Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 1 - сынып білім алушыларына «Сауат ашу» пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған.
Функционалды сауаттылық- бұл тұлғаның әлеуметтік,мәдени,саяси және экономикалық қызметіне белсене араласуы,яғни,өз мамандығына,жасына қарамастан заман ағымына ілесе отырып,білімін арттыра түсу.
Қазіргі таңда мен 8 сынып оқушысымын.Алайда,ертеңгі күннің болашағының негізі боламын.Ал сол ертеңгі болашаққа білім берудегі,функционалдық сауаттылық дағдысының пайдасы мен кем тұстарын айта отырып,кемшілікті түзеу мақсатында ұсыныстарымды білдіретін боламын.
Өмірге деген үлкен жолды салып беретін мектептің білім берудегі маңызы зор.Ал сол білім ошағының қазіргі сәттегі жағдайы мен берер тәрбиесі қандай?
Заман талабы бойынша біздің оқып жатқан оқулығымыз бен алып отырған біліміміз функционалды сауаттылыққа негізделеді.Мұндай оқу түрі менің жаныма жағады.Себебі,кезінде тек теориялық негіздермен жұмыс істесек,қазір практикамен жұмыс істей отырып,оқулықта берілген оқылым,айтылым,жазылым дағдылары бойынша өз пікірімізді ашық жеткізе алып,сыртқы ортамен қарым-қатынас жасауға бейімделудеміз.Ал мұның керегі не?Не мақсатпен жасалып отыр деген сұрақ әркімнің көкейін түсуде.Менің ойымша,бұл оқу дағдысы баланың ортамен тілдесе алуы мен қазақтың тарихын жан-жақты түсіндіріп,өзге де білім салаларымен байланыстыра отырып,мамандық таңдауға өз үлесін қосады.Оның үстіне бала өзінің ойын ашық түрде айта алып,бір-бәрімізді критерий бойынша бағалап,әркімнің пікірі өзінше құндылыққа ие бола алады.Әйтсе де әрбір кереметтің бір кем тұсы болуы хақ......
Қазіргі кезде ақпарат құралдары да, көптеген саясаткерлер терроризмді XXI ғасырдың апаты деп бағалауда. Бірақ оның белең алуына байланысты туындаған ой шығар. Ал шын мәнінде оның түпкі тамыры ж тереңде жатыр. Қазақстан президенті Н.Назарбаев "Терроризмнің айдаһары қашан да болған және өз қарсыластарына ұдайы арамзалықпен соққы беріп отырған. Алайда дәл қазіргідей ашық та ауқымды болып көрген емес. Халықаралық терроризм осы уақытқа дейін болған және қазіргі бар ғаламдық өңірлік қауіпсіздіктің бәрін торпедалап бітті."-дейді.(1)
Терроризмнің тамыры тереңде жатыр. Бірақ оның "гүлдену" дәуірі өткен XX ғасырдың басталған еді. Оның дәлелдері 1972 жылы 5-маусымда АҚШ-тың Лос-Анджелес театрында Украинаның би ансамблінің гастролі кезінде театрға жарылғыш зат қойылған. Ал 1975 жылы БҰҰ жанындағы КСРО-ның тұрақты өкілдігі атқыланды. Тек 1981 жылдың үш айының ішінде Нью-Йоркте, Вашингтонда бес рет террористік әрекет жасалды. Бірақ мұның бәрі "кеңестік антисемитизмге қарсы күрес", "еврейлердің құқын қорғау" деп аталды.(З) Осылайша қоғамның дамуында ұлтаралык қатынастардың дұрыс шешілмеуінен, халықтың әлеуметтік проблемаларының заңды түрде толық шешімін таппағандығынан күштеу, зорлау, үрейлендіру әрекеттері әлі бәсеңдемей жалғаса беруде.
Ал қазіргі кездегі терроризм кешегі терроризм емес. Оның көптеген анықтамасы бар. Біреулер терроризмді әлеуметтік құбылыс деп санаса, келесілері басқа пікір айтады. Ал бүгінгі терроризм белгілі мақсат пен міндетті жүзеге асыру үшін күш көрсету идеологиясын тұғыр етеді. Терроризм көзқарастар мен идеялардың емес, әрекеттердің жүйесі, өйткені ол кара басының қамын күйттемейді. Ол өзінен-өзі әлеуметтік құндылық бола алмайды, алайда қызмет көрсетудің бір түрі ретінде айтарлықтай әрекетшілдік пен сұранысқа ие.......
Пән: Қазақ тілі Бөлімі: Су- тіршілік көзі Сабақ тақырыбы: Сауатты жазып үйренейік! Оқу мақсаты: 3.2.3.1 мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыру және жауап беру; 3.2.2.1тура және ауыспалы мағыналы сөздердің мағынасын ажырата білу,сөйлеу барысында қолдану; 3.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық және стилистикалық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып, түзету; Сабақтың мақсаты: Барлық оқушылар: - тура және ауыспалы мағыналы сөздердің мағынасын түсіндірме сөздік көмегімен ажырата біледі,сөйлеу барысында қолданады; - мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтарға жауап береді, берілген сұрақтарды пайдаланып пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастырады; - мұғалімнің қолдауымен жіберілген пунктуациялық, грамматикалық қателерді тауып, түзетеді; Оқушылардың көбі: - тура және ауыспалы мағыналы сөздердің мағынасын контексте ажыратады,сөйлеу барысында қолданады; - мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастырады және сұрақтарға жауап береді; - жіберілген пунктуациялық, грамматикалық қателерді үлгі/талдау негізінде тауып, түзетеді; Оқушылардың кейбірі: - тура және ауыспалы мағыналы сөздердің мағынасын ажыратады,сөйлеу барысында орынды қолданады; - мәтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастырады және өз жауабын негіздеп жауап береді; - жіберілген пунктуациялық, грамматикалық қателерді тауып, түзетеді......
Пән: Сауат ашу. Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Дені саудың - жаны сау» Сабақ тақырыбы: Спорт туралы мақалаларды оқу «Қазақстанның белгілі спортшылары» Осы сабақта қолжеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтемеу) О1 Ақпаратты түсіну О2 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін ажыратып, негізгі ойды анықтап оқу Сабақ мақсаттары: Мәтіндегі негізгі ойды анықтайды және ақпаратты толық түсінеді, оқиғаның себебін түсіндіреді. Негізгі оқиғаларға сүйене отырып, мәтіннің (әдеби және әдеби емес) тақырыбын анықтайды. .....
Пән: Сауат ашу. Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Дені саудың - жаны сау» Сабақтың тақырыбы: Дені саудың - жаны сау. Спорт туралы әңгіме оқу Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме) 1.1.6.1 Әр түрлі жағдаятқа байланысты қарым-қатынас барысында сипаттау сөздерді қолданады 1.2.1.1 Әңгіменің мазмұнын түсінеді, басты кейіпкерлерін анықтайды және қарапайым мәтіндерден нақты ақпаратты табады 1.2.4.1 Күрделі емес мәтіндер мен суретті кітаптар бойынша қарапайым сұрақ қоя біледі 1.2.6.1 Қарапайым сөздер мен сөйлемдерді буындап, тұтас, дауыстап оқиды 1.2.3.1 Сөз бен сөйлемдерді дауыс ырғағын келтіріп оқиды және мағынасын түсінеді 1.2.2.1 Әңгіменің басын, ортасын және соңын анықтайды Сабатың мақсаттары: Әр түрлі жағдаятқа байланысты қарым-қатынас барысында сипаттау сөздерді қолданады Әңгіменің мазмұнын түсінеді, басты кейіпкерлерін анықтайды және қарапайым мәтіндерден нақты ақпаратты табады Күрделі емес мәтіндер мен суретті кітаптар бойынша қарапайым сұрақ қоя біледі Қарапайым сөздер мен сөйлемдерді буындап, тұтас дауыстап оқиды. Сөз бен сөйлемдерді дауыс ырғағын келтіріп оқиды және мағынасын түсінеді. .....
Пән: Сауат ашу. Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Дені саудың - жаны сау» Сабақтың тақырыбы: Спорт туралы әңгімені оқу. Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме)1.2.1.1 Әңгіменің мазмұнын түсінеді, басты кейіпкерлерін анықтайды және қарапайым мәтіндерден нақты ақпаратты табады 1.2.6.1 Қарапайым сөздер мен сөйлемдерді буындап, тұтас, дауыстап оқиды 1.2.3.1 Сөз бен сөйлемдерді дауыс ырғағын келтіріп оқиды және мағынасын түсінеді 1.2.2.1 Әңгіменің басын, ортасын және соңын анықтайды Сабақтың мақсаттары: Тұтас, дауыстап, дауыс ырғағын келтіріп оқу дағдыларын қалыптастыру; Басты кейіпкерлерін анықтауды және қарапайым мәтіндерден нақты ақпаратты табуға үйрету;.....
Пән: Сауат ашу. Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Дені саудың - жаны сау» Тақырыбы: Аппақ бала Сабақта меңгерілетін дағдылық мақсаттар:1.1.1.1; Тыңдау және сөйлеу барысында сөз бен сөйлемді ажырату, сөздің, сөйлемнің мағынасын түсіну 1.1.5.2; Диалогке қатыса отырып, өзгенің пікірін тыңдау және сыйлау, өз пікірін дұрыс жеткізу 1.2.1.1; Сөз/сөйлем сызбасын оқу; сызбаға сәйкес сөйлем құрастыру 1.3.10.1; Заттың атын, санын, сынын, қимылын білдіретін сөздерді ажырата алу және орынды қолдана білу 1.3.12.1; Жазу жолын, жоларалық кеңістікті, жолдың жоғарғы және төменгі сызығын сақтап, әріп элементтерін жазу 1.3.12.2 Бас әріптер мен кіші әріптерді бір-бірімен дұрыс байланыстырып, гигиеналық талаптарға сай жазу Сабақ мақсаты: Барлық оқушылар: Мәтін мазмұнымен таныса отырып негізгі ойды анықтайды. Тазалықтың денсаулық кепілі екенін ұғынады. Сөйлем ішінен қимылды білдіретін сөздерді тауып, сұрақ қояды. Оқушылардың көпшілігі: Аппақ бала мен сатпақ баланың іс-әрекетін салыстырады. Қорытынды жасай біледі. Кейбір оқушылар: Тақырыпқа байланысты өз ойын нақтылап, дәлелдейді. Ұтымды ойлар айта біледі......
Пән: Сауат ашу. Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Дені саудың - жаны сау» Сабақ тақырыбы: Денсаулықты күтуді үйрену Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме 1.1.5.1 түрлі жағдаяттарда этикет сөздерін қолдану 1.2.1.2 оқудың түрлерін (буындап оқу, жиі кездесетін сөздерді тұтас оқу, түсініп оқу) қолдану Сабақ мақсаттары: • Сыпайы сөздерді пайдалана отырып әңгімелеу • Таныс сөздерден сөйлемдер құрастыру • Қарапайым, сипаттама сөздерді қолдана алу......
