Дүниежүзінің барлық елінде балалардың жақсы өмір сүруін мақсат тұтады. Олардың тиімді білім алып, өз қабілеттерін қолдана білулеріне жағдай жасауға тырысады. Қай халық болмасын, өз ұрпағын өмірлерінің жалғасы деп танып, олардың жақсы өмір сүрулеріне жағдай жасауға ұмтылады. Әрине, жақсы өмір сүру дегенді әркім өзінше түсінетіні де баршамызға мәлім. Біздіңше, жақсы өмір сүру дегеніміз, қоғамда өзін еркін сезініп, оған жауап бере алу және рухани жетілу. Мұндай жағдайға қоғамның барлық мүшесі ие бола алмауда, мысалға, бүгінде қоғамнан ойып орын алып отырған жетім-балалардың өзіндік тұрғыдан дамуы, өзіндік пікірлері мен көзқарастары төмен екендігін тәжірибеден көруге болады. Тіпті, бұл балалардың да қоғамның белді мүшелері, ел басқарар азаматтары боларына ешкім күмән келтірмесе керек. Осы тұрғыдан алағанда біздің қарастырып отырған мәселеміз қоғам сұранысына байланысты өзекті мәселелердің бірі.
Қазақстан Республикасында соңғы жылдары ата-ана қамқорынан қалған балалар мен ата-анасынан ажыратылған, яғни олардың қамқорлығынсыз қалған балалардың жағдайы көпшілікті толғандыруда. Яғни, әртүрлі жағдайларға байланысты ата-ананың қамқорлығы мен сүйіспеншілігінен тыс қалғандардың мәселелері өзекті болып отыр. Бұл мәселе Қазақстан Республикасының «Қазақстан-2030» даму стартегиясына сай ата-ана қамқорынан қалған балалар үйіндегі тәрбиелініп жатқан әрбір ұрпақтың жеке адам ретінде қалыптасуының шешуші факторы ұлттық тәрбие деп көрсеткен.Сонымен қатар, жылдан-жылға олардың санының артып жатқандығы да құпия емес.
Қазіргі кезде елдегі әлеуметтік қайшылықтардың асқынуы жасөспірімдердің арасында заң бұзушылық, қылмыстық істерге баруға мүмкіндіктер туғызуда. Әсіресе, ата-ана қамқорынан қалған балалар арасында дөрекілік күйдегі жасөспірімдер саны өсуде, олардың өзгермелі теріс пиғылдары сана-сезімдері қаталдыққа, озбырлыққа, өтірікшілдікке, жеке басын ойлау қасиеттерімен сипаттайды. Рухани жағынан кейбір жасөспірімдердің азғындау және соның нәтижесінде өзімшілдік қатынасқа мойын бұрып, оларды енжарлыққа, өзіне және басқаға немқұрайлықпен қарауға, арақ-шарап, темекі, наша тарту және уытты сұйық заттарды иіскеу, қылмыстық істер жасауға бейім болып отыр. Бұл жағдайдың өзі қоғам дамуын шиеленістіреді. Әрине, қарастырылып отырған мәселе мүлдем зерттелмеген деуге болмайды. Айталық, ата-ана қамқорынан қалған балалар үйінде тәрбиеленушілердің ерекшеліктерін және олардың педагогикалық-психологиялық даму өзгешеліктерін А.Адлер, А.Фрейд, Дж.Боулби, Р.Шпиц, В.Винце, М.Лисина, С.Ю.Мещерякова, Н.М.Щелованов және т.б. ғалымдар қарастырды. Ата-ана қамқорынан қалған балаларды тәрбиелеудегі дене мәдениетінің мәнін Н.И.Пономарев, В.И. Жолдак, С.Б.Тихвинский, И.М.Воронцов, О.Ю.Фадеева және т.б. өзіндік тұрғыдан ашқан. ....

Қазақстан астық өндіру жөнінде дүние жүзіндегі белгілі елдердің қатарына жатады. Республикада астық шаруашылын өркендетуге басты көңіл бөлініп, жыл сайын орташа есеппен өндірілетін астықтың көлемін жеткізу көзделіп отыр. Жер жүзінде адам саны көбейіп, соған байланысты тамақ өнеркәсібін өркендету мәселесі күрделі міндет болып тұрғанда, құнарлы жерлердің көлемі жыл сайын азайып, шөп – шабындық кеміп, мал көбінесе қолға қарайтын болғанда егін шаруашылығын өркендету, одан жыл сайын сапалы мол өнім алу – аса маңызды міндет болып отыр.
Егін шаруашылығының көлемі жөнінен Қазақстан ТМД елдерінің ішінде үшінші орында (Ресей мен Украинадан кейін). Бірақ астықтың сапасы жағынан бірінші орын алады. Қазақстанның солтүстік облыстарының бәрінде дерлік күшті және қатты бидай өсіріледі. Онсыз сапалы нан пісіру мүмкін емес және оны шет мемлекеттерге алтынға балап сатуға болады. сондықтан Қазақстанда жылына 15,5-17,5 млн тонна сапалы бидай өндіру жоспарлы меже саналады.
Қазақстан Республикасында астық дақылдарының көптеген мол өнімді, сапасы жақсы жаңа сорттары шығарылып отыр, олар еліміздің барлық жерлеріне кең таралды. Астық көп өндірілетін солтүстік аймақтарда элеватор және астық қамбалары көп салынып, ондағы барлық орындалатын жұмыс механикаландырылған және автоматтандырылған.
Республиканың егін шаруашылығына жаңа техника мен озық технология кеңінен енгізілуде. Ол астық көп өндіріп, оның сапасын жақсартуға мүмкіндік беріп отыр.
Астық өнімдері тамақ өнеркәсібінде шикізатпен, мал шаруашылығын күрделі жеммен қамтамасыз етуге әліде жетіспейді. Сондықтан республикамызда 2000-2010 жылдарға дейінгі әлеуметтік және экономикалық дамуының негізгі бағыттарында егіс өнімін арттыру ең басты бағыт деп есептеліп, әр адам басына жылына 1,5 тоннадан астық өндіру міндетін алға қойып отыр. Сонда ғана Қазақстанда ұн, нан сияқты халық күнделікті пайдаланатын тағамдармен қатар, мал азығына қажетті сапалы жем де жеткілікті болмақ.
Астық құрғақ жағдайда өте ұзақ сақталады, әр түрлі пішінді қамбаларға құюға және жер жүзінің түкпір – түкпірінде тасымалдауға қолайла, ыстықтан да, суықтан да қорықпайды. ....

Тәжірибе – теориялық негізде алынған білімді іс жүзіндегі нақты қимылдармен салыстыру болып табылады. Сол мақсатта мен Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Салық комитетінің Астана қаласының Салық департаменті Алматы ауданы бойынша салық басқармасының «Салық төлеушілерді тіркеу» бөліміне өндірістік тәжірибеге жіберілдім. Тәжірибеде зерттеу обьектісі болып – бөлімнің нақты жасайтын жұмысы, бөлімнің мемлекеттік бюджетті қалыптастыруда нақты рөлі және басқа да бөлімдермен, органдармен, субьекттермен қатынасы болды. Тәжірибе өту барысында мен оқу орнының қатаң тәртіпте ескерткен этикалық ережелерін сақтадым:
 корын қызметкерлерінің, мекеменің ішкі тәртіп ережелріне бағыну, мәдениетті болу;
 өндірістік тазалықты, техникалық қауіпсіздікті, еңбек қорғау ережелерін қатаң сақтау және білу;
 орындалатын жұмысқа және оның қорытындыларына жауапты болу;
 тәжірибе бағдарламасында қарастырылған тапсырмаларды толық орындау;
 мекеменің мәдени-шаралық, қоғамдық жұмысқа белсенді қатысу.
Өз кезегінде тәжірибе уақытында тәжірибеге жіберіу туралы үшжақты келісімшартта көрсетілгендей келесідей міндеттерді орындауға тырыстым:
 салық комитетінің жұмыс істеу уақытын бұзбауға
 жұмыс орнында өзіме тапсырылған жұмысты орындауға, оның нәтижесі мен орындалу сапасына жауап беруге;
 бекітілген қалып бойынша күнделік жүргізуге және оны күн сайын тәжірибе жетекшісіне тексеріске және қол қоюға тапсыруға;
 колледжге сәйкес келетін қосымшалары мен тәжірибе нәтижесі туралы жазбаша есеп беруге.
Бұл тәжірибе есебінде ең алдымен бөлімнің экономикалық мәні, басқарылу құрылымы, салық басқармасы ішінде алатын орны, мемлекеттің салық саясатын жүзеге асыруда маңыздылығы, бөлімаралық қатынастары, жасалатын жұмыстарына сай жіктелуі, жұмысын ұйымдастыруды автоматтандыру мәселелері қарастырылған. Мақсатым – жинақтаған мәліметтерді теориялық негізде жинаған мағлұматтармен салыстырып, түйсігімде қалыптасқан қателіктерді түзете отырып, бөлімнің жұмысын толық атқаруды үйрену. ....

Триггерлер деп – электрондық қондырғы көмегімен екілік ақпарат саналып, жазылатын және сақталатын қондырғыны айтамыз. Триггер 1 және 0 екі тұрақты күйде болады.
Триггерлер: RS, D,T,JK,VD және VT болып ажыратылады.
Триггерлерді ақпараттарды қабылжау мүмкіндіктеріне, құрастыру негіздеріне, функционалдық мүмкіндіктеріне қарай бірнеше топтарға бөлуге болады.
Ақпараттарды қабылдау мүмкіндіктеріне қарай триггерлер асинхронды –үйлестірілмеген және синхронды – үйлестірілген болып екіге бөлінеді.
Реакция кезеңдеріне кіріс сигналында триггер асинхронды және синхронды.
Асинхронды триггерлер кірістерінде дабыл пайда болысымен жұмыс істей бастайды.
Синхронды триггерлер кіріс арналарында дабылдары пайда болса да жұмысқа қосылмай, олар жұмысқа тек үйлестіргіш дабылдың әсерінен ғана қосылады. Үйлестіргіш арнасын С әрпімен белгілейді.
Функционалдық мүмкіндіктеріне қарай триггерлер мынадай топтарға бөлінеді. Триггердің сезімталдығы оны бір күйден екінші күйге көшіру үшін оның кіріс арнасына түсірілуге қажетті дабылдың ең аз шамасы.
Триггердің сипаттамалары мыналар:
- кіріс арналарына түскен ақпараттарды өлшеу жылдамдығы;
- сезгіштігі;
- тұтынатын қуаттың шамасы;
- сыртқы бөгде – жағымсыз дабылдарға қарағанда орнықтылығы;
- дабылдарды өңдеу әдістері – функционалдық мүмкіндіктері.
Дабылдарды өңдеу жылдамдығы триггердің бір өлшем уақыттың ішінде бір күйден екінші күйге көшу жиілігімен анықталады. Ол жүздеген мегагерцтің маңында орналасады.Сыртқы бөгде жағымсыз дабылға қарағанда орнықтылығы триггерлердің дұрыс жұмыс жасау мүмкіндіктерінанықтайды.Триггердің атқаратын қызметі оның өңдей алатын дабылдарының санымен, яғни кірістерінің санымен анықталады.
Т-триггердің ақпа-лездік күйі оның сол сәттегі – сол кезеңдегі оның кіріс арналарындағы дабылдармен анықталмай, оның өткен алдындағы уақыт кезеңдеріндегі күйлерімен анықталады. ....

Қоғамдық тамақтандыру әрбір еджің экономикасында жұмыс көлемінен де, қызмет көрсетушілер саны бойынша да елеулі орын алады. Қоғамдық тамақтандыру біздің елімізде жақсы дамып, ол тамақ өнімдерін өндірү, сату сияқты қызметтерді атқарадыҚоғамдық тамақтану материалдық және қоғамдық ресурстары, халықаралық тұрмысты қайта құруға икемдеу, әйелдерді үй жұмысынан босатуға және қоғамдық еңбекте белсенді қатысуға мүмкіндік туғызады. Қоғамдық тамақтандыру жұмыс істеу саласы бойынша әрбір тұтынушының қалауын орындаумен байланысты болғандықтан көптеген факторлардың, технологиялық ұйымдастыру сұрақтарының, күнделікті уақытқа сай дұрыс шешім қабылдаудың ықпалына тиеді. Сондықтан да кәсіпорынды дұрыс ұйымдастыру, оныңпайдалылығын, рентабельділігін есептеу, осы кәсіпорынның алдағы уақытта көздеген мақсаттарына жетуіне тікелей байланысты.
Қазіргі кезде елімізде ай сайын онға жуық мейрамханалар ашылуда. Мейрамхана бизнесі күннен күнге өркендеп, дамып келуде, алайда оны дурыс, сауатты және дұрыс ұйымдастыру - өте қиынға әкеліп соқтырады. өйткені бүгінгі күнде кішігірім тәжірибе мен сезгіштікке сену жеткіліксіз, міндетті түрде арнайы білімі бар, заманға сай көзқарасы бар мамандардың болуышарт. Міндетті түрде кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын, бизнес жобасын экономикалық жағынан да, технологиялық жағынан да қарастыру қажет. Сонымен бірге құрылыс, архитектура, экология, технологиялық жабдықталу мәселелерін де есептеп білген жөн. ....

Геотехнология – көп жоспарлы тау-кен ғылымы, жер асты байлығын сақтау және игеру тәсілі, жер қойнауынан пайдалы қазбаларды физикалық және химиялық әсер ету арқылы алуға мүмкіндік беретін технологиялық процесстер мен техникалық әдістер жайлы бірлестірілген білімдер жиынтығы.
Ерітінділеу – бұл қатты материалдың бір немесе бірнеше компоненттерін, әдетте сумен ерітіндіге аудару. Тау-кен жұмыстарында жер асты ерітінділеу әдісі жер қойнауында жатқан металды алу мақсатында жүргізіледі. Бұл процесс қатты жер бетіне әсер тигізетін заттардың келуінен, химиялық реакциядан және ерітінділер күйінде оның өнімдерінің қайтарылуынан тұрады.
Жер асты ерітінділеу кезінде металл иондық алмасу жолымен реагент ерітінділерінің басқарылытын қозғалыс процесінде табиғи немесе жасанды құрылған өткізгіш массиві арқылы алынады. Оны қолданудың қажетті жағдайлары – пайдалы компоненттердің минералдық немесе органикалық ерігіш қышқылдардың қосылыстарында, сілті мен тұз ерітінділерінде болуы, кенді табиғи жеткілікті суландыру, реагенттің кенге әкелу және өнімді ерітінділерді қайтару мүмкіндігін жүзеге асыратын қолайлы таулы-геологиялық және гидрогеологиялық жағдайлар, сонымен қатар өнімді ерітінділерден пайдалы компонентті тиімді алу мүмкіндігі.
Өткен ғасырдың 60 жылдарында табиғи уранды өндіру барысында жер асты ерітінділеу әдісін өнеркәсіптік игеру басталды.
Уранды жер астылық ұңғымалық ерітінділеу әдісімен өңдеу және енгізу шартты тұғын, біріншіден Қазақстанның бұрынғы СССР кезінде тау-кен шығарушы республикалардың алдыңғы қатарында орын алуы, сонымен қатар сол уақытта оның аумағында лайықты кенорындардың болуы. Бұл су тұтқыш құмды деңгейжиектегі эпигенетикалық қабатты-инфильтрациялық (фильтрден өткізілетін) кенорындар ....

Delphi визуалды программа құру системасы қәзіргі кезде үлкенсұраныстарға ие .Бұл программаны жаңа бастап жүрген мамандар мен системалы програмистер қолдана алады. Ақпараттық жүйе қиын қосымшаларын жетілдіруге пайдаланылып жүр.
Delphi тез және жеңіл түрде қосымшаларды өңдейді.Бұған қоса мәліметтер базасын құруда да.Бұл система қолданбалы интерфеис құру үшін жетілдірілген мүмкіндік.
Delphi программасын әдетте қосымшаларды тез арада құру системаларының біріне жатқызамыз.Сонымен қатар бұл система Қазіргі кездегі барлық мүмкіндіктерді қамтыған.Мысалы Microsoft Accese және Visual Fox Pro сияқты программалар.Бұл ыңғайлы түрде инструментальды программа көмегімен қосымшаларды құруға ,Мәліметтер базасына визуалды сұрақнама даиындауға,Сонымен қатар Мәліметтер базасында SQL-сұраныс жасауға қолданылады.
Локальді және өшірілген мәліметтер Базасында қоымшалармен жұмыс құру үшін Delphi қолданылады.Бұған қоса мәліметтер базасын интернетте жариалайды. Осы күнгі технологиядағы кең көлемді инструментальді жинақтармен қамтылған Оның ішінде «клиент-сервер» технологиясы-да қамтылған.
Көп жағдайда қандай-да болмасын кәсіпорындарды жетік қадағалап отыру үшін дамыған ақпараттық жүйе қолданылып жүр.Ақпаратты өңдеуде автоматтандырылған процесс жинағы пайдаланылады .Бүгінгі күнге ақпараттық жүйе формасы болып мәліметтер банк ....

Компьютерді қамтамасыз ету барысында әр түрлі себептерге байланысты қатты дискідегі бірқатар ақпараттар жоғалуы немесе жойылып кетуі мүмкін.
Ақпараттарды компьютерлік вирустардың жойып жіберуі, дұрыс түзетулер енгізбеу немесе кездейсоқ жағдайда файлдарды өшіріп және т.б. жағдайлар, қатты дисктың бұзылуына әкеп соғады. Осындай жағдайларды болдырмау үшін қолданып жүрген файлдардың көшірмесі немесе жүйелі түрде өзгертілген файлдың көшірмелерін жаңартып отыру керек. Ақпараттарды сақтау үшін олардың көшірмесін алу керек. Файлдар қанша орын алса, көшірмелерде сонша орын алады және де керекті файлдарды көшіріп алу үшін көп дискета керек болады. Мысалы: қатты дискідегі сыйымдылығы 1,2 Гбайт файлды көшіріп алу үшін әрқайсысының сыйымдылығы 1,44 Мбайттан тұратын 854 дискета керек. Мұндай саны көп дискетпен жұмыс істеу және көшірмелерді жасау өте қиын .
Файлдарды архивтеуге арналып жасалған программаларды көшірме жасау барысында пайдалану тиімді болады. Бұл программалар дискетадағы орынды үнемдеп, қатар қолданып отырған файлдарды бір архивтік файлға біріктіруге көмектеседі. Бұл архивтерді енгізуді едәуір оңайлатады.
Архиваторлар файл көлемін 10-70 пайызға дейін кішірейтуге мүмкіндік береді .
Архивтік программалар бір-бірінен қысылған файлдардың форматымен, жұмыс істеу жылдамдығымен, архивке орналастырғандағы файлды қысу деңгейі сияқты әртүрлі мүмкіндіктерімен айрықшаланады. ....

Delphi визуалды программа құру системасы қәзіргі кезде үлкенсұраныстарға ие .Бұл программаны жаңа бастап жүрген мамандар мен системалы програмистер қолдана алады. Ақпараттық жүйе қиын қосымшаларын жетілдіруге пайдаланылып жүр.
Delphi тез және жеңіл түрде қосымшаларды өңдейді.Бұған қоса мәліметтер базасын құруда да.Бұл система қолданбалы интерфеис құру үшін жетілдірілген мүмкіндік.
Delphi программасын әдетте қосымшаларды тез арада құру системаларының біріне жатқызамыз.Сонымен қатар бұл система Қазіргі кездегі барлық мүмкіндіктерді қамтыған.Мысалы Microsoft Accese және Visual Fox Pro сияқты программалар.Бұл ыңғайлы түрде инструментальды программа көмегімен қосымшаларды құруға ,Мәліметтер базасына визуалды сұрақнама даиындауға,Сонымен қатар Мәліметтер базасында SQL-сұраныс жасауға қолданылады.
Локальді және өшірілген мәліметтер Базасында қоымшалармен жұмыс құру үшін Delphi қолданылады.Бұған қоса мәліметтер базасын интернетте жариалайды. Осы күнгі технологиядағы кең көлемді инструментальді жинақтармен қамтылған Оның ішінде «клиент-сервер» технологиясы-да қамтылған.
Көп жағдайда қандай-да болмасын кәсіпорындарды жетік қадағалап отыру үшін дамыған ақпараттық жүйе қолданылып жүр.Ақпаратты өңдеуде автоматтандырылған процесс жинағы пайдаланылады .Бүгінгі күнге ақпараттық жүйе формасы болып мәліметтер банкі қалыптасқан.
Көліктің негізгі эканомикалық көрсеткіштері: Жалпы қосылған құн эканомика салалары деңейінде тауарлар шығарып,қызметтер көрсету мен аралық тұтыну арасындағы аиырмашылығы ретінде есептеледі.»Жалпы» термині көрсеткішке өндіріс процесінде негізгі капиталдың тұтынылған енгізілгенін көрсетеді. ....

Зерттелетін тақырыптың өзектілігі. Салық міндеттемесі мемлекет алдындағы әрбір салық төлеушінің міндеттемесі болып табылады және ол салық заңына сәйкес жүргізіледі.
2001 жылғы 12 маусымда №209-11 Қазақстан Республикасының "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" (өзгертулермен және толықтырулармен) салық Кодексі қабылданды. Кодекске сәйкес жеке және заңды тұлғалардан алынатың салықтар мемлекеттік бюджетті толықтырудың негізгі көзі болып табылады [1].
Салық кодексі республикалық және жергілікті бюджетке түсетін салықтарды, алымдар мен салымдарды және басқа да міндетті төлемдерді белгілейтін Қазақстан Республикасы заңдарымен реттелетін кеден баж салығы, алымы мен төлемдері мәселерін қоспағанда, Қазақстан Республикасындағы барлық салықтық қатынастарды реттейтің бірден-бір заңды құжаты болып табылады. Салық кодексі салықтардың толық тізімін, оларды есептеу тәртібін, салық салу объектілерін, салықтың негізгі түрлері бойынша төлеушілерін анықтайды. Салықтар, алымдар мен басқа да міндетті төлемдер деп Кодексте белгіленген тәртіпке сәйкес Қазақстан Республикасының бюджет жүйесіне төлеушілерден аударылған (бөлінген) қаражаттарды айтамыз [2].
Салықтарды, алымдарды және басқа да міндетті төлемдерді еңгізу және аудару немесе тоқтату кұқығы Қазақстан Республикасының заң органдарының өкілеттілігіне жүктелген. Бұл құқық тек қана Салық кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу арқылы жүзеге асырылады.
Салық төлеуші, салық міндеттемесін орындау барысында, салық салынатын объектісін, салық базасын, салық мөлшерлемесін, салық кезеңін білуге міндетті болады. Бұл кезде: салық салынатың объектісі және салық салумен байланысты объектілері: мүлік және әрекеті болып табылады, егер де олар бар болса, онда салық телеушінің міндеттемесі де пайда болады; ....