РНҚ түрлерінің құрылысы мен атқаратын қызметін ажырата білу. Биология, 10 сынып, презентация.

РНҚ молекуласының құрылысы мен оның қызметі

Шаметов Асхан Кулыншакович

Алматы қаласы ФМБ НЗМ

биология пәні мұғалімі

Оқыту мақсаттары:

- РНҚ құрылысы мен оның қызметі арасындағы байланысты анықтау

Тілдік мақсаттар

1866 жылы Грегор Мендель организмдердің белгілері тұқым қуалайтын бірліктерімен анықталады деген тұжырым айтты, ол оны “элементтер” деп атаған.

Кейінірек, оларды «ген» деп атап, ал олардың хромосомаларда орналасатындығы анықталды, осы арқылы белгілер ұқпақтан- ұрпаққа беріліп отырады.

Сондықтан да, Г. Мендель генді тұқым қуалаушылықтың бірлігі ретінде анықтаған.

Томас Морган Drosophila жеміс шыбынының хромосомалық картасын құрастыруға арналған зерттеу жұмысында келесідей тұжырым жасаған, ген – хромосоманың ең қысқа бөлігі, ол кроссинговер нәтижесінде оған еніп тұратын учаскелерден бөлініп тұруы мүмкін.

Яғни, ген организмнің қандай да бір белгісін анықтайтын хромосоманың нақты бір үзіндісі.

Классикалық генетикада берілген анықтамаларға сәйкес нақты бір белгінің қалыптасуы мен дамуын бақылайтын тұқым- қуалаушылықтың элементарлық құрылымдық-функциональдық бірлігін «ген» деп атайды.

НУКЛЕИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ

Рибонуклеин қышқылы

РНҚ

Дезоксирибонуклеин қышқылы

ДНҚ

Тасымалдағыш РНҚ

Нәруыз синтезі өтетін орынға аминқышқылдарын тасымалдау

Рибосомалық РНҚ

Ақпараттық РНҚ

Нәруыз синтезін жүзеге асырады

Нәруыз синтезі өтетін орынға ақпаратты әкелу

Нуклеин қышқылдарының құрылым бірлігі – нуклеотид.

Әр нуклеотид химиялық үш түрлі бөліктен құралған. Олар:

Азотты негіздер

Фосфор қышқылының қалдығы

Қант (көмірсулар)

РНҚ құрамында тимин урацилмен (У) алмасқан.

Рибонуклеин қышқылы (РНҚ)

РНҚ бір тізбекті полинулеид.

РНҚ молекуласының құрамында рибоза қанты болады.

РНҚ аденин, гуанин, цитозин және урацил азоттық негіздерден тұрады.

РНҚ тимин азоттық негізі болмайды

РНҚ молекуласы ДНҚ молекуласына қарағанда қысқарақ болып келеді.

Бағалау

Бағалау - жауабы