Экологиялық мәселелердi шешу болашағы мамандардың осы сала бойынша берiлетiн бiлiмдi игеру деңгейiне тәуелдi және қоршаған ортаны қорғауға деген адамгершiлiктi қатынасты көздейтiн iс-әрекетке негiзделген. Соған байланысты жоғары оқу орындары студенттерiнiң экологиялық бiлiмiн қалыптастырып дамыту мақсатында меңгертiлетiн пәндердiң барлығының мүмкiндiктерiн барынша тиiмдi пайдалану қажеттiлiгi туындайды. Ғалымдар адамның табиғатқа деген ықпалының арта түсуiне байланысты экологиялық үйлесiмдiлiктiң бұзылуына орай, биосфераның бұзылуына жол бермеу қажеттiгiне мән бере бастады. Сондықтан адамзатты айналадағы экологиялық ортаға ұқыптылықпен, қамқорлықпен қарауға баулуда, оқу-тәрбие жұмысы барысында баса назар аударып, экологиялық бiлiм мен тәрбие берудiң өз ерекшелiгi бар. Тiрi және өлi табиғаттың өзара байланысын ғылыми тұрғыда аша отырып, экологиялық факторлардың жан-жақты әсерiн түсiндiрде аналитикалық химия пәнiнiң әлеуетiн тиiмдi пайдалану маңызды мәселелердiң бiрi болып табылады. Себебi, қоршаған ортаға деген адамның қарым-қатынасы оның бiлiмiне, адмгершiлiктiк қатынасына, өз iс-әрекетiнiң салдарын бiлуiне тiкелей байланысты. Сонымен бiрге, қай жердiң болмасын экологиялық зардаптарын түсiндiруге, сондай-ақ, экологияға зиянды ықпалдарды түзетуге белсене кiрiсу бүгiнгi күнгi негiзгi мақсат болуы тиiс.
Осы мәселелердi ескере отырып болашақ мұғалiм - бүгiнгi студенттiң кәсiби компетенттiлiгiн аналитикалық химия материалдары арқылы экологиялық бiлiм бере отырып қалыптастыру мүмкiндiктерiн қарастырайық.
Қоғам мен табиғаттың қарым-қатынасындағы қиыншылықтың алдын алу тек ғылыми дәлелмен ғана iске асады. Адамның табиғатқа деген қарым-қатынасын түбiрiмен өзгерту үшiн экологиялық бiлiм қажет. Табиғатқа деген қарым-қатынастың ерекшелiгi – адам ағзасын табиғи дене, табиғаттың бөлшегi деп түсiнуде. Табиғатты адам тiршiлiгiне пайдаланғанда оның тұрақты заңын, үйлесiмдiлiк ерекшелiгiн бұзбауға тырысып, табиғаттың ғасырлар бойы құралған мазмұнын қастерлей бiлуiмiз қажет. Ал оны қорғау негiзiне алынатын экологиялық проблемаларды шешу үшiн, адамның құндылықты бағдарын өзгерту қажет. Ол үшiн әртүрлi оқу пәндерiнен берiлетiн бiлiм мазмұнын ой елегiнен өткiзген жөн. Осы бағытта бiрталай жұмыстар жүргiзiлуде. Бiрақ олар әлi де болса әдiстемелiк тұрғыда жүйелеудi қажет етедi. ....

Өндірістегі жұмыстың айналымдылығы,яғни өнімді өндіру,оны сату және басқа да коммерциялық қызмет көрсету кезінде өндіруші-жабдықтаушы көбіне қаржы қорының жетіспеуі сияқты жағдайларға душар болады.Сол кезде өнімді сатып алушы жабдықтаушымен есеп айырусыды кейінге қалдырады.Демек өнім несиеге сатылады.Несиені қайтару кезінде несие ақшаларының бірі түрі-вексель пайда болады.
Вексель- қарызды өтеудегі заңды түрде бекітілген төлем міндеттемесі.Ол- бағалы қағаз.Вексельді борышқор,яғни вексель беруші тауарды несиеге алғанда тауар сатушыға,яғни вексель иемденушіге береді.Вексельдің мәні- несиеге алған белгілі бір соманы төлем уақыты жеткенде келісілген жерде өтеу үшін тауар сатып алушының(вексель берушінің) сатушыға (вексель иемденушіге) берген қарыз міндеттемесі.
Вексель шығарып және оны пайдалануды дамыту ертеден несие-қаржы қызметін көрсету нарығының басты бағыттарының бірі болып келеді.Себебі,вексельдің мәні-тек қарызды қайтару кепілі ғана емес,сонымен бірге,саудалық қарым-қатынастардың тиімділігін арттыру мақсатында осы төлем міндеттемесін белсенді пайдалану арқылы- ресурстардың айналымын жеделдету.Сондықтан вексель иемденуші төлемнің түсуін күтпей-ақ вексель сатып алушыны немесе оны тауар сатып алу үшін,ия болмаса қызмет көрсету үшін төлем қаржысы ретінде қолданушыныіздестіреді.Әлбетте,вексельді банк сатып алады.
Вексель- тауар- ақша қатынастарын және коммерциялық несиені дамытуда ертеден келе жатқан ең бірі басты қаржылық құрал.Қаржы жүйесі дамыған елдердің ақша айналымында вексель елеулі орын алады.Қазіргі кезде электронды несие жүйесінің кез келген операцияны бар болғаны 1 сағаттың ішінде орындайтын мүмкіндігі бар (мысалы,германияда вексель ақша айналымының 20-25% құрайды).
Егер кәсіпорын өз ісін парасаттылықпен жүргізіп отырса,оған айналым қаржысының уақытша жетіспестігін вексельмен толтыру онша қиын емес.Ол үшін саудадағы сенімді серігіне тауарды вексельге айырбастап берсе тауар-ақша айналымын жеделдетеді.Қазақстан Республикасында қазіргі нарықтық қатынастардың қалыптасуы кезінде,төлем құралдарының жетіспеушілігі,өндірістің құлдырауы,шаруашылық байланыстарының үзіліп және үлкен мөлшерде өтелмеген төлемдер жиналуы жағдайында қолма-қол ақшасыз есеп ретінде векселге деген ынта арта түсуде.Сондықтан вексель шаруашылық өмірге кең көлемде енуде.Қазірдің өзінде вексель айналымын реттейтін бірсыпыры ереже-құжаттар пайда болды.....

«Педагогика – білім беру, яғни адамның өмірлік тәжірибесін дамыту туралы ғылым.» (А.М.Новиков)

Педагогика — «пайдагогос» (грек тілінде «пайд» — бала, «гогос» — жетектеу деген сөздерден құралған) — бала жетектеу деген мағынаны береді. Педагогика ұғым ретінде бала жетектеу деп аударылатын болса да, мәні бойынша қазіргі кезде адам тәрбиесі жайлы ғылым болып табылады. Жалпы XXI ғасыр мұғалімі қандай болуы керек ? Нағыз ұстаз жарқын жүзді, баламен ашық сөйлесетін, ата-анасымен әрдайым қарым-қатынаста болатын адам. Оқушыға ұрсып түсіндірмей, керісінше оларға жақсы көңіл күй сыйлау керек. Заманауи мұғалім деп оқушымен дос , сырлас бола білетін, оларға энергиясыйлап, мотивация беретін тұлғаларды айтамыз. Әрбір маман иесіне , мейлі ол ұшқыш , мейлі ол дәрігер болсын өмір сүруді үйрететін педагогтар ғой. Педагогтардың....

Қазақ халқының тарихында Алаш қайраткерлерінің алар орны ерекше. Олар өз ұлтының бостандығы жолында басын бәйгеге тіккен, туған елін отаршылдықтың бұғауынан босатып, тәуелсіз мемлекет құру үшін ақтық демі қалғанша күрескен асылдар еді. Жалпы, қазақ халқының тарихында азаттық аңсап, өз елінің тәуелсіздігін қорғаған тарихи тұлғалар аз емес. Әйтсе де, Алаш қайраткерлерінің олардан бір үлкен айырмашылығы мен ерекшілігі бар. Бұған дейінгі бостандық үшін басын бәйгеге тіккен ұлы тұлғалар өз мақсаттарын ақ найзаның ұшымен, алмас қылыштың жүзімен жүзеге асырмақ болса, Алаш қайраткерлері өркениетті елдердің дәстүрімен күресті партия құрып саяси жолмен жүргізді.
Соның нәтижесінде Алаш қайраткерлері қазақ жерінде тұңғыш рет қағазға түскен қаулы-шешім негізінде бекітілген үкімет құрды. Мемлекетті басқару, қазақ елін дамытып-өркендету жөнінде жаңа дәуірге сай сауатты, жүйелі жоспар-бағдарлама жасады. Қазақ халқының тарихында мемлекетті басқару мен үкімет құрамын ресми бекітудің нақ осындай қағаз бетінде бір жүйеге түсіріліп, ретке келтірілген жоспар-бағдарламасы болды деп айту қиын. Яғни, Алаш қайраткерлері осыдан сексен-тоқсан жыл бұрын қазақ халқы толық тәуелсіздік алған жағдайда елді қалай басқарып, қайтіп дамыту керек, ішкі-сыртқы саясатты қандай жолмен жүргізген дұрыс, көрші мемлекеттермен қандай қарым-қатынаста болғанымыз абзал дегеннің бәрін нақты көрсетіп, белгілеп берген болатын. Өкінішке қарай, Алаш қайраткерлерінің осы айтып, жазып кеткен бағдарлама-жоспарларын біз әлі күнге жете оқып, зерттеп, оны қазіргі заманға ойдағыдай пайдалана алмай жүрміз. Тіпті, басқаларды қойғанда, саясатпен айналысып, ұлт үшін қызмет етуді мақсат тұтқан азаматтардың да бәрі бірдей Алаш қайраткерлерінің еңбегін жүйелеп оқып, оны күнделікті өмірге қолданып жүр деп айту қиын.
Болашақта Алаш қайраткерлерінің еңбектері мен ой-идеяларын бүгінгі күнге практикалық тұрғыдан тиімді пайдаланудың жолдары мен жаңа мүмкіндіктерін ойластырғанымыз жөн. Мысалы, мен өз басым сонау тоқсаныншы жылдардың басында белгілі қазақ тарихшылары Әбу Тәкенов пен Мәмбет Қойгелдиев дайындаған Мұстафа Шоқайдың «1917 жыл естеліктерінен» атты кітабы Ыстамбул қаласына апарып, баспадан шығарып әкелдім. Бұл еңбекте Мұстафа Шоқай Қазақстан ерте ме, кеш пе әйтеуір тәуелсіздік алатынына кәміл сенген және тәуелсіздік алған жағдайда Қазақстан не істеу керек, қандай саясат жүргізу қажет дегенді жан-жақты талдап, атап көрсетіп берген. Тағы бір таңқаларлығы, Мұстафа Шоқайдың сол заманда айтып кеткендері мен енді ғана тәуелсіздік алған Қазақстанның Тұңғыш Президентінің жүргізіп отырған саясаты мен ұстанымдары бір-біріне өте жақын, ұқсас еді. Мысалы Мұстафа Шоқай Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін Ресеймен қандай қарым-қатынаста болу керек; Қазақстандағы орыстар және басқа да ұлт өкілдері жөнінде қандай саясат ұстанған дұрыс дегенді тайға таңба басқандай етіп көрсеткен. Ал Мұстафа Шоқайдың сол айтқандары Қазақстанда қазір айна-қатесіз толығымен жүзеге асып отыр. Тіл мәселесі туралы да осыны айтуға болады. ....

Аляска – табиғатының әсемдігімен ерекшеленетін жер. Аляскадан әдемі оюланған қарлы тауларды көруге болады. Бұл жерді мұзды, жанартаулы, орманды, тундралы жалаңаш аралдар деп атауға болады. Аляскада көктемде ыстық, ал қыс айларында суық желдер болып тұрады.
Аляска Америка Құрама Штатындағы ең үлкен штат, Солтүстік Америка континентінде орналасқан. Алясканың алып жатқан аумағы 1530,7 мың км². Беринг бұғазы Алясканы Азиядан 82 км-ге (51 шақырым) ғана бөліп тұр. Астанасы – Джуно қаласы. Халқы 626,932 мың адам. Дүние жүзі бойынша халқы жөнінен 48 орын алады. (2000 жылғы желтоқсан айындағы санақ бойынша). Аляскадағы ең ірі қалалар: Анкоридж, Фэрбанкс, Джуно, Ситка, Кетчикан, Кенай, Барроу, Уасилла.
Аляска табиғи контрасты жер: суық желдердің және күннің ыстығы, жаңбыр мен қар бұған себеп болады.
Аляска – ландшафтың тектоникалық өзгерісіне ұшыраған жер. Қазіргі кезге дейін бұл жерді минералы және отын ресрустарына бай деп есептейді. Бұл штат қазіргі кезде экономикасы жақсы дамыған штат. Аляска табиғи ресурстарға бай, мұнай мен газ да өндіріледі.
Аляска жотасы – Солтүстік Американың Тынық мұхит жағалауында, Аляска түбегінің оңтүстік бөлігін қамтып жатқан таулар сілемі, Солтүстік Америкадағы ең биік жер. Ұзындығы 1000 км, абсалют биіктігі 6194 м (Мак-кинли тауы). Жота жас тауларға жатады. Негізгі интрузивті тау жыныстар шөгінділерінен түзілген. Беткейлері тік, қатты тілімденген. Аляска жотасы түбектегі негізгі климаттық және суайрық жотасы жотасы болып саналады. Оңтүстіктегі өте ылғалды беткейлерін (800 м-ге дейін) шыршалы жапырақты орман, одан жоғарысын мәңгі қар мен мұздықтар басқан. Солтүстіктегі ылғалдылығы аздау болып келген беткейлерін (100-1100 м) таулы тундра алып жатыр. Ендік бағытта доғаша орналасқан тау жоталары өте биік болып келеді. Олардың орташа биіктігі 3500 м. Сондықтан Аляска жотасының солтүстік және оңтүстік беткейлерінің климатында үлкен айрымашылық бар. Қаңтар айындағы орташа температура солтүстік беткейлерінде –24 - 30°С болса, оңтүстік беткейлерінде –9 -10°С. Жазы қоңыр салқын. Шілде айының орташа температурасы –12 -14°С. Жотаның оңтүстік беткейлерін Алеут аралдарымен қоса «мәңгі күз» аймағы деп те атайды. Ондағы жылдық орташа жауын-шашын мөлшері 1800-4800 мм. Жотаның Фэруэтэр сілемінде жылдың 312 күні жауын-шашынды (600 мм-ге дейін) болады. Аляска жотасының дүние жүзіндегі ең ұзын Хаббард (145 км) және Ауданы жағынан ең үлкен Маласпина (2,2 мың км) мұздықтары басқан. Жотаны ең ірі бұлан, бизон, қасқыр, қарибу бұғысы, гризли аюы, күдір қодас (овце-бык) мекендейді, ал суларында ең ірі форельдер тіршілік етеді. Қойнауы кен байлықтарына бай. Мұнда алтын, берилий, көмір, темір, платина, сынап, қорғасын және мұнай кендері көптеп кездеседі. ....

Сараптау жүйелерінің пайда болуының алғы шарттары өткен ғасырдың 70 жылдарын қамтиды. Бұл уақыт кезеңінде мәліметтер базасымен қатар білім базаларын қолдану мәселесі пайда болды. Яғни білімді ұсыну бойыншы бір қатар модель түрлері құрылады. Мысалы Нью Эл және Саймон атты ғалымдар білімді ұсынудың продукциондық моделін, ал 75 жылы Минский білімнің фрэймдық моделін ұсынды. Сонымен қатар логикалық есептеулер үшін бір қатар сараптау жүйелері құрылды. Жалпы сараптау жүйелерінің бірнеше анықтамалары бар:
1.Сараптау жүйесі белгілі бір қолдану саласы мәселесін шешу барысындағы мамандардың іс-қимылын модельдеуге және имитациялауға арналған интелектуалды есептеу жүйесі.
2.Сараптау жүйесі кез-келген қолдану саласында пайда болған мәселені сарапшы маман жүзеге асырғандай етіп орындайтын жасанды интелектуалды есептеу жүйесі.
3.Сараптау жүйесі сарапшы мүмкіндіктерін компьютер мүмкіндіктерімен біріктіретін жүйе.
4.Сараптау жүйесі өте күрделі программалық кешен, себебі мұнда қолдану салаларының мамандарының барлық білімдері қамтылған және олар тәжірибиеде басқа деңгейдегі пайдаланушыға таратылады....

Сараптау жүйелерінің пайда болуының алғы шарттары өткен ғасырдың 70 жылдарын қамтиды. Бұл уақыт кезеңінде мәліметтер базасымен қатар білім базаларын қолдану мәселесі пайда болды. Яғни білімді ұсыну бойыншы бір қатар модель түрлері құрылады. Мысалы Нью Эл және Саймон атты ғалымдар білімді ұсынудың продукциондық моделін, ал 75 жылы Минский білімнің фрэймдық моделін ұсынды. Сонымен қатар логикалық есептеулер үшін бір қатар сараптау жүйелері құрылды. Жалпы сараптау жүйелерінің бірнеше анықтамалары бар:
1.Сараптау жүйесі белгілі бір қолдану саласы мәселесін шешу барысындағы мамандардың іс-қимылын модельдеуге және имитациялауға арналған интелектуалды есептеу жүйесі.
2.Сараптау жүйесі кез-келген қолдану саласында пайда болған мәселені сарапшы маман жүзеге асырғандай етіп орындайтын жасанды интелектуалды есептеу жүйесі.
3.Сараптау жүйесі сарапшы мүмкіндіктерін компьютер мүмкіндіктерімен біріктіретін жүйе.
4.Сараптау жүйесі өте күрделі программалық кешен, себебі мұнда қолдану салаларының мамандарының барлық білімдері қамтылған және олар тәжірибиеде басқа деңгейдегі пайдаланушыға таратылады.....

Сараптау жүйелері – бұл негізгі пәндік обылыстағы мамандардың білімін жоғарылататын күрделі программалық комплекс . Жалпы мен , осы рефератта сараптау жүйесінің қызметін , жалпыланған құрлысын , сипатталуын қарастырдым . Негізі нағыз сараптау жүйесі бұдан да күрделі құрылымда болуы мүмкін. Сараптау жүйесін қарастырған кезде біз жасанды интеллект пен білім базасымен кездесеміз . Ал , білім түсінігімен жасанды интеллект негізінде құрылған жүйелерді құру барысында кездесеміз. Білімдер бұл кез-келген қолдану саласына қатысты мәселені мамандарға шешуге мүмкіндік беретін және кәсіби тәжірбие , практикалық қызмет нәтежесінде алынған осы қолдану саласының заңдылықтары қағидалары және байланыстары. Бәріне де білім базасы мен мәліметтер базасының арасындағы байланыс, көптеген пайдаланушылардың арасында қызығушылықты туындатады .
Мәліметтер сияқты білімдер өңделу барысында келесі түрге ие болады :
1. Ойлау қабілеті нәтежиесіндегі адамның есіндегі білімдер
2. Білімдерді материалдық тасығыштар
3. Білімдер шебері . Қолдану саласы обьектінің , олардың атрибуттарының және де байланыс заңдылықтарының шартты түрі .
4. Білімдерді ұсыну түрлерімен сипатталған білімдер , яғни, продукциондық модельдер , фреймдер , семантикалық желілер , логикалық есептеулер ;
5. Білімдер базасы машиналық тасығыштарындағы ақпарат
Білімдер бұл – қатаң құрылымдағы мәліметтер , метамәліметтер білімдерді сақтау үшін білім базасын қолданады . Білім базасы кез-келген интелектуалдық жүйенің негізгі компоненті болып табылады . Құрылымдық ерекшелігі бойынша білімдер қолдану саласы туралы фактілерден және ережелерден тұрады . Факт- қолдану саласы туралы қысқа мерзімді білімдер. Білімдер ережелер – фактілерді өңдеу алгоритімін анықтайтын ұзақ мерзімді білімдер . . Сонымен білім базасы фактілер , ережелер жиынтығы және осы жиынтықта қызметін қамтамасыз ететін заңдылықтар . Білімдер базасы технологиясы өз даму барасында мәліметтер базасы технологиясының дамуының жалғасы болып келеді.
Мәліметтерден білімдерге ұласу – ақпараттық құрылымдарының дамуының және күрделенуінің логикалық күрделі нәтежиесі: ....

Қазақ... Бұл сөздің түп қазығын қазбаласақ сонау ҮІІ-ҮІІІ ғасырларға барып тіреледі. Сол заманда да еркіндікке жаны құмар халық. Ежелден есімі ел аузына еш кетпеген халық. Жаны жамандыққа қас, жақсылыққа бір табан жақын халық. Көңілін тапсаң,сол қазақтан жақсы халық жоқ ғаламда, мейірлене мейманын күтіп құрақ ұшады, ал сатқындықтың суынан дәм татар болса оңдырмай өзіңе әділдікпен дәріс беріп қасына жоламастай етеді. Қымызы мен қымыранын сапырған , қылышымен жауын қайырған бір өр халық.......

Адамзат қоғамының алдында тұрған экологиялық мәселелер оның дамуының барлық тарихи кезеңдерінде орын алып отырды. Бірақ, өндірістік қоғам мен демографиялық жарылыс кезеңінде адамзаттың табиғатқа теріс әсерінің нәтижелері ғаламдық сипатқа ие болды. Экологиялық мәселенің мәні – табиғаттағы қалыптасқан тепе-теңдікті бұзбай, миллиардтаған адамдарды жерде қоныстандыру және олардың барлық қажеттіліктерін қамтамасыз ету. Қазіргі Жердегі тіршілік адам қызметінің сипатына тәуелді.
Қазіргі кезең адамның ерекше биосфералығқ қызметі – биосфераны қорғау мен сақтап қалу қызметімен анықталып отыр. Экологиялық мәселелердің алдын алу үшін адам ретсіз дамудан тиімді, реттелген, табиғат пен қоғамның даму заңдарына негізделген дамуға өтуі тиіс. Тек осы кезде ғана адамзат қоғамының дамуы үздіксіз, ұзақ уақыттық, бірқалыпты жағдайда, табиғи және әлеуметтік дағдарыссыз дамиды. Мұндай дамуды – тұрақты даму деп атайды. Бірақ бұл үшін адамдардың сана-сезімі, олардың мақсаты мен адамгершілік бағыттылығы өзгеруі тиіс.
Планетадағы тіршілікті қорғау бүкіл адамзаттың бірігуін талап етеді.....