Олимпиадалық тапсырмалар: Әдебиеттік оқу (бастауыш 4 сынып)

Шығыс Қазақстан облысы,
Зайсан қаласы, М.Әуезов атындағы орта мектебінің
бастауыш сынып мұғалімі Байкадамаова Айман Дубековна


Тақырыбы: Әдебиеттік оқу пәнінен бастауыш сынып оқушыларына олимпиадалық тапсырмалар жинағы
Мақсаты: Оқушының білімінің тереңдігін қамтамасыз ету, шығармашылық қабілетін дамыту, дарындылығын тану үшін үшін әдебиеттік оқу пәнінен олимпиадалық тапсырмалар жинағы ұсынылып отыр.

Берілген тапсырмаларды орындауда оқушылар өз беттерімен ізденеді, ой - өрістері кеңиді, есте сақтауы дамиды, байқағыштығы қалыптасады, эвристикалық, дарындылық қабілеттері ұшталып, шыңдалады. Оқушының өзіндік пікір айтып, оны қорғай, дәлелдей білуіне мүмкіндік жасалады.
Олимпиадалық тапсырмалар жинағы оқушының жас ерекшелігі ескеріле отырып құрастырылды.

4 - сынып тапсырмалары
№1тапсырмалар жинағы
1. Еркін тақырыпқа ертегі құрастыр. (Аяқта)
Алыс ауылда бір қария мен баласы өмір сүріпті. Атасы аң аулап, балық ұстап өз күндерін көреді екен...
А) Бала бір киікті көруі
Ә) Оған тіл бітуі
Б) Киіктің ерекше қасиеті
Г) Таудағы сиқырлы көл

2. Төмендегі мақалдарды толықтыр.
А) Қоянды.......
Жігітті.......
Ә) Жаман аттан.......
Жаман достан.......

3. Берілген өлеңді ары қарай өзің құрастырып жаз
1. Келді көктем далаға
2. ----------------------------
3. ----------------------------
4. ----------------------------

4) Мына сөздерге мағынасы жуық сөздерді жаз
а) бостандық -
ә) жарым -
б) пырақ -
№2 тапсырмалар жинағы
1. Өнер, білім, еңбек туралы мақал - мәтелдер жаз.

2. Аңыз әңгіме деген не? Аңыз әңгіменің ертегіден айырмасы қандай? Аты аңызға айналған адамдарды жаз.

3. Мағынасын тап
Жүрегінің түгі бар -
Жұмыртқадан жүн қырыққан -
Табанын жалтыратты -

4. «Бұл қай кезде болады?» деген тақырып бойынша төрт жыл мезгілі туралы өлең - жұмбақ құрап жаз.

5. «Менің өмірімдегі ең бақытты сәт» тақырыбына шығарма жаз.

№3тапсырмалар жинағы
1. Мына сөздердің мағынасын ашып жаз.
Қорықтық - пешене -
Пәлек - қиянат -
2. Қазақстан туралы шығарма жаз
3. Тау, кітап, көз сөздеріне жұмбақ құра.
4. «Астана қаласы болашақта» эссе жаз.

5. Ұйқасын тап
«Тентек»
Екі тентек...
Бас жарылып......
Бірі іздеп...,
Бірі үйінде....

№ 4 тапсырмалар жинағы
1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы туралы әңгімелеп жаз.
2. Ертегі құрап жаз.
Үкі, тышқан, мысық.
4. Лирика деген не? Анықтамасын жаз.
5. Буындардың ретін тауып қосып жаз, мақалды тап, мәнін ашып жаз.
Ту жер ту ге ды ың тік ды ған

№5 тапсырмалар жинағы
1. Мына сөздердің мағынасын ашып жаз.
Өршіл -
Кеуек –
Әйдік -

2. Ертегінің 3 түріне мысал келтір, ертегі құрап жаз.

3.«Сыйлық» деген тақырыпқа 1 шумақ өлең құрастыр

4. «Әсірелеу» сөзіне анықтама беріп жаз.

5. Мақалдардың жалғасын тап:

– Сумен ойнама батарсың,
.............................................

- Өнерлінің қолы алтын,
........................................

№6 тапсырмалар жинағы
1. Сөздердің мағыналас қатарын тап
Тасат - ақжүрек -
Пәрмен - жігері құм болды -

2. Тұмарымды ал сана
Біздің елге бар сана,-
деген өлең жолдарын пайдаланып, өз ойыңнан бір құсқа арнап өлең жаз.

3. «Теңеу» сөзіне анықтама беріп жаз.

4. Жұмбақтың жалғасын тауып жаз.
Қабат - қабат...
Төбеде шашы...
Жеп көріп ем өзін...
Жас шығарды....

5. «Туған ел - алтын бесік» тақырыбына шығарма жаз.

№7 тапсырмалар жинағы
1. Сөздердің мағыналас қатарын тап
Жамшылап - хазірет -
Кеуіл - кіріптар -

2. Тілге байланысты нақыл сөздер жаз.

3. «Табиғат және адам»- тақырыбына шығарма жаз.

4. Айтыс өнері мазмұнына, тақырыбына қарай неше түрге бөлінеді? Атап жаз, мысал келтір.

5. Төле бидің шешендік сөзіне сүйеніп, бір шумақ өлең - бата құрастыр:
...... болма
...... бол
...... болма
...... бол

№8тапсырмалар жинағы
1. Шешендік сөздер деген не? Шешендік сөздер жаз.

2. «Қыс» тақырыбына өлең құрап жаз.

3. Өз туған өлкеңнен шыққан ақын - жазушыларды жаз. Солардың шығармаларының біреуінен үзінді жаз.

4. Сөздердің мағыналас қатарын тап
Күндейді - құдды -
Қиянат - індет -

5. «Шіркін, егер мен... болсам тақырыбына шағын эссе (арманыңды) жаз.

№. 9тапсырмалар жинағы
1. Жұмбақты шеш. Ол жұмбақтың авторы кім, қай мәтіннен алынған?
Бір нәрсе қанаты бар ұшпас биік
Сонда да жүрмейді екен жерге тиіп.
Арасын жер мен көктің өрт алса да,
Кетпейді ешбір жері отқа күйіп.

2. «Басты кейіпкер» анықтамасын жаз.

3. Анаға арнап эссе жаз.

4. Сөздердің мағыналас қатарын тап
Түйнек - құқай -
Тауы шағылды - сабасына түсті -
5. Метаграмма
Егер «д»- дан бастасаң қиынның қиыны
Егер «т»- дан бастасаң биіктің биігі
Екеуін де алып тастасаң балықшының бұйымы.
Жауабындағы сөздерді қатыстырып өтірік өлең құрастыр.

№10 тапсырмалар жинағы
1. Монолог деген не? Диалог деген не? Анықтамаларын жаз. Өзің диалог құрастырып жаз.

2. «Тәуелсіздік жолында құрбан болған батырлар» атты шығарма жаз.

3. Қара сөз деген не? Абайдың қанша қара сөзі бар? Абайдың бір қара сөзінен үзінді жаз.

4. Төмендегі ұйқастарды пайдаланып «Ұстазыма» деген өлең құрастыр.
... жасырып
... асырып
... ұстазым
... ұқсағым.

5. Мағынасын тап
Жағасын ұстау - кәдеге асу -
Иненің көзінен өткендей - қалтасына сену -

Әдебиеттер тізімі:
К. Ерешева, Ұ Ботабаева, Р. Муханова «Қазақ тілінен сын жұмыстары», Алматы, «Өлке» баспасы, 2008
С. Рахметов, Т. Әбдікәрімов, Р. Базарбекова «Әдебиеттік оқу» Жалпы білім беретін мектептің 4 - сыныбына арналған оқулық
Тұрағұл Қоңыров «Тұрақты теңеулер сөздігі», Алматы «Арыс» 2007ж.
Ө. Тұрманжанов «Қазақсақал - мәтелдері», Алматы, «Ана тілі» 19