Полимеразды тізбекті реакциясын түсіну және қолдану. Биология, 10 сынып, дидактикалық материал..

Сабақ:

Мектеп: Шымкент қаласы, ХББ НЗМ

Күні:

Мұғалімнің аты – жөні:

Сабақ тақырыбы:

• Полимеразды тізбекті реакцияның таксономияда, медицина мен криминалистикадағы маңызы

Сынып: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары:

• полимеразды тізбекті реакцияның таксономиядағы, медицина мен криминалистикадағы маңызын сипаттау

Сабақ мақсаттары:

• ПЦР-ды түрлі салаларда қолдануы туралы ақпаратпен танысу;
• Гендерді клондау механанизмі мен трансгенді ағзаларды алу жолдарын түсіндіру;
• Блок – сызба көмегімен ПЦР қолдануын көрсету.

Жетістік критерийлері:

• полимеразды тізбекті реакцияның таксономиядағы, медицина мен криминалистикадағы маңызын сипаттау

Тілдік мақсаттар:

Оқушылар орындай алады:

ДНҚ, таксономия, криминалистика, медицина, ауыл шаруашылығы, гендерді клондау механанизмі, трансгенді ағзалар, полимераза, реакция, тізбек, нуклеотид, праймер, денатурация, ренатурация, температура, амплификация

Құндылықтарды дарыту

Мектеп құндылығы: патриотизм және азаматтық жауапкершілік

ашықтық және құрмет (өз денсаулығына, өміріне)

Пәнаралық дамыту

Тақырыптық ұғымдарды түсіндіру барысында

• генетика

 АКТ

 қолдану дағдылары

PowerPoint

Ғаламтор көзі

• Мұғалімге көмек ретінде орыс тіліндегі «Геномная дактилоскопия» ресурсына сілтеме:

http://xreferat.ru/10/957-1-genomnaya-daktiloskopiya.html

• ПЦР қолданылуы туралы ақпрат: http://qps.ru/iRkAU
• ПЦР дегеніміз не? (ағыл) https://www.youtube.com/watch?v=Nl6eLez3CNI
• ПЦР қалай жұмыс жасайды:

https://www.youtube.com/watch?v=VD5qEVTsjTc

• Полимеразды тізбекті реакция және оның медицинада қолданылуы:

http://qps.ru/KnM9p

• Полимеразды тізбекті реакция ДНҚ-диагностикалаудағы әдіс ретінде: http://old.smed.ru/guides/articles/Stati-po-laboratornojj-diagnostike/67526/#article
• ПЦР әдісі:

http://www.ld.ru/PCR/ilist-4208.html

Бастапқы білім

• Микробиология (7, 8, 9 сынып)

Сабақ барысы

Сабақта орындалуы тиіс іс – әрекеттер

Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу

Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

(Т) Білу, түсіну дағдылары негізінде бүгінгі сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтау үшін оқушыларға бірнеше сұрақтар қойылады:

• ДНҚның маңызы неде?
• Праймаза деген не?
• Полимераза деген не?
• Микробиологияның медицинадағы маңызы неде?
• ПРТ туралы не білесіздер?

Олардың пікірлері тыңдалып, ортақ түсінік қалыптасқан соң жаңа сабақ тақырыбы мен мақсаты жазылады.

(М) Жаңа сабақ тақырыбына қатысты оқушыларға презентация не ақпараттық фильм көмегімен қысқаша мәліметтер беріледі.

Жаңа сабақты игеру

(Ұ) Оқушылардан әкелікті және криминалистикадағы қылмыскердің тұлғасын анықтауда қандай материалдар қолданылатындығын талқылау және пікірлерімен алмасу сұралады. Осы тұста оқушылардың ДНҚ – ны бөліп алуға болатын обьектілер туралы да айтуларын қадағалап мән беру керек.

*Қажет болса қосымша ресурстармен қамтамасыз етуге болады.

(Т) (Қ) Оқушылардың түсінумен қатар зерттеушілік дағдыларын дамыту мақсатында ПЦР – дың түрлі салаларда қолданылуы туралы ақпаратпен танысып, постер не презентация құрастыру ұсынылады.

Алдын ала ПЦР – ды қолданатын түрлі салалар бойынша ақпараттық беттер дайындап беруге де болады:

• таксономия;
• криминалистика;
• медицина;
• ауыл шаруашылығы.

Оқушылардың жүйелі әрі нақты жұмыс нәтижесін көрсетуларі үшін алдын ала сыныппен бірге ортақ бағалау критерийлері құрылады және өзара бағалау жүргізіледі.

(Т, Қ) Сабақты бекіту мақсатында оқушыларға гендерді клондау механизмі және трансгенді ағзалардың алыну жолдарын түсіндіру үшін «3 минуттық ой» жасалып, ПЦР – ны қолдануды көрсететін блок – сызба сызып көрсетулері сұралады. Соңынан өзара бағалау жүргізіледі.

*Гендерді клондаудың әрбір сатысын тереңдеп айту қажет емес, гендерді клондаудың тәсілін жалпы қарастырса болады.

Үйге тапсырма:

(Ж) Генетикалық модификацияланған және трансгенді ағзалар

Қосымша ақпарат

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз?

Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар: ПТР жүру барысы мен қолдану аясын түсінеді;

Оқушылардың көбі: ПТР сатыларының анықтамасын бере алады;

Кейбір оқушылар: ПТР дің мүмкіндігін толықтай түсіндіреді және медицинадағы маңызын ашып көрсете алады.

• Суреттік тапсырма
• Кестемен жұмыс
• Айтылым/жазылым дағдылары
• Презентация/постермен жұмыс

• Сынып ішінде тыныштық сақтау
• Партада дұрыс отыру ережесі

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?