдан, Алдымызда әлі талай сан арман. Қоштассақ та балабақшам сенімен, Санамызда өзің берген өнегең – деп, Бүлдіршіндеріміз мектепке баруға дайын екендігін дәрігер апайдан сұрап көрейікші. Дәрігер апай келеді. Дәрігер: Сәлеметсіңдер ме балалар! Балалар: Сәлеметсіз бе дәрігер апай. Жүргізуші: Дәрігер жолдас .....
Зал іші «Әдемі, мерекеге сай безендірілген. Ортада әдемі шырша тұр, әр түрлі ойыншықтары ілінген. Музыка әуенімен әр түрлі киім киген балалар залға кіреді. Тәрбиеші: Төрле - төрле жаңа жыл Айналамыз тебірене жыр Төрле - төрле құтты жыл Халыққа әр күн төгіп нұр Төрле – төрле құтты жыл Қуаныштан айналады жыр. Құрметті ата - аналар, тәрбиешілер, балалар Жаңа жылдарыңыз құтты болсын. Келе жатқан Жылан жылы бәріңізге бақыт, шаттық, береке бірлік әкелсін дей отырып Ортаңғы топ балаларының Жаңа жылдық ертеңгілігін бастаймыз. Малвино: - Буратино, буратино, буратино. - Ой, Сәламатсыздар ма? - Буратиноны көрмедіңдер ме? Буратинодан ажырап, адасып қалдым ғой. - Ой, ой, ой неткен әдемі шырша, неткен самсаған әсем ойыншықтар, неткен сұлулық? Мыстан кемпір: - Ха - ха - ха, Малвина? Қайдан жүрсің, қайдан келесің? Малвина: Сәлеметсіз бе, әже! Мына шыршаның шамдары неге жанбайды? Мыстан:.....
Отбасылық спорттық - танымдық жарыс Тақырыбы: Бағдаршамға бағынамыз, баршамыз! Мақсаты: Балаларға жол ережесінің алғашқы ережелерін ойын арқылы түсіндіру, ата - аналарды ойынға қатыстыру арқылы балаларымызды бірге тәрбиелеуге, ортақ тіл табысуға шақыру, салауатты өмір салтын насихаттап, жеңіске жету үшін талпынатын намысты ұрпақ тәрбиелеу. Сұрақ – жауап: - Балалар, біз балабақшаға келгенде және тағы басқа жақтарға қалай барамыз? - Жолмен, келеміз - Немен барамыз? - Көлікпен, велосипедпен немесе жаяу - Балалар көшеде жүру ережесін білу бізге не үшін керек? - Көліктер соғылмай, адамдардың амандығы үшін. Әр адамның өз өмірінің қауіпсіздігі үшін. Яғни, амандығымыз үшін. Олай болса жол ережесіне бағынып, аман - есен жүру үшін «Бағдаршамға бағынамыз баршамыз» атты отбасылық спорттық – танымдық жарысымызды бастауға рұқсат етіңіздер. Жарыс болғаннан кейін біз қатысушыларды екі топқа бөлеміз, бір топ «Жүргізушілер», екіншісі «Жаяу жүргіншілер» деп аталсын атына заты сай болып жүргізушілер жеңер ме екен, әлде жаяу жүргіншілер басып озар ма екен?! Әділқазылар алқасын сайлап алайық: .....
Тақырыбы: Менің балабақшам Мақсаты: балабақшаға деген сүйіспеншілігін дамыту, өзінің балабақша ұжымының мүшесі екенін санасына сіңіру, достық қарым - қатынас сезімдеріне тәрбиелеу. Міндеттері: - үлкендердің еңбектерін бағалауға үйрету; - балабақшаға деген мақтаныш, құрмет сезімдерін дамыту - айналасындағы адамдарды жақсы көруге тәрбиелеу. Әдістер: түсіндіру, әңгіме, ойын. Көрнекілік: балабақша суреті, балабақша қызметкерлерінің суреті.
Тәрбиеші: - Балалар бүгін бізге қонақтар келіпті. Қане қонақтармен сәлемдесіп алайық! (балалар амандасады) - Балалар бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «менің балабақшам» - Ендеше балалар, барлығымыз бір - бірімізге, қонақтар мен ұстаздарға жақсы көңіл - күй сыйлайықшы! Қане, шаттық шеңберін құрайық.
«Шаттық шеңбері» Тәрбиеші балалармен бірге Е. Өтетілеуұлының өлеңін айтады
«Ізгі сөздер» Бақшамызға барғанда, Жолыққан бар жандарға, «Қайырлы таң!»- деймін мен. Күндіз де елді елеймін: .....
