Экожүйелердің ауысу себептері (Жаратылыстану, 6 сынып, IV тоқсан)

Пән: Жаратылыстану
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Экология және тұрақты даму
Сабақ тақырыбы: Экожүйелердің ауысу себептері
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 6.6.1.2 экожүйелердің ауысу себептерін түсіндіру
Сабақ мақсаттары: Оқушы:
• Экожүйенің ауысуына әкелетін факторларды анықтау;
• Экожүйенің өзгеруінің нәтижесін талдау;
• Экожүйе компонентттері мен факторлар арасындағы сәйкестікті орнату.

1. Өткенді қайталау арқылы бастапқы білімді жаңғырту. Оқушылар жұптарға бөлінеді. Жұптар «5.6.1.2 -экожүйе түрлерін жіктеу, 5.6.1.4 -табиғи және жасанды экожүйелерді салыстыру» оқу мақсаттары бойынша білімдерін «Экожүйелердің ауысу себептері неде?» сұрағын талдау арқылы көрсетеді.

2. Ой шақыру.
Мұғалім ұсынған экожүйенің ерекшеліктерімен таныса отырып, экожүйелердің өзгеру себебін болжайды.

Дескрипторлар
Оқушы
Экожүйедегі ерекшеліктерді анықтайды;
Экожүйедің өзгеру себептерін сипаттайды.
3. Мақсатты тұжырымдау.
Мұғалім оқушылармен бірге сабақ мақсаттарын, «жақын даму аймағын» және сабақ соңында күтілетін нәтижелерді анықтайды.
4. «Сұрақ жауап» әдісі. Оқушылар «Қандай факторлар экожүйелердің өзгеруіне себепші болады?» сұрағын талдайды.


5. Мұғалімнің түсіндірмесі. «Экожүйелердің ауысуы»
Экожүйелердің өзгеруі – бұл берілген аймақтағы экожүйелердің өзгеруінің табиғи үдерісі. Бұл жүйелі, бағытталған және алдын ала болжауға болатын үдеріс. Экожүйелердің ауысуы кезінде бір түрді басқасы алмастырады, биоценоздың алуан түрлілігі біртіндеп артады. Биоценозда түрлер қаншалықты көп болса, ол соншалықты тұрақты. Егер қоршаған ортаның жағдайы салыстырмалы түрде тұрақты болса, онда жүйелі өзгерістер өте баяу, геологиялық уақытпен өлшенетін жылдамдықпен жүреді. Қазіргі уақытта адамның қызметінің арқасында экожүйелердің ауысу қарқыны артқан. Экожүйелердің ауысуының екі түрін ажыратамыз – бірінші реттік және екінші реттік.
6. Жеке жұмыс. Мәнмәтінмен танысып, нәтижесін кесте түрінде ұсынады.
Ұзақ жылдар аралығында ауыл жайылымы өз қорын тауысқан, экожүйе толығымен бұзылған. Жергілікті шаруалар бұл мәселенің шешімін ұзақ іздеді. Экожүйені қалпына келтіру жолын жергілікті мектеп оқушысы ұсынды. Ол жайылымға пішен шашып қоюды ұсынды. Бұл ұсыныс тиімді болды және үш-төрт жылда бұл жайылым өзінің алғашқы табиғи қалпына жақындады. Себебі пішенде дала экожүйесіндегі өсімдіктер жиынтығының тұқымыдары болады.
Сендердің ойларыңша бұл әдіс өз аймақтарыңда қаншалықты тиімді?
Жаңа ақпараттағы негізгі ойларды атаңдар.
Берілген экожүйені қалпына келтірудің қажеттілігін бағалаңдар.
Қалай ойлайсыңдар, 10, 20, 30 жылдан кейін бұл жайылымда не болуы мүмкін?
Жұмыс нәтижесімен бөліседі
Дескрипторлар
Оқушы
- экожүйесіндегі өзгерістің тиімділігін түсіндіреді;
- жаңа ақпараттағы негізгі ойды қорытындылайды;
- экожүйені қалпына келтірудің қажеттілігін бағалайды;
- экожүйедегі өзгерістерді болжайды.........