Саясаттану | Саясаттанудың зерттейтін мәселесі

Саясаттану қоғамдық ғылымдар жүйесінде өз орны мен рөлі, өзіндік атқаратын қызметі бар ғылым болып табылады. Ол өзінше күрделі ғылым. Өйткені, оның дербес ғылым ретінде зерттейтін пәні және оның ауқымы туралы мәселелерде осы күнге дейін ортақ пікір қалыптаспаған. Мәселен, кей ғалымдар оны философияның бір саласы деп есептесе, екіншілері заң ғылымының, үшіншілері тарихтың, төртіншілері социологияның саласы деп айтуда. Бірақ, бұған қарамастан саясаттану ғылымы дүниежүзілік ғылыми сахнада академиялық пән ретінде, ғылым ретінде қалыптасып, кең өріс алуда. Сондықтан саясаттанудың өзі зерттейтін мәселесі, пәні бар дербес ғылым.

Саясаттанудың қалыптасуы эволюциясы саяси-ғылыми әдебиеттерде 3 кезеңге бөлінген: философиялық, эмпирикалық және эмпирикалық көзқарастарды сынау кезеңі немесе қазіргі түсініктегі саясаттанудың дербес ғылым ретінде қалыптасу кезеңі.

1. Философиялық кезең жуықтап айтқанда Аристотельден бастап, Америкадағы азамат соғысына дейінгі кезең (1861-1865)

2. Сол азамат соғысынан бастап екінші дүниежүзілік соғысы аралығын қамтиды.
3. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі уақыттан бүгінге дейінгі мерзем.

Шамамен алғанда 19-ғасырдың екінші жартысынан бастап саясаттану дербес ғылым ретінде, академиялық пән ретінде қалыптаса бастады.
1857 жылы АҚШ-тағы Колумбия колледжінде Фрэнсис Либер тарих және саяси ғылым кафедрасын ашады. 1880 жылы осы колледжде алғашқы саяси ғылым мектебі ұйымдастырылды.
Саясаттанудың зерттейтін мәселесін қарастырғанда, ең алдымен “саясаттану ” ұғымынан бастаған жөн. Саясат ұғымы гректің “Politik” және “Logos”- деген сөздерінен шыққан. Біріншісі мемлекетік іс немесе мемлекеттік істі басқару мағынасында қолданса, ал екіншісі –ілім, ғылым деген мағынаны береді.Яғни, қорыта келгенде саясат туралы ғылым. Жалпы алғанда саясаттану дегеніміз- қоғамның саяси өмірінің қалыптасуы мен заңдылықтары, қозғаушы күштері, және оны ұйымдастыру жолдары, тәсілдері, принциптері және халықаралық саяси қатынас туралы ғылым.Дәлірек айтқанда, саясаттану-саясат пен саяси билік, саяси мүдделер мен саяси қатынастар, саяси сана мен саяси мәдениет, адамдардың саяси әрекеттері мен саяси үдістер туралы логикалық тұрғыдан негізделген біртұтас ілімдердің жиынтығы. Бір сөзбен айтқанда саясаттану-саяси теориялар мен ойлардың бірыңғай жүйесі.
Саясат ұғымына тоқталатын болсақ, саясат дегеніміз- қоғамдағы үлкен әлеуметтік топтар мен топтар, ұлттар мен ұлыстар, олар мен мемлекет арасындағы, қарым-қатынас ....