Шытырман ойындар ақылы коммуникативті дағдылар. Дене шынықтыру, 11 сынып, дидактикалық материал.

Дидактикалық материал

Ойын іс-әрекеті үшін дидактикалық материал

 Эстафеталық ойындар балалардың дене тәрбиесінде маңызды орын алады. Әдетте балалар бір-бірімен жарысып, эстафетада түрлі жаттығулар жасайды, ал мұғалім мақсаттарды шешетін эстафеталарды қолдана алады.

 Оқушылардың дене тәрбиесі мектептің бүкіл тәрбие жұмысының ажырамас бөлігі болып табылады. Бұл мектеп оқушыларын жан-жақты дамыта отырып, ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық тәрбие мен еңбекке баулумен тығыз байланысты.

 Осы мәселе бойынша әдістемелік әдебиеттерге жасалған талдау барысында оқушылардың дене тәрбиесінің әр түрлі формалары мен әдістерін қолдану қажеттілігі мен дене шынықтыруды оқытудың ойын формаларын қолданудың жеткіліксіздігі анықталды.

 Ойын арқылы оқушылар дене дайындығының негізгі міндеттері: оқушылардың денсаулығын, дене дамуын насихаттау; жүру, жүгіру, секіру, лақтыру, өрмелеу дағдыларын қалыптастыру және жетілдіру; тепе-теңдік, шаңғымен сырғанау; қозғалыстардың осы түрлеріне дұрыс негіз жасау; қозғалыстардың жаңа түрлеріне жаттықтыру; қозғалтқыш қасиеттерін дамытуға ықпал ету: жылдамдық, ептілік, беріктік, төзімділік, икемділік; статикалық позициялар мен қозғалыстарда дұрыс тұру дағдыларын қалыптастыру; дене тәрбиесі саласындағы ақпаратпен байланыс; адамгершілік және еріктік қасиеттерді тәрбиелеу: батылдық, достық, табандылық, тәртіптілік, ұжымшылдық; жүйелі дене тәрбиесінің тұрақты қызығушылығы мен әдетін қалыптастыру; спортпен айналысуға деген қызығушылық пен бейімділікті білдіруге ықпал ету.

 Осы міндеттердің барлығын эстафеталық ойындардың көмегімен орындауға болады, өйткені олар қозғалыстардың барлық байлығын ашады. Эстафеталық ойындарды мектеп ұжымының шынайы дені сау, көңілді, белсенді, мейірімді мүшелерін тәрбиелеу үшін де қолдануға болады.

 Эстафеталық ойындардың көмегімен мұғалім оқушылардың мінез-құлқын, әдеттерін, қабілеттерін біледі, бұл оған балалардың әрқайсысына әсер етудің ең дұрыс жолдарын табуға, жақын байланыс орнатуға мүмкіндік береді.

 Олардың басты мақсаты - балалардың дене тәрбиесі мен спортқа деген тұрақты қызығушылығын қалыптастыру. Барлық ойындар көп функциялы. Олар спортқа деген қызығушылықты дамытып қана қоймайды, сонымен бірге психикалық процестердің қалыптасуы мен дамуына ықпал етеді:

- түс, пішін, өлшем, кеңістік, уақытты қабылдауды дамыту;

- көру және есту қабілеттерін дамыту;

- ақыл-ой операцияларының қалыптасуы мен дамуы (салыстыру, жалпылау, алып тастау, жіктеу), талдау және синтездеу операциялары; балалардың логикалық ойлауын қалыптастыру;

- қолдың жалпы және ұсақ моторикасын қалыптастыру.

 Дене тәрбиесінде дидактикалық ойындарды қолдануға арналған нұсқаулық

 Дидактикалық ойындар балалар мен мұғалімнің тәуелсіз немесе бірлескен іс-әрекеттері кезінде ойналуы керек.

 Мұғалімнің ойындарына қатысу балалардың ойынға деген қызығушылығын арттырады, достық қарым-қатынастың дамуына ықпал етеді.

 Белсенділік пен тәуелсіздікті дамыту үшін лидер рөлін жігіттің біреуіне тапсырған жөн.

 Жаңа ойын нақты, қысқаша түсіндірілуі керек, жеке сәттерді көрсетуге болады.

 Ойын барысы және оның ережелері бастамас бұрын түсіндіріледі. Қажет болса, мұғалім балалардың ойын қалай түсінгенін білу үшін сұрақтарды көрсетіп, қолдана алады.

 Ойын барысында барлық нұсқаулар тыныштықпен берілуі керек, тапсырмалардың дұрыс орындалғандығын, ережелерді сақтауды ескеру керек.

 Ойындағы балалардың іс-әрекетін оның барлық қатысушылары бағалайды; ережелерді сақтауды, жауаптардың сапасын, ойындарды ұйымдастыру мен өткізудегі дербестікті атап өту керек.

 Ойыннан кейін барлық ойыншылардың мінез-құлқына, олардың барлық ережелердің орындалуына объективті талдау жасау керек, бұл достық қатынастар мен әр баланың мінез-құлқына саналы көзқарасын қалыптастыруға ықпал етеді.

 Қозғалыстың табиғи түрлерінде бәсекеге қабілетті элементтің болуы спорттық ойындарға дайындалу үшін танымал ашық ойындарды пайдалануға мүмкіндік береді. Ойындарды дұрыс таңдау және басқару оқушыларға ұжымшылдық, белсенділік, бастамашылық, саналы тәртіп сезімін ояту үшін өте маңызды; мақсатқа жетудегі табандылық, батылдық. Халықтық ашық ойындардың тәрбиелік әсерінің кеңдігі, әрине, оларды өткізуге белгілі бір әдістемелік талаптарды ұсынады. Олардың ішіндегі ең көп тарағандары: ойындардың адамдардың өмір салтына, олардың психикалық менталитетіне, мәдениет деңгейіне, дәстүрлеріне сәйкестігі; сюжет пен мазмұнның күрделілігінің даму деңгейіне, тартылған адамдардың білімі, қабілеттері, дағдылары мен физикалық қасиеттерінің деңгейіне, олардың жасына сәйкестігі; тәрбиелеу, білім беру, дамыту міндеттеріне және сайып келгенде, педагогикалық процестің сәтті жүзеге асырылуына сәйкес келетін шарттардың сақталуы. Сіз ойынды жылдың кез келген уақытында, ашық ауада ойнай аласыз. 3 жастан 6 жасқа дейінгі балалармен ойынның ұзақтығы оның қозғалыс қарқындылығы мен күрделілігіне, баланың дене дамуының ерекшеліктеріне, денсаулығының жай-күйіне байланысты және орташа есеппен бірнеше минутты құрауы мүмкін. Жүктемені келесі жолдармен өлшеуге болады: ойыншылар санын азайту немесе көбейту; уақыт бойынша ойын ұзақтығы; ойын алаңының мөлшері; қайталау саны; заттардың ауырлығы мен демалу үшін үзілістердің болуы. Ойынның соңында балаларды ептілігі, күші, бастамашылдығын ескеріп, ынталандыру керек.

№1 дидактикалық материал

 Суретте көрсетілгендей жардан 5 м. арақашықтықта сөре болып табылатын доға тәріздес сызық белгіленеді. Ол сызықтың артында залдың ортасынан оң және сол жағында 5-6 ойыншыдан жасақталған екі команда орналасады. Жүгіруге қатысатын ойыншылар доғаның артына 1,5-2 м. арақашықтық сақтап бірінің артына бірі тұрады. Баскетбол қалқандарының астында – А1 және А2 болып белгіленген 2 оқушы тұрады, доп А1 ойыншының қолында болады. Мұғалімнің белгісі бойынша А1 ойыншы А2 ойыншысына допты жермен домалатып береді. Екі команданың ойыншылары да доптың артынан жүгіріп, бірінші болып өз командасына беруге тырысады. Ойын барысында көп ұпай жинай алған команда жеңіске жетеді.

№2 дидактикалық материал

 «Белсенділер» және «писсемисттер» болып сынып екі командаға бөлінеді де, араласып бірінен соң бірі лекке мұғалімге қарсы қарап тұрады. А және В сызықтарында командаларыдың оң және сол жандарында, команда мүшелерінің санынан екі есе аз болатын әртүрлі саймандар қойылады (кубиктер, доптар, кеглдер). Алдын-ала келісілген белгі бойынша ойыншылар қажетті сызыққа жүгіріп барып бірінші болып саймандарға иелік етуге тырысады, сол арқылы командасына бір ұпай қанжығалайды. Көп ұпайға иелік еткен команда жеңіске жетеді.

№3 дидактикалық материал

 Ойынға екі команда қатысады, олар А және В болып белгіленген сөре сызықтарына орналасады. С болып белгіленен мәре сызығы В сызығынан 9-11 м. қашықтықта болады. «Дайыдал!» деген мұғалімнің белгісімен А және В сызығындағы ойыншылар бірдей қалып алады – отырып тірелу, жатып тірелу, отыру, жоғарғы сөре және т.с.с. «Баста!» пәрмені бойынша ойыншылар мәре болып табылатын С сызығын кесіп өту үшін алға жүгіреді, ал А команданың ойыншылары В команданың ойыншыларын қуып жетуге тырысады. Әрбір қуып жете алған ойыншы өз командасына бір ұпай алып келеді. Клесі жүгіруде командалар орындарын ауыстырады.

№ 4 дидактикалық материал

 Бұл ойынға қатысушы екі команда А және В болып белгіленген сөре сызықтарының артына лекке сапталады. С болып белгіленген мәре сызығы А және В сызықтарынан 9 м. қашықтыққа сызылады. Белгі бойынша командалардың бірінші ойыншылары С сызығына қарай бет алып жүгіреді. Мәре сызығын бірінші болып кескен жүгіруші өз командасына бір ұпай алып келеді. Жинақталған ұпайларды есептеген соң жеңімпаз команда анықталатын болады.