Сфералық айналар. Физика, 8 сынып, қосымша материал.

 Сфералық айналар

 Оқу мақсаты: 8.5.1.5 – дененің кескінін алу үшін сфералық айнада сәуленің жолын салу және алынған кескінді сипаттау.

 Сфералық айналар - шағылдыратын беттері сфералық беттер (сфералық сегмент) болып келетін айналар.

 Теориялық материал

 Сфералық айналар ойыс (а) және дөңес (б) болып бөлінеді.

 Р нүктесі- сфералық айнаның орта нүктесі (айна полюсы). С нүктесі- сфералық айнаның оптикалық центрі. R – сфералық айнаның радиусы. F нүктесі - сфералық айнаның фокусы. Ойыс айнада шын фокус (а), дөңес айнада жалған фокус (б). Сфералық айнаның оптикалық центрі және полюсы арқылы өтетін түзу (СP) сфералық айнаның бас оптикалық осі деп аталады.

Сфералық айнаның фокусы (FP=F):

Сфералық айналарда кескіндерді алу

Дөӊес сфералық айналардыӊ қолданылуы

 Дөӊес сфералық айналар тек қана жалған, кішірейтілген, кескін береді.

Дүкендерде ұрлықтыӊ алдын алу

Автотұрақтарда, көше қиылыспаларында

Автомобильдердіӊ сыртқы айнасында (әдетте оӊ жағындағы) және фараларында.

 Стандарт бойынша жеӊіл автомобильдердіӊ айналарыныӊ кисықтық радиусы ден кіші болмауы керек, ал жүк автомобильдері үшін .

Ойыс сфералық айналардыӊ қолданылуы

Ойыс айналар көптеген жағдайда жарық сәулесін жинақтау үшін қолданылады.

Ойыс айналарды стоматологтар қолданады

Қорытынды:

1) d> болса, кескін шын, төңкерілген, кішірейтілген болады

2) F<d< болса, онда кескін шын, төңкерілген, үлкейтілген болады

3) d=2F болса, онда кескін шын, төңкерілген, нәрсеніӊ өзімен теӊдей болады

4) d<F болса, онда кескін жалған, тура, үлкейтілген болады.